Kirgizistan'da Avrupa Birligi - Orta Asya Zirvesi
Kirgizistan’in Çolpon Ata sehrinde Ikinci Avrupa Birligi (AB)-Orta Asya Zirvesinde Kirgizistan Cumhurbaskani Sadir Caparov, “AB ile ticari ve ekonomik iliskileri daha da genisletmekte kararliyiz” dedi.
Kirgizistan Cumhurbaskani Sadir Caparov’un baskanlik ettigi zirveye Kazakistan Cumhurbaskani Kasim Cömert Tokayev, Özbekistan Cumhurbaskani Sevket Mirziyoyev, Tacikistan Cumhurbaskani Imamali Rahman, Türkmenistan Bakanlar Kurulu Baskan Yardimcisi Nurmuhammet Amannepesov ve Avrupa Konseyi Baskani Charles Michel katildi.
Zirvede Orta Asya ve AB ülkeleri arasinda siyasi, ticari, ekonomik, kültür ve insani alanlarda is birliginin güncel durumu ve gelecegi tartisildi.
Kirgizistan Cumhurbaskani Caparov, zirvede yaptigi konusmada, Çin-Kirgizistan-Özbekistan demiryolu projesinin öneminden bahsederek “Bu mega projenin hayata geçirilmesi bölgemizi ulasim çikmazindan kurtaracak, 4 milyara yakin kisiyi birlestirecek, Asya’dan Türkiye üzerinden ulasimi Avrupa, Ortadogu, Iran, Basra Körfezi ve Kuzey Afrika’ya kadar genisletecek” ifadelerini kullandi.
AB ile Orta Asya ülkelerinin is birligi
Orta Asya ve AB arasindaki is birliginin ortak baris, istikrar, kalkinma ve refah hedeflerine ulasmak için önemli bir potansiyele sahip oldugunun altini çizen Caparov, “AB’nin Orta Asya Stratejisi ve EU Global Gateway Avrupa Birligi Küresel Geçit Projesi (EU Global Gateway) girisimi, bölgeler arasi is birliginin daha da genisletilmesi için temel olabilecek” dedi.
Caparov, geçen yil Kirgizistan ile AB ülkeleri arasindaki ticari hacmin yüzde 76 artarak yaklasik 603 milyon dolar oldugunu ifade ederek “AB ile ticari ve ekonomik iliskileri daha da genisletmekte kararliyiz” dedi.
Caparov, “Ayni zamanda, Avrupali ortaklarimizin yaptirimlara tabi olan belirli bir mal grubuna iliskin endiselerini ve taleplerini anliyoruz ve bu konuda AB ile diyalogu sürdürmeye haziriz” diye konustu.
Kirgizistan’in Orta Asya ve AB arasinda güvenlik konularinda is birligini destekledigini söyleyen Caparov, “Yüksek Düzeyli Siyasi ve Güvenlik Diyalogu çerçevesinde Orta Asya-AB formatli düzenli toplantilari ve Orta Asya ve AB’nin Afganistan Özel Temsilcilerinin toplantilarini destekliyoruz” dedi.
Ukrayna’daki duruma deginen Caparov, “Bu savasin sona ermesi için karsilikli olarak bir çözüm bulmaya yardimci olan arabuluculuk çabalarini ve baris girisimlerini memnuniyetle karsiliyoruz. Kirgizistan, toprak bütünlügü, egemenlik, devletlerin iç islerine karismama ilkelerine siki sikiya baglidir ve uluslararasi hukukun genel kabul görmüs ilke ve normlarina uyulmasini destekliyor” ifadelerini kullandi.
“AB ile çok yönlü ortakligimizin sürdürülebilir gelisimi, bölgedeki istikrara bagli”
Kazakistan Cumhurbaskani Kasim Cömert Tokayev, Orta Asya’nin “Çin-Avrupa” güzergahinda karayolu transit tasimaciliginin yüzde 80’inden fazlasi için bir köprü oldugunu belirterek, “Ayni zamanda Trans-Hazar Uluslararasi Tasimacilik Rotasi da gelinen asamada stratejik önem kazanmistir, AB ile çok yönlü ortakligimizin sürdürülebilir gelisimi, bölgedeki istikrara bagli” dedi.
Kazakistan’in Avrupali ortaklariyla Trans Hazar güzergahinin Trans Avrupa Ulastirma Agi (TEN-T) ve Avrupa Birligi Küresel Geçit Projesi (EU Global Gateway) girisimiyle birlestirilmesi için ortak çalismalara hazir oldugunu dile getiren Tokayev, bu projelerin birlestirilmesi için Orta Asya ve AB ülkeleri arasinda ulastirma ve lojistik is birligi gelistirme stratejisinin gelistirilmesi gerektiginin altini çizdi. Tokayev, Kazak petrolünün Avrupa’ya ihracatinin 80’inin Hazar Boru Hatti Konsorsiyumu (CPC) araciligiyla gerçeklestirildigine dikkat çekerek, “Ortak çikarlara dayali olarak, stratejik açidan önemli olan bu petrol boru hatti üzerinden uzun vadeli ve istikrarli tedarik saglamak için AB’nin daha fazla destegini bekliyoruz” seklinde konustu.
Azerbaycanli ortaklariyla Trans-Hazar güzergahini gelistirdiklerini söyleyen Tokayev, “Bu yilin basindan beri Aktau-Bakü-Tiflis-Ceyhan güzergahi üzerinden yilda 1 milyon 500 bin ton Kazak petrolü pompalaniyor” dedi.
Tokayev, Kazakistan’in “Drujba” boru hatti araciligiyla Almanya’ya petrol tedarik etmeye basladigini aktararak, yilin basindan bu yana 90 bin tonluk teslimat gerçeklestirildigini ve bu rakami gelecekte 1 milyon 200 bin tona çikarma potansiyeli oldugunu söyledi.
Orta Asya’nin tüm bölge ve ülkelerle verimli bir is birligi yapan baris ve ilerleme alani olmasini her zaman desteklediklerini kaydetti.
Özbekistan Cumhurbaskani Sevket Mirziyoyev de, Orta Asya ve AB arasindaki etkilesimin önemli alaninin yeni zorluklara ve güvenlik tehditlerine karsi mücadelede is birligini güçlendirmek olduguna vurgu yapti. Devlet sinirlarinin korunmasi, uyusturucu kaçakçiligi ve terörle mücadele konularinda AB ile ortak projeler hayata geçirdiklerini söyleyen Mirziyoyev, söyle konustu:
“Asirilik ve radikalizm, insan kaçakçiligi, organize ve siber suçlarla mücadele, sinir koruma alanlarinda yeni ortaklik programlarinin gelistirilmesi gerektigini düsünüyoruz. Bu amaçla ‘Orta Asya-AB: güvenlik alaninda is birligi için yeni konularin ele alindigi bir konferans düzenlemeyi öneriyoruz.”
Özbekistan Cumhurbaskani Mirziyoyev, bugünkü zirvenin sonucunun dostluk ve ortaklik iliskilerin güçlenmesine ivme kazandiracagindan emin oldugunu da sözlerine ekledi. Avrupa Konseyi Baskani Charles Michel da Kirgizistan’da gerçeklestirilen zirvede iki bölge arasinda refah, baris, sürdürülebilir kalkinma, güven ve dostlugun saglanmasini amaçladiklarini ifade etti.
Michel, Orta Asya ülkelerindeki yatirimlarin yüzde 40’inin Avrupa Birligi tarafindan yapildigini söyleyerek Avrupa Yatirim Bankasi’nin Orta Asya bölgesindeki ekonomik kalkinmayi ve bölgeler arasindaki ulasim baglantilarini desteklemek için bir dizi altyapi projesini destekleme karari aldiklarini açikladi.
Zirvenin sonunda liderler el sikisarak fotograf çektirdi.