Dijital Mecralarda Kisisel Verilerin Paylasilmasi Konusunda Iki Tüketiciden Biri Endiseli
Ticaret Bakanligi tarafindan hazirlanan Dijital Mecralarda Reklam ve Haksiz Ticari Uygulamalar Arastirma Raporu’na göre dijital mecralarda kisisel verilerin paylasilmasi konusunda her iki tüketiciden birinin endiseli oldugu ortaya çikti. Arastirmaya göre her 10 kisiden 4’ü alisveris platformlarinda mal ve hizmetlere dair yaniltici indirim ve fiyatlarla karsilasirken, neredeyse her iki kisiden biri sosyal medya alisverislerinde magduriyet yasiyor.
Ticaret Bakanligi tarafindan yürütülen ’Dijital Tüketicinin Korunmasi Projesi/Faz I: Reklam ve Haksiz Ticari Uygulamalar Projesi’nde Dijital Mecralarda Reklam ve Haksiz Ticari Uygulamalar Arastirma Raporu’nun tamamlanmasiyla birlikte ilk asama geçildi. Ticaret Bakanligindan yapilan açiklamada, son dönemlerde hizlanan dijitallesme süreci ile birlikte tüketicilerin daha fazla çevrimiçi ortamlara yöneldigine ve daha fazla dijital reklam ve uygulamayla karsilastigina dikkat çekilerek, bu durumun Reklam Kurulu gündeminde görüsülen dosyalara da yansidigi, 2023 yilinda Kurul gündeminde görüsülerek karara baglanan dosyalarin yüzde 79’unu dijital mecralarda yayinlanan reklamlar ve uygulamalarin olusturdugu belirtildi. Açiklamada, "Hem Reklam Kurulu gündeminde görüsülen dosyalar hem de dijital geçis sürecinde tüketicinin korunmasina iliskin yapilan inceleme, arastirma ve uluslararasi çalismalar, tüketici dostu olmayan ya da tüketicileri manipüle edici sekillerde tasarlanabilen ve dijital ortamlarda tüketicileri yaniltan, bilgi eksikliklerini istismar eden, ekonomik davranis biçimlerini bozan uygulamalarin ’karanlik ticari tasarimlar’ (Dark commercial patterns) gibi çok çesitli sekillerde ortaya çiktigini göstermektedir" denildi.
Tüketicilerin bu tür yeni nesil reklam ve ticari uygulamalar karsisinda daha etkin sekilde korunmasini amaçlayan “Dijital Tüketicinin Korunmasi Projesi/Faz I: Reklam ve Haksiz Ticari Uygulamalar Projesi"nin 2023 yilinda Ticaret Bakanligi tarafindan hayata geçirildigi kaydedilen açiklamada, dijital mecralarda tüketici davranislarini etkilemeye yönelik uygulamalarin tespit edilmesi amaciyla gerçeklestirilen saha arastirmasinin aralik ayinda rapor haline getirilmesiyle birlikte projenin ilk asamasinin tamamlandigi belirtildi.
Kisisel verilerin paylasilmasi noktasinda iki tüketiciden biri endiseli
Çevrimiçi yorumlardan arama motoru reklamlarina, sosyal medya reklamlarindan kisisel fiyatlandirmaya ve oyun reklamlarina kadar dijital tüketicinin siklikla karsilastigi reklam ve uygulamalara iliskin basliklari içeren arastirmada elde edilen sonuç ise söyle siralandi:
"- Arastirmaya katilanlarin yüzde 48’inin yüksek düzeyde dijital mecra kullandigi ve internet kullanan her 10 kisiden 4’ünün bir mal ya da hizmet satin alma asamasinda internet reklamlarindan etkilendigi görülmüstür.
- Arastirma raporunun çarpici sonuçlarindan biri ise dijital tüketicilerin yaklasik yüzde 65’inin internet siteleri ya da uygulamalarinda yer alan içeriklerdeki reklamlari ayirt etme noktasinda zorlandiklari tespit edilmistir.
- Kisisel verilerin paylasimi konusunda her iki tüketiciden biri endiseli iken, her 10 internet kullanicisindan 4’ü reklam ya da satis kampanyalarina dair alt yazi, açiklama, dipnot vb. türden içerikleri çogunlukla okumamaktadir.
- Arastirma her 10 kisiden 7’sinin alisveris platformlarinda yer alan indirimli fiyatlarin gerçegi yansitmadigini düsündüklerini gösterirken, her 10 kisiden 4’ünün alisveris platformlarinda mal ve hizmetlere dair yaniltici indirim oranlari ve yaniltici fiyatlarla karsilastigini göstermektedir.
- Sosyal medya davranislarina yönelik ayri bir bölüm bulunan raporda, tüketicilerin sosyal medya kullanim amaçlarinda alisveris yapma oraninin yüzde 30 oldugu ve en çok alisveris yapilan sosyal medya platformlarinda ilk sirada Instagram’in yer aldigi görülmektedir. Neredeyse her iki kisiden biri sosyal medya alisverislerinde magduriyet yasarken, yasanilan magduriyet kaynaklarinda yaniltici reklamlarin yani sira ünlü veya influencer (sosyal medya etkileyicisi) yönlendirmesine bagli magduriyet oraninin yüzde 25,4 olmasi dikkat çekmektedir."
Proje çerçevesinde dijital ortamlarda yeni nesil reklam ve ticari uygulamalara iliskin tespit edilen sorunlara yönelik tüketicilerin etkin bir sekilde korunmasini saglamak üzere gerekli yasal düzenlemelerin yapilmasi ve akabinde bu düzenlemeler hakkinda tüketicinin bilinçlendirilmesi ve sektörel farkindaligin artirilmasi eylemleriyle birlikte projenin 2024 yilinda tamamlanmasinin planlandigi ifade edildi.
Kaynak: İHA
Tüketicilerin bu tür yeni nesil reklam ve ticari uygulamalar karsisinda daha etkin sekilde korunmasini amaçlayan “Dijital Tüketicinin Korunmasi Projesi/Faz I: Reklam ve Haksiz Ticari Uygulamalar Projesi"nin 2023 yilinda Ticaret Bakanligi tarafindan hayata geçirildigi kaydedilen açiklamada, dijital mecralarda tüketici davranislarini etkilemeye yönelik uygulamalarin tespit edilmesi amaciyla gerçeklestirilen saha arastirmasinin aralik ayinda rapor haline getirilmesiyle birlikte projenin ilk asamasinin tamamlandigi belirtildi.
Kisisel verilerin paylasilmasi noktasinda iki tüketiciden biri endiseli
Çevrimiçi yorumlardan arama motoru reklamlarina, sosyal medya reklamlarindan kisisel fiyatlandirmaya ve oyun reklamlarina kadar dijital tüketicinin siklikla karsilastigi reklam ve uygulamalara iliskin basliklari içeren arastirmada elde edilen sonuç ise söyle siralandi:
"- Arastirmaya katilanlarin yüzde 48’inin yüksek düzeyde dijital mecra kullandigi ve internet kullanan her 10 kisiden 4’ünün bir mal ya da hizmet satin alma asamasinda internet reklamlarindan etkilendigi görülmüstür.
- Arastirma raporunun çarpici sonuçlarindan biri ise dijital tüketicilerin yaklasik yüzde 65’inin internet siteleri ya da uygulamalarinda yer alan içeriklerdeki reklamlari ayirt etme noktasinda zorlandiklari tespit edilmistir.
- Kisisel verilerin paylasimi konusunda her iki tüketiciden biri endiseli iken, her 10 internet kullanicisindan 4’ü reklam ya da satis kampanyalarina dair alt yazi, açiklama, dipnot vb. türden içerikleri çogunlukla okumamaktadir.
- Arastirma her 10 kisiden 7’sinin alisveris platformlarinda yer alan indirimli fiyatlarin gerçegi yansitmadigini düsündüklerini gösterirken, her 10 kisiden 4’ünün alisveris platformlarinda mal ve hizmetlere dair yaniltici indirim oranlari ve yaniltici fiyatlarla karsilastigini göstermektedir.
- Sosyal medya davranislarina yönelik ayri bir bölüm bulunan raporda, tüketicilerin sosyal medya kullanim amaçlarinda alisveris yapma oraninin yüzde 30 oldugu ve en çok alisveris yapilan sosyal medya platformlarinda ilk sirada Instagram’in yer aldigi görülmektedir. Neredeyse her iki kisiden biri sosyal medya alisverislerinde magduriyet yasarken, yasanilan magduriyet kaynaklarinda yaniltici reklamlarin yani sira ünlü veya influencer (sosyal medya etkileyicisi) yönlendirmesine bagli magduriyet oraninin yüzde 25,4 olmasi dikkat çekmektedir."
Proje çerçevesinde dijital ortamlarda yeni nesil reklam ve ticari uygulamalara iliskin tespit edilen sorunlara yönelik tüketicilerin etkin bir sekilde korunmasini saglamak üzere gerekli yasal düzenlemelerin yapilmasi ve akabinde bu düzenlemeler hakkinda tüketicinin bilinçlendirilmesi ve sektörel farkindaligin artirilmasi eylemleriyle birlikte projenin 2024 yilinda tamamlanmasinin planlandigi ifade edildi.