'Sicak Havalarda Bol, Hafif Ve Açik Renkli Giyinin'
Erzurum Saglik Müdürlügü Halk Sagligi Uzmanlarindan Uzman Doktor Edanur Köycegiz, yaz aylarinda havalarin isinmasi ve bazi bölgelerde sicakliklarla birlikte nem oraninin da artmasinin, saglik üzerinde birtakim olumsuz durumlara neden olabildigini dile getirdi
“Bol, açik renkli, hafif elbiseler giyin”
Disarida çalismak zorunda kalanlarin, mümkün oldukça günes altinda korunmasiz kalmamaya, asiri hareketlerden kaçinmaya, sik sik tuz içeren sulu gidalar almaya dikkat etmesi gerektigini vurgulayan Köycegiz, “Disaridayken bol, açik renkli, hafif ve siki dokunmus kumaslardan yapilan giysiler tercih edin. Genis kenarli ve hava delikleri olan sapka ile günesin zararli isinlarindan koruyan bir günes gözlügü kullanin. Park edilmis araçlarin içinde uzun süreli kalmayin ve araçta kimseyi uzun süre bekletmeyin. Gün içerisinde dus almak veya ayaklar, eller, yüz ve enseyi soguk suyla islatmak gibi serinletici yöntemleri uygulayin. Susuzluk hissiniz olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre (10-12 su bardagi) su tüketin. Mide kramplarina neden olabilecegi için çok soguk ve buzlu içecekler tercih etmeyin.” diye konustu.
“Sicak döküntüsü ya da isilik nedir?”
Bazen içinde bulunulan durum ve sartlarin etkisi ile sicaktan etkilenmenin kaçinilmaz olabilecegini vurgulayan Doktor Edanur Köycegiz, sözlerine söyle devam etti, “Bu yüzden, asiri sicaklarin saglik üzerindeki sik görülen etkileri ve yapilmasi gerekenleri de hatirlatmak isteriz. Sicak döküntüsü yani isilik; sicak ve nemli havalarda asiri terlemeye bagli olarak derinin tahrisi sonucu küçük kizarikliklar seklinde döküntü olmasidir. Siklikla boyun, gögüs, dirsegin iç yüzü gibi kivrim yerlerinde gözlenir. Daha çok bebeklerde olmakla birlikte her yasta görülebilir. Isilik oldugunda, ilik bir dus almak ve daha fazla tahrisi önlemek için vücudu havluyla kurutmamak etkili olur. Bol ve pamuklu kiyafetler giymek bölgenin daha fazla tahris olmasini engeller. Bebeklerde kullanilan bebek bezinin sik degistirilmesi de isiligi önlemek açisindan önemlidir. Günes/sicak çarpmasi ise asiri sicak yüzünden vücut isisinin düsürülememesi ile karakterize bir durumdur. Vücut isisi 10-15 dakika içerisinde 40-41 santigrat derecenin üzerine çikabilir. Vücut isisini düzenleyen terleme mekanizmasi bozuldugundan terleme yoktur; deri kuru, kirmizi ve sicaktir, bas agrisi, bas dönmesi, bulanti-kusma, göz alti çukurlarinin belirginlesmesi ve görme netliginin bozulmasi ile komaya kadar gidebilen bilinç bulanikligi/kaybi vardir. Tedavi edilmezse kalici hasara ve hatta ölüme neden olabilir. Kisi hemen serin ve hava akimi olan bir yere alinir (varsa klima, vantilatör vb. ile ortam sogutulur), siki giysileri gevsetilir, mümkünse lenf dolasiminin yogun oldugu koltuk alti ve kasik bölgeleri ile alin bölgesine islak bez uygulanir. Bilinci kapaliysa kesinlikle içmesi için sivi verilmemeli ve en yakin saglik kurulusuna götürülmelidir.”
“Sicak bitkinligine dikkat”
Sicak bitkinliginin günes çarpmasinin daha hafif sekli oldugunu ve hayati tehlike tasimadigini vurgulayan Köycegiz, “Sicak bitkinligi daha siklikla yaslilarda, yüksek tansiyon hastaligi olanlarda ve günes altinda çalisanlarda görülür. Yorgunluk, halsizlik, bayilma hissi, asiri terleme, nabiz hizlanmasi, ates yükselmesi belirtileriyle kendini gösterir. Deri soguk ve nemlidir, nabiz hizli ve zayiftir, solunum hizli ve yüzeyseldir, suur açiktir. Uygun müdahale zamaninda yapilirsa genel durum hizla düzelir. Kisi serin bir yerde istirahate alinir, giysileri gevsetilir, sirt üstü yatirilarak bacaklari yükseltilir. Islak havlu/bezle serinletilmeye çalisilir. Bol miktarda sivi verilir, asiri terleme ile mineral kaybi da oldugundan özellikle de tuzlu ayran içirilir. Yaklasik 1 saat içerisinde kisinin genel durumu düzelmezse mutlaka saglik kurulusuna basvurulmalidir. Sicak kramplari ayni zamanda sicak bitkinliginin belirtilerinden birisidir. Sicak havalarda asiri aktivite/agir egzersiz sonucunda terlemeye bagli olarak vücutta hizli bir su ve mineral kaybi meydana gelir. Düsük mineral seviyeleri genellikle karin, bacak ve kol kaslarinda agrili kramplara neden olabilir. Sicak kramplari için tibbi tedaviye gerek yoktur. Fiziksel aktivite sonlandirilir, kisi sakin ve serin bir yerde oturtulur, meyve suyu veya mineralli içecekler içirilir. Kramp meydana geldikten sonra en az birkaç saat fiziksel aktivitede bulunulmamali, bir saat içerisinde geçmezse en yakin saglik kurulusuna basvurulmalidir.” diye konustu.
“Günes isinlarina uzun süre maruz kalmayin”
Erzurum Il Saglik Müdürlügü Halk Sagligi Bülteni’nde “Asiri Sicaklarda Ne Yapacagini Bilmek” baslikli bir yazi kaleme alan Doktor Edanur Köycegiz, günes yaniklarinin günes isigina uzun süre maruz kalmakla meydana geldigini ve deri kizarik, agrili ve asiri sicak oldugunu anlatarak, “ Günes maruziyeti sonlandirilir, vücut bütünlügü bozulmamis ise günes yanigi olan yerler soguk su ile temas ettirilir, etkilenmis bölgelere nemlendirici tibbi losyon sürülür. Yag, salça, yogurt ve dis macunu vb. maddeler kesinlikle sürülmemeli, büller (su toplamasi) patlatilmamalidir. Eger etkilenen kiside ates, bül ve siddetli agri varsa veya bir yasindan küçükse mutlaka en yakin saglik kurulusuna basvurulmalidir. Günes isinlarinin saglik üzerine oldukça önemli olumlu etkileri mevcuttur. Uzun süre maruz kalindiginda olumsuz etkiler de ortaya çikabilir. Ciltte erken yaslanma, gözde katarakt gelisimi, deri kanseri ve günes lekelerinin ortaya çikmasi bu olumsuz etkilerindendir.” dedi.