Bakan Nebati Açiklamasi 'Asgari Ücrette Herkesin Beklentilerini Karsilayacak Bir Artis Yapmayi Planliyoruz'
ANKARA – Hazine ve Maliye Bakani Nurettin Nebati, “2022 yilinda da Toplu Is Sözlesmeleri Çerçeve Anlasma Protokolü ile isçilerimizin, Toplu Sözlesme uyarinca da memurlarimizin maaslarinda artislar yapilacagi unutulmamalidir. Asgari ücrete iliskin de görüsmeler devam etmekte olup 2022 yili için asgari ücrette herkesin beklentilerini karsilayacak bir artis yapmayi planliyoruz” dedi.
“Dünyadaki toplam borç küresel milli gelirin yüzde 350’sine ulasmis durumda”
ABD, Almanya, Ispanya gibi ülkelerde enflasyon son 30-45 yilin en yüksek düzeylerinde oldugunu belirten Bakan Nebati, “Salgin tedbirlerinin etkisiyle küresel bütçe açiklari ve borçluluk rekor seviyelerde. Dünyadaki toplam borç küresel milli gelirin yüzde 350’sine ulasmis durumda. Dünyada kamu maliyesi alanindaki bu bozulmanin kisa sürede iyilesmesi çok zor. Tedarik zincirlerinde devam eden sorunlar, emtia fiyatlarindaki rekor artislar, yükselen küresel borçluluk gibi birçok zorluga ragmen, Türkiye ekonomisi alinan güçlü mali tedbirler ve saglanan destekler ile saglik sektöründe verilen insanüstü çabalar sayesinde diger ülkelerden pozitif yönde ayristi ve ayrismaya devam ediyor. Bu pozitif ayrisma zamaninda alinan proaktif kararlar ve yerinde uygulamalar sonucunda gerçeklesmistir” ifadelerini kullandi.
“2021 yilinda da OVP tahminimiz olan yüzde 9’un üzerinde çift haneli bir büyüme bekliyoruz”
Bakan Nebati, söyle konustu:
“2021 yilinin ilk çeyreginde yüzde 7,4, ikinci çeyreginde ise yüzde 22 oranlarinda büyüyen ekonomimiz yilin üçüncü çeyreginde de bu ivmeyi koruma basarisini göstererek yüzde 7,4 oraninda büyüme kaydetti.
Böylece yilin ilk 3 çeyreginde büyüme yillik yüzde 11,7 seviyesinde gerçeklesti. Bu dönemde büyüme dengeli bir sekilde; toplam iç talebin 6,6 puanlik katkisina karsilik net dis talebin katkisi 5,1 puan oldu. Bakiniz biraz geçmise gidelim. 1999-2002 arasinda Türkiye ortalama sadece yüzde 0,9 büyüdü. 2003-2020 döneminde ise bu büyüme ortalama yüzde 5,2’ye yükseldi. Ayni dönemde ise küresel büyüme yüzde 3,4 olarak gerçeklesti. 2005 yilinda Türkiye dünyanin en büyük 17. ekonomisiyken 2020’de 11. siraya yükselmistir. 2021 yilinda da OVP tahminimiz olan yüzde 9’un üzerinde çift haneli bir büyüme bekliyoruz. Bu büyümenin en az üçte ikisi yatirimlar ve net ihracattan gelecek. Dolayisiyla Türkiye bu yil da diger ülkelerden pozitif yönde ayrismaya devam edecek.”
“Orta vadede cari islemler dengesinde kalici ve sürdürülebilir iyilesme saglayacagiz”
Bakan Nebati, cari açikta kayda deger gelisme saglandigini belirterek, “2021 yili Eylül ayi itibariyla yillik cari islemler açigi 2020 yilsonuna göre 16,6 milyar dolar iyilesti. Bu yil cari açigin milli gelire oraninin yüzde 2,6’nin oldukça altinda gerçeklesmesini bekliyoruz. Böylece, 2021 yili yüksek büyüme ve düsük cari açikla Türkiye’nin tarihsel döngüsünün kirildigi bir yil olacak. Önümüzdeki dönemde, küresel tedarik zincirlerindeki degisimler, dijital ve yesil dönüsüm gibi egilimleri dikkate alarak; uluslararasi arenada rekabet gücü yüksek sektörleri destekleyecegiz. Böylece, küresel ticaretten aldigimiz payi daha da artiracagiz. Neticede, orta vadede cari islemler dengesinde kalici ve sürdürülebilir iyilesme saglayacagiz” dedi.
“Sadece 2021 yilinda feragat ettigimiz kamu geliri sayesinde enflasyonda yaklasik 5,3 puan düsürücü etki olusturduk”
Istihdamin 2020’nin ikinci yarisindan itibaren toparlanmaya basladigini belirten Bakan Nebati, “2021 yili Ocak-Eylül döneminde ise istihdam artisi 2,2 milyon kisiye ulasti ve toplam istihdam salgin öncesi seviyelerin üzerine çikti. Bu gelismeler neticesinde ülkemiz, salginin istihdam üzerindeki yikici etkisini telafi edebilen sayili ülkeler arasinda yer aldi. 2021 yilinda ekonominin hizli toparlanmasina bagli enflasyonist baskilarin yani sira küresel gida, emtia, petrol ve enerji fiyatlarindaki artislar ve tedarik zincirlerindeki aksakliklar neticesinde yillik tüketici enflasyonu Kasim ayi itibariyla yüzde 21,3 seviyesine yükseldi. Her ne kadar enflasyondaki bozulmanin önemli bir bölümü küresel gelismeler kaynakli olsa da döviz kuru gelismelerinin de bu görünümde belirleyici oldugunu gözlemliyoruz. Bunlara ek olarak özellikle gida fiyatlarindaki katilik ve enerjide disa bagimlilik gibi yapisal sorunlarin da olumsuz etkileri göz ardi edilemez. Kamu olarak, yönetilen/yönlendirilen fiyatlar vasitasiyla artan maliyet enflasyonunun tüketicilerimize sinirli yansimasi için önemli bir gelir kaybini gögüslüyoruz. Bu çerçevede, sadece 2021 yilinda feragat ettigimiz kamu geliri sayesinde enflasyonda yaklasik 5,3 puan düsürücü etki olusturduk. Bu hesaplamada sadece vergi düzenlemeleri ile yönetilen/yönlendirilen fiyatlarin etkisi olduguna ve önlemlerimizi sadece vergi geliri ile sinirli tutmadigimiza da dikkatinizi çekmek istiyorum” seklinde konustu.
“Asgari ücrette herkesin beklentilerini karsilayacak bir artis yapmayi planliyoruz”
Asgari ücret ile ilgili olarak Bakan Nebati, “2022 yilinda da Toplu Is Sözlesmeleri Çerçeve Anlasma Protokolü ile isçilerimizin, Toplu Sözlesme uyarinca da memurlarimizin maaslarinda artislar yapilacagi unutulmamalidir. Asgari ücrete iliskin de görüsmeler devam etmekte olup 2022 yili için asgari ücrette herkesin beklentilerini karsilayacak bir artis yapmayi planliyoruz” diye konustu.
“Sosyal Destek Programi kapsaminda 4,4 milyar TL’si Hazine destegi, 5,5 milyar TL’si fonlardan olmak üzere toplam 7 milyonu askin haneye yardim sagladik”
Covid-19 salgini ile mücadele kapsaminda uyguladiklari tedbirlerin ekonomik büyüklügün yaklasik 718 milyar TL’ye ulastiginin altini çizen Bakan Nebati, “Bu tutarin Merkezi Yönetim Bütçesi ve Issizlik Sigortasi Fonu basta olmak üzere çesitli fonlardan karsilanan kismi yaklasik 190 milyar TL’dir. Yilsonuna kadar bu desteklerin 205 milyar liraya, yani milli gelirin yüzde 4’üne ulasmasini bekliyoruz. Vergi, sosyal güvenlik prim ertelemeleri ile kullandirilan krediler ve ertelemeler yoluyla 529 milyar liralik, diger bir ifadeyle milli gelirin yüzde 10,5’i kadar bir kaynak harekete geçti. Böylesine zorlu dönemde, üretimde ve ticarette süreklilik devam ettiyse, kisa çalisma ödenegi, issizlik ödenegi, nakdi ücret destegi ve normallesme destegi gibi mekanizmalarin büyük payi var. Bu bahsettigim dört mekanizmayla 10 milyonun üzerinde vatandasimiza 63 milyar TL destek sunduk. Bunlara ilaveten, Sosyal Destek Programi kapsaminda 4,4 milyar TL’si Hazine destegi, 5,5 milyar TL’si fonlardan olmak üzere toplam 7 milyonu askin haneye yardim sagladik. Salginin etkilerini sinirlandirmak ve enflasyon ile mücadeleye katki saglamak amaciyla 125,6 milyar TL vergi gelirinden vazgeçtik. Esel mobil uygulamamiz çerçevesinde feragat edilen 65 milyar TL gelir ile akaryakit fiyatlari üzerindeki baskiyi azalttik. KDV ve kira stopaji indirimi uygulamalarimizi salginin en yogun hissedildigi dönemlerde devam ettirdik, TL cinsi mevduat ve fonlara yönelik stopaj indirimini devreye aldik, konaklama vergisinin uygulama süresini 2023 yilina öteleyerek turizm sektörümüzü destekledik” seklinde konustu.
“Iç borç stokunda döviz cinsi enstrümanlarin payinin azaltilmasini hedefliyoruz”
Borçlanma ile ilgili olarak Bakan Nebati sunlari kaydetti:
“Stratejik ölçütler çerçevesinde yürütülen borçlanma politikasi kapsaminda borçlanmanin agirlikli olarak TL cinsinden yapilmasini ve iç borç stokunda döviz cinsi enstrümanlarin payinin azaltilmasini hedefliyoruz. Ayrica, likidite riskinin azaltilmasi amaciyla güçlü nakit rezervi tutulmasi politikasina da devam ediyoruz. 2021 yilinda bütçe gerçeklesmelerinde kaydedilen iyilesmenin bir yansimasi olarak toplam borçlanmanin, yillik finansman duyurusundaki tutara göre 160 milyar TL azalarak 458 milyar TL olarak gerçeklesmesini bekliyoruz. Döviz cinsi borçlanmalarin iç borçlanma içindeki payini bir önceki yila göre yüzde 27,6’dan yüzde 12,8’e, döviz ve altin cinsi borçlanmalarin iç borçlanma içindeki toplam payini ise yüzde 37,2’den Kasim sonu itibariyla yüzde 29,7’ye indirdik. 2020 yilsonu itibariyla merkezi yönetim yurt içi döviz ve altin cinsi borç stoku 36,2 milyar dolar iken Eylül sonu itibariyla 31,6 milyar dolara geriledi. 2021 yili Ekim ayi itibariyla iç borçlanmanin ortalama vadesi iki yil öncesine kiyasla yaklasik iki katina çikarak 56 aya yükseldi. 2020 yilinda AB tanimli genel yönetim borç stokunun milli gelire orani yüzde 39,7 iken, 2021 yili ikinci çeyrek itibariyla yüzde 38,4 seviyesinde gerçeklesti. AB üyesi ülkelerde bu oran ayni dönemde ortalama yüzde 91’dir. 2022 yilinda 385,5 milyar TL’si iç, 120,4 milyar TL’si dis olmak üzere toplam 505,9 milyar TL borç servisi gerçeklestirmeyi planliyoruz. Diger taraftan 101 milyar TL karsiligi dis, 397,1 milyar TL karsiligi iç olmak üzere toplam 498,1 milyar TL borçlanma yapmayi hedefliyoruz. Böylelikle 2022 yili sonunda iç borç çevirme oraninin yüzde 103 olarak gerçeklesmesini bekliyoruz.”