Kuru Sogan Fiyati Üreticide Yüzde 50, Markette Yüzde 24 Düstü

TZOB Genel Baskani Semsi Bayraktar, 1 Haziran Dünya Süt Günü dolayisiyla son günlerde yasanan dogal afetleri, beklenen bugday alim fiyatini, mayis ayinda üretici ile market arasindaki fiyat farkliliklarini ve girdi fiyatlarinda yasanan degisimleri degerlendirdi. Artan nüfus karsisinda üretimin sürdürülebilirligi için gerekli tedbirler alinarak süt üretiminin artarak devam etmesinin saglanmasi gerektigine dikkati çeken Bayraktar, “Bunun için süt fiyatlarini baskilamak yerine yem fiyatlari kontrol altina alinmali, yetistiriciye makul fiyatlardan kaba ve kesif yem temin etmenin yolu bulunmalidir” dedi.

Bayraktar, süt fiyatlarina iliskin sunlari kaydetti:

“Süt fiyatinin sahada üretici ile sanayici arasinda belirlenmesine devam edilmelidir. Üreticilerimizi küstürmemek, üretimden koparmamak zorundayiz. Sektöre tutunmalarini saglamaliyiz. Aksi durumda üreticilerimizi geriye döndürmemiz mümkün olmayacak. Halihazirda tarimda yas ortalamasi 50-55 oldu, gençler tarimda çalismak istemiyor. 10 yil sonra su anki üreticilerimizi de bulmamiz mümkün olmayacaktir. Üretimin sürdürülebilirligini saglamak için en az 1,5 olarak belirlenen çig süt/yem paritesinde dengeyi saglayacak tedbirler alinmalidir. Hayvancilik destekleri artarak devam etmelidir.”

“Afet sonrasi ödenen tazminatlarda çiftçi beklentileri karsilanmalidir”

Bazi il ve ilçelerde asiri yagis, sel, su baskini ve dolunun afete neden olarak tarimsal üretime zarar verdigini söyleyen Bayraktar, çiftçilerin bir üretim dönemi boyunca emek verdigi ürününe sigorta yaptirip ürününü güvence altina almasi gerektigini vurgulayarak, “Ancak, artan üretim maliyetleri ile yeterli geliri elde edemeyen çogu çiftçimiz sigorta yaptirmakta zorlaniyor. Bu nedenle sigorta primlerinin makul düzeylere indirilmesi konusunda çalismalar yapilmali, devlet destegi artirilmalidir. Ayrica afet sonrasi ödenen tazminatlarda çiftçi beklentileri karsilanmalidir. Çiftçilerin sigortaya olan ilgisini artirmak için çiftçi istekleri ve beklentileri daha fazla dikkate alinarak gerekli düzenlemeler yapilmalidir” diye konustu.

Afetler sonrasinda devlet yardimlarinin devam etmesi ve bu alanlara daha fazla kaynak ayrilmasinin önemine isaret eden Bayraktar, üreticilerin basta bugday, arpa ve mercimek gibi temel ürünler olmak üzere kislik ürünlerde hasada basladigini hatirlatarak, yüksek girdi maliyetinden kaynakli üreticilerin borçlandigini, fakat yine de üretime devam ettigini aktardi. Üreticilerin emeginin, alin terinin karsiligini almak istedigini belirten Bayraktar, “Bu nedenle yüksek maliyetlerini karsilayacak ve kendilerine makul bir refah payi birakacak fiyatlarin açiklanmasini ve ürünlerinin alinmasini bekliyor” dedi.



Mayis ayi üretici market fiyatlari

TZOB Genel Baskani Bayraktar, mayis ayinda üretici ile market arasindaki fiyat farkinin en fazla yüzde 316,8 ile elmada görüldügünü ifade ederek sunlari söyledi:

“Elmadaki fiyat artisini yüzde 302,5 ile maydanoz, yüzde 210,5 ile limon, yüzde 199,9 ile kuru incir, yüzde 183,3 ile kuru üzüm, yüzde 181,3 ile kirmizi mercimek takip etti. Elma 4,2 kat, maydanoz 4 kat, limon 3,1 kat, kuru incir 3 kat, kuru üzüm ve kirmizi mercimek 2,8 kat fazlaya markette satildi. Üreticide 5 lira olan elma markette 20 lira 84 kurusa, 1 lira 98 kurus olan maydanoz 7 lira 97 kurusa, 6 lira olan limon 18 lira 63 kurusa, 55 lira olan kuru incir 164 lira 97 kurusa, 25 lira olan kuru üzüm 70 lira 83 kurusa, 13 lira 84 kurus olan kirmizi mercimek 38 lira 93 kurusa tüketiciye satildi.”

Fiyati en çok azalan ürün sivri biber

Mayis ayinda markette 37 ürünün 23’ünde fiyat artisi, 14’ünde fiyat düsüsü görüldügünü kaydeden Bayraktar, “Markette fiyati en fazla artan ürün yüzde 84,8 ile havuç oldu. Havuçtaki fiyat artisini yüzde 30,2 ile maydanoz, yüzde 26,4 ile ispanak, yüzde 19,1 ile findik, yüzde 15,3 ile elma, yüzde 14,7 ile marul takip etti. Markette fiyati en çok azalan ürün ise yüzde 37,1 ile sivri biber oldu. Sivribiberdeki azalisi yüzde 36,5 ile patlican, yüzde 24,3 ile kuru sogan, yüzde 17,2 ile kabak, yüzde 10,2 ile toz seker izledi” ifadelerini kullandi.

Bayraktar, mayis ayinda üreticide 30 ürününün 10’unda fiyat artisi oldugunu, 9’unda fiyat düsüsü görüldügünü aktararak, “11 üründe ise fiyat degisimi olmadi. Mayis ayinda üreticide fiyati en çok düsen ürün yüzde 50,8 ile kuru sogan oldu. Kuru sogandaki fiyat düsüsünü yüzde 23,4 ile sivri biber, yüzde 22,1 ile patlican, yüzde 21,8 ile yumurta, yüzde 11,8 ile domates, yüzde 10,8 ile maydanoz, izledi. Üreticide en fazla fiyat artisi yüzde 140 ile limonda görüldü.

Limondaki fiyat artisini yüzde 114,2 ile havuç, yüzde 37,7 ile ispanak, yüzde 26,8 ile marul, yüzde 11,9 ile çilek takip etti” dedi.



Soganda arzin artisi fiyati düsürdü

Limon ve havucun arzinda yasanan daralmanin fiyatlarin yükselmesine yol açtigini belirten Bayraktar, “Çilek, ispanak ve maruldaki fiyat artisi havalarin yagisli gitmesi, üreticilerimizin hasat için tarlalarina girememesi nedeniyle ürün arzinda meydana gelen düsüsten kaynaklandi. Kuru sogan arzindaki artis fiyatlarin gerilemesine sebep oldu. Sivri biber, patlican, domates, maydanoz, kabak gibi sebzelerde tarla üretimine geçilmesinden dolayi arz artisi fiyat düsüsüne neden oldu. Yumurtada yasanan fiyat düsüsü arz ve talepteki degisimden kaynaklandi” ifadelerini kullandi.

Gübre fiyatlarinda düsüs

TZOB Genel Baskani Bayraktar, odalarin araciligiyla girdi piyasalarindan aldiklari fiyat verilerine göre mayis ayi aylik ve yillik girdi fiyatlarindaki degisimlere iliskin sunlari söyledi:

“Amonyum sülfat gübresi yüzde 11,2, üre gübresi yüzde 2,8, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 2,7, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 2,1 ve DAP gübresi yüzde 0,3 düstü. Geçen yilin mayis ayina göre ise son bir yilda üre gübresi yüzde 26,1, amonyum sülfat gübresi yüzde 23,3, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 0,2 düserken, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 13,4, DAP gübresi ise yüzde 11,7 oraninda artti. Mazot fiyati aylik olarak yüzde 1,7, son bir yila göre ise yüzde 10,8 oraninda düstü. Besi yemi mayis ayinda nisan ayina göre yüzde 4, süt yemi yüzde 3,7, son bir yilda besi yemi yüzde 21,1 ve süt yemi yüzde 21,4 oraninda artti. Elektrik fiyatlari son bir yilda yüzde 18,2 oraninda artti. Gübre fiyatlarinda son 6 aydir ve yillik bazda düsüs yasanmaya devam ediyor. Ürün maliyetinin artmamasi, üreticinin magdur olmamasi, üretime darbe vurulmamasi için tüm girdilerde de fiyatlarin makul seviyelerde tutulmasi gerekmektedir. Sezon basinda basimiza geldigi gibi, özellikle kriz zamanlarinda spekülatif olarak girdi fiyatlarinin artirilmasina firsat verilmemelidir.”