Dünyanin Ilk Beyin Ameliyati 10 Bin 500 Yil Önce Aksaray'da Yapildi

Tarihi kültürel zenginlikleriyle Kapadokya’ya açilan kapi olan ve Orta Anadolu ve Kapadokya’nin ilk yerlesim yeri olarak bilinen Aksaray’da yasanan dünya ilkleri herkesi sasirtiyor. Ilkler arasinda yer alan ve 10 bin 500 yil önce gerçeklestirilen dünyanin ilk beyin ameliyati da Aksaray’da gerçeklestirildi.

Gülagaç ilçesine bagli Kizilkaya köyünde bulunan Asikli Höyükte her yil kazi çalismalari halen devam ederken, höyük adeta ziyaretçi akinina ugruyor. Her yil ziyaretçi sayisi hizla artan Asikla Höyük’te bulunan 11 iskelet arasinda bulunan bir tanesi de ilk beyin ameliyatinin yapildigi kafatasi. Ilk kazi çalismasinin 1989 yilinda basladigi Asikli Höyük’te birçok obsidyen ve çesitli ameliyat malzemeleri bulundu.

Milattan önce 8400 yili ile 7300 yillari arasinda ilk yerlesik topluma geçenler

Asikli Höyük’te Orta Anadolu’da ilk hayvan evcillestirilmesinin görüldügüne dikkat çeken Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altin, “Asikli Höyük’teki kazi çalismalari fiilen 1989 yilinda rahmetli Ufuk Esin hanimefendi tarafindan müze kurtarma kazilari ve daha sonra Cumhurbaskanligi kazisi seklinde basladi.

Daha önce de 1950’li yillarda yabanci bilim adamlari tarafindan tespit edilmis ve ilk kazilarimiz 1989 yilinda baslamisti. Ilk yillarda kazida 11 tane iskelet bulundu. 11 iskelette yapilan çalismalarda bir kafatasi özellikle dikkat çekiyor. Asikli Höyük deyince ‘asik’ kelimesi kemik demek. Bunlar, göçer toplumdan toplayici toplumdan milattan önce 8400 yili ile 7300 yillari arasinda ilk yerlesik topluma geçen Anadolu’da yaklasik bin yillik bir serüven içinde Asikli Höyük’te ikamet etmisler. Megaron yuvarlik tip dedigimiz ev tipinden daha sonra dikdörtgen dar geçitli tek oda, 2 oda ve sonra 3 oda seklindeki yerlesim planlariyla ev mimari çalismalarina baslamis ve bu Asikli Höyük’te Orta Anadolu’da ilk hayvan evcillestirilmesini görüyoruz. Bununla birlikte avcilik bir toplumdaki obsidyen malzemeler var. Daha sonra bu hayvan kemiklerini kullanarak kullanim aletlerine bizlar yapiyorlar. O dönemdeki yas sinirlamalarina ve bu 11 iskeletleri bizim karbon 14 metotlarimizla yaptigimiz çalismalarda genel yas ortalamalarinda 20-30 arasinda, bazilari 50 yas araliginda ve bunlarin bazilarinin bel hastaliklari ve demir eksikliklerinden öldükleri bilimsel olarak ispatlandi” diye konustu.



Kafatasinin iki tarafinda delgi var

Kazilarda ele geçirilen iskeletlerden birinin çok farkli oldugunu anlatan Müze Müdürü Altin, “Içlerinden birisi farkli. Trapanasyon dedigimiz bu iskelette 2 tane kafatasi üzerinde delik görüyoruz. Bu iskeletin o günün sartlarinda 20-25 yaslarinda vefat ettigi, bu hastanin kemikleri üzerinde de belinde hafif bir rahatsizlik oldugu görülmüstür. O günkü toplum tamamen çalisma, avcilik, toplayicilik ve yogun bir tarim hayatina baslangiç olmasi sebebiyle o insanlarin bel hastaliklari olmasi da normal. Beynin 2 tarafindan yaklasik 11.2 milimetre genisliginde bir delgi ile delinmis, delikten sonra tekrar 2 milim daha deligin kapandigi görünmektedir. Yapilan bilimsel çalismalarda hasta bu ameliyattan sonra yaklasik 10 gün daha yasamis. Delme isleminden sonra yasamis, çünkü vücut kendini onarmis. Orta Anadolu’da bir bayanin, hastaligi neydi bilinmiyor ama o günün sartlarinda yaklasik bundan 10 bin 500 yil önce Aksaray’in Gülagaç Ilçesi Kizilkaya Köyü sinirlarinda bir beyin ameliyati olmasi dünyadaki ilklerimizden birisidir” dedi.