Türk Firmalar, Akkuyu'ya Is Yaparak Bilinirliklerini Arttiriyorlar
İçel’in Gülnar ilçesinde yapimi devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali, Türk tedarikçilerin de hedef büyütmesinin önünü açti. Yerli firmalar projenin farkli alanlarinda edindikleri tecrübe ile yurt disinda büyük ölçekli nükleer santral projelerde yer almak için yeni yatirimlarla nükleer yetkinliklerini artiriyorlar.
Is dünyasina farkli bir soluk kazandiran Akkuyu, Türk tedarikçilerin hedef büyütmesine neden oldu. Yerli firmalar projenin farkli alanlarinda edindikleri tecrübe ile yurt disinda büyük ölçekli nükleer santral projelerde yer almak için yeni yatirimlarla nükleer yetkinliklerini artiriyorlar. Bunlardan bazilari Rosatom’un onayli tedarikçisi olmayi ve yurt disindaki bazi projelerine ürün vermeyi de basardi.
Akkuyu’dan Banglades’e uzandi
Türkiye’nin en büyük endüstriyel kompresör üreticisi ve ihracatçisi olan Dalgakiran Kompresör, nükleer santrallerde çözüm üreten sirketlerden biri. Rosatom’un onayli tedarikçilerinden biri olmayi basaran firmanin teknik uzmanlarindan Baris Türkkan, “Biz Akkuyu’ya ve Rosatom tarafindan yapilan diger nükleer santrallere ürün tedariki sagliyoruz. Örnegin Banglades Rooppur Projesi’nde hem turbo hem vidali kompresörler Dalgakiran Kompresörden tedarik edildi. Ayrica St. Petersburg’daki Rusya’nin en büyük nükleer santrallerinden biri olan Leningrad NGSiçin de turbo ve vidali kompresörlerde aday tedarikçiyiz” dedi.
Toplam 800 kisiye istihdam saglayan firmanin Rusya ofisinde 100 kisinin çalistigini belirten Türkkan, ürün gamlarinin da oldukça genis oldugunu söyledi.
Firmanin Vidali Kompresör Grup Yöneticisi Onur Bizimtuna da sunlari söyledi: “Kompresör sözlesmelerimiz var. Teslimlerimiz baslayacak yakinda. Onayli tedarikçi listesinde oldugumuz için Akkuyu özelinde baska is alanlarinda da tedarikçi olmaya çalisiyoruz. Jeneratör veya havalandirma sistemleri gibi. Su an mevcut sözlesmemiz basinçli hava tarafinda. Diger taraflarda ise ihale takibindeyiz.”
Nükleerde basarili is digerlerini getiriyor
Akkuyu NGS tedarikçilerinden Aqua Shine Su ve Atik Su Aritma Sistemleri de Akkuyu NGS’ye is yapmaya basladiktan sonra islerini ve hedeflerini büyüten firmalardan biri. Temiz su, atik su aritma ve proses sulari ile alakali imalat ve tuzlu su aritma, proses suyu aritmada uzman bir firma olduklarini belirten Genel Müdür Fikret Özgümüs, su aritma alaninda nükleerin gerektigi yeterliliklere sahip olmak için yeni yatirimlar yaptiklarini kaydetti.
Özgümüs, hedeflerinin dünyadaki farkli nükleer projelerde is almak oldugunu ifade ederek, söyle konustu: “Türkiye ve dünyada yer aldigi projelerde ve özellikle termik, dogalgaz, biyogaz, rüzgar, hidroelektrik santrallerindeki deneyimimiz ile Türkiye’ nin ilk nükleer santralinde hizmet vermeyi hedef koymustuk. Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin yapimi için düzenlenen aritma sistemleri ve diger ünitelerin kimyasal depolamalari için kullanilacak tank imalat ve temin ihalesini 2020 yilinda kazanarak hedefimize ulastik. Ürünlerimizin tedariki için yapim ve imalat dokümantasyonu isini de tamamen kendimiz üstleniyoruz. Bu asamada belgelerin onaylama süreci devam ediyor, sonrasinda da üretime baslayacagiz. Bu ise yönelik makinelesme yatirimlari yaptik. Nükleer, küresel ölçekli bir is. Nükleer enerji sektöründe bir isi yapip basariyla bitirmis olmak bizi küresel anlamda baska bir ufka tasiyacak. Akkuyu, Misir veya Banglades’teki bir nükleer santral projesinde yani nükleer sektördeki bir projede bir is basardiginizda bu sizi küresel anlamda nükleer enerji sektöründe sizi bilinir hale getiriyor. Size bir talep olusmasinin önünü açiyor. Bunun hem firmamiz hem ülkemiz için faydali oldugu kanaatindeyiz.”
“Akkuyu NGS ileri teknoloji ile insa ediliyor”
Yüzde yüz yerli sermayeli bir firma olduklarini belirten Genel Müdür Fikret Özgümüs, yaptiklari isin önemini söyle anlatti: “Bir enerji santralinde suyun sartlandirilmasi en önemli konulardan biri. Proseste kullanilacak suyun sicaklik degisimlerinde yapisindaki safsizliklarin sisteme zarar vermesini engellemek için suyu sartlandirarak ultra saf su denilen bir asamaya ulasiyoruz. Bu sudan buhar elde ediliyor ve yüksek basinç ile türbin kanatlarini döndürerek enerji elde ediliyor. Bunlar su aritma teknolojisinde gelinen son noktayi temsil ediyor.”
Aqua Shine Su ve Atik Su Aritma Sistemleri Projeler Direktörü Çevre Mühendisi Göksen Özgümüs ise “Nükleer enerji alaninda hem müteahhitlik hem de imalat yapiyoruz. Akkuyu NGS’de müteahhitligini ve imalatini yüklendigimiz ihale kapsaminda aritma ünitelerinde yer alan ve aritma üniteleri disinda yag depolama ve özel kimyasallarin depolanmasi için kullanilan kimyasal tanklarinin imalatini yapacagiz. Akkuyu NGS projesi gelistikçe biz de gelisiyoruz. Aritma alaninda nükleerin gerektigi yeterliliklere sahip olmayi hedefliyoruz. Bu konuda dört güvenlik sinifi var. Biz su an dördüncü sinif ekipmanlarin tedarikini temin edebiliyoruz. Hedefimiz ikinci sinif güvenlik ekipmanlarini da temin edebilmek. Akkuyu projesini tamamladiktan sonra firmamiz santrallerde bu isleri de yapabilir yeterlilige ulasacaktir” seklinde konustu.
4. sinif ekipmanlar aydinlaticilar, yardimci elektrik montaj malzemeleri, basinç ve isi ölçerler ile tesisat baglanti parçalari gibi ekipmanlari içeriyor. Daha yüksek sinif ekipman türleri arasinda ise ana sogutucu boru hatti, elektrik üretim jeneratörleri, reaktör kabinin dikey ve yatay destekleyici halkalari gibi daha karmasik ekipmanlar bulunuyor. Akkuyu NGS insasinda yer alarak nükleer santrallerle ilgili deneyim kazanan Türk firmalari gelecekte daha yüksek güvenlik siniflarina ait ekipmanlar üretebilmek için var gücüyle çalisiyor.