'Deney Fareleri' Sayesinde Ilaçlarin Yan Etkileri Azaliyor

Özel laboratuvar ortaminda yetistirilen deney fareleri günümüzde insanlarin birçok ilaçtan yan etkisi az sekilde faydalanmasina yardimci oluyor.

'Deney Fareleri' Sayesinde Ilaçlarin Yan Etkileri Azaliyor
Insanlarin metabolizmasina en yakin canli olarak bilinen fareler bazi bilimsel çalismalarin aydinlatilmasinda kullaniliyor. Bilim insanlarinin küçük alanlarda büyük çalismalar yapmasina olanak saglayan deney fareleri özel laboratuvar ortamlarinda belirli bir sicaklikta yetisiyor.

Ondokuz Mayis Üniversitesi (OMÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Arastirma Görevlisi Dr. Gönül Solmaz ve Doç. Dr. Emine Diraman ise yaptiklari bilimsel çalisma sonucunda sedef hastaliginda kullanilan ilacin ve bazi kanser hastaliklarinda kullanilan ilacin yan etkilerini azaltma konusunda önemli çalismalar yapiyor. Uzun soluklu çalismalar sürecinde deney fareleri kullanan bilim insanlari yeni hastaliklara umut olmak için yogun mesai harciyor.

Uzun soluklu çalismalar

Çalismalar hakkinda bilgi veren Dr. Gönül Solmaz, “Doç. Dr. Emine Diraman hocamizla birlikte birçok çalisma yürütüyoruz. Çalismalarimizi Deney Hayvanlari Uygulama ve Arastirma Merkezi laboratuvarinda, deney hayvanlari üzerinde yapiyoruz. Neden deney hayvanlari ile çalismamizin sebebi çok miktardaki hayvanlarla küçük alanlarda çalisma yapabiliyor olmamizdir. Metabolizmamiza çok yakin olduklari için insan çalismalarina baslamadan önce mutlaka deney hayvanlarinda çalismalar yapmak gerekiyor. Birçok hastalikta kullanilan etken maddelerin yan etkilerini azaltmak üzere antioksidan çalismalari ya da radikal süpürücü aktiviteleri analiz yaparak onlarin reaksiyonlarini çalisiyoruz. Dolayisiyla da bu kullanilan ilaçlarin yan etkilerini nasil azaltabiliriz sorusunu, olusturabilecek kombinasyonlari açiklayarak cevap vermeye çalisiyoruz. Mesela en son çalismamiz Emine Diraman hocamizla birlikte sedef hastaligi ve bazi kanser tiplerinde kullanilan ilaç kombinasyonlari var. Bu ilaç kombinasyonlari hastaliklari iyilestirme yönünde hareket ederken, yan etkileri de tabii ki oluyor. Bu yan etkileri mümkün oldugunca indirgemek üzere çalismalarimizi yapiyoruz. Bizim çalismalarimiz genelde uzun soluklu çalismalar oluyor. Deney hayvanlari tabii ki rastgele bir laboratuvarda yetistirilmiyor. OMÜ’de özel olarak hazirlanan laboratuvarda, özel denek hayvanlarimizi kullaniyoruz. Bu hayvanlari her türlü etik kavramlar içerisinde çok özel sistemler içinde yetistiriyoruz” dedi.



“1 hafta önceden gelerek onlarla konusuyoruz”

Deney faresi yetistirmedeki ince detaylara deginen Dr. Solmaz, “Bunun için bu bulundugumuz ortamin neminden aldigi gün isigina kadar önemli detaylara dikkat etmemiz gerekiyor. Bizler çalismaya baslamadan önce, çalisma için ayrilan bir hayvan grubuyla, 1 hafta önceden gelip vakit geçiriyoruz. Çünkü bizleri tanisinlar, stres altina girmesinler diye. Yabanci bir ses veya koku aldiklarinda strese girerler. Stres de metabolizmayi son derece etkileyen bir faktör oldugu için bu faktörün herhangi bir olumsuz etkisini ortadan kaldirmak amaçli bu islemleri uyguluyoruz. Her dokusunu çalistigimiz bir projemiz var. Beyin, akciger, karaciger, böbrek, testis, ince bagirsak konularini çalistik. Su anda kalp ve dalak üzerinden çalismalara devam ediyoruz” diye konustu.

Kaynak: İHA