Fikir ve Sanat Eserleri, Devlet Nüshası Olarak Derlenip Saklanacak

AK Parti Eskişehir Milletvekili Nabi Avcı başkanlığında toplanan Meclis Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu, Çoğaltılmış Fikir ve Sanat Eserlerini Derleme Kanunu Tasarısı`nı 2009 yılında komisyondan çıkan şekliyle kabul etti. Tasarı, fikir ve sanat eserleri ile anlaşmalar uyarınca yurt dışında çoğaltılan fikir ve sanat eserlerinin etkin, sağlıklı ve eksiksiz bir biçimde toplanması, gelecek kuşaklara aktarılması, elverişli ortamlarda saklanması, korunması ve toplumun bilgi ve yararına sunulmasını sağlayacak esasları düzenliyor. Tasarı, her çeşit basma, ozalit, teksir, ofset, optik, manyetik, elektronik ve benzeri başka çoğaltma yöntemleri ile satılmak ya da parasız dağıtılmak üzere üretilen çoğaltılmış fikir ve sanat eserinin derlenmesi, derleme işlemlerini yürütecek birimler ile derlemeye ilişkin usul ve esasları kapsıyor.
Tasarıyla, Türkiye sınırlarında ve dışında derlenecek eserler belirleniyor.

Buna göre, ülke sınırları içinde basılan ve çoğaltılan; kitap, kabartma harfli kitap, kitapçık, ansiklopedi, albüm, atlas ve nota gibi tek başına ya da bir takımın veya bir dizinin parçası niteliğinde olan ayrı yayımlanmış eserler, gazete, dergi, yıllık, bülten, takvim gibi süreli eserler, afiş, kartpostal, gravür, reprodüksiyon, basılı fotoğraf gibi grafik eserler, slayt, film parçası makara, kaset, kartuş, film ve mikroform gibi materyaller, her türlü bilgisayar, müzik ve video cihazlarında kullanılmak üzere üretilmiş ses, görüntü ve veri içeren optik ve manyetik ortamlara kaydedilerek çoğaltılmış eserler, pul ve kağıt para gibi eserler, coğrafik, jeolojik, topografik ya da meteorolojik harita, plan ve krokiler, yurt dışında basımı veya çoğaltımı yapılarak yurt içinde satışı ve dağıtımı yapılan eserler, elektronik ortamda üretilerek kullanıma sunulmuş elektronik yayınlar derlenecek.

Yurt dışında Türkçe olarak basılan ve yurt içinde satışı ve dağıtımı yapılan eserler de derleme kapsamına alınacak.
Ülke sınırları dışında derlenecek eserler ise kanunlar ile ikili ya da çok taraflı anlaşmalar uyarınca, yabancı uyruklu gerçek ya da tüzel kişilerin Türkiye`deki kütüphane, müze, arşiv ve belgeliklerden yararlanarak hazırladıkları eserler ile Türkiye`de yaptıkları arkeolojik kazı ya da araştırmaların yöntem ya da sonuçlarına ilişkin olarak yurt dışında yayımlamış veya çoğaltmış eserlerden oluşacak.
Derleme nüshalarını vermekle yükümlü olan gerçek ya da tüzel kişilerin kimler olduğunu da belirleyen tasarıya göre, derleme işleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülecek ve koordine edilecek.
Derleme işlemlerinin ve derlemeyle amaçlanan hizmetlerin etkin bir biçimde yürütülebilmesine ilişkin usul ve esaslar, Kültür ve Turizm Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

Kitap, kabartma harfli kitap, kitapçık, ansiklopedi, albüm, atlas ve nota gibi tek başına ya da bir takımın veya bir dizinin parçası niteliğinde olan ayrı yayımlanmış eserler, gazete, dergi, yıllık, bülten, takvim gibi süreli eserler, yerel gazeteler hariç, 4 nüsha derlenerek Milli Kütüphaneye, TBMM Kütüphane Dokümantasyon ve Tercüme Müdürlüğüne, İstanbul Beyazıt Devlet Kütüphanesine ve Ankara`da bakanlıkça belirlenecek kütüphaneye gönderilecek. Diğer eserler ise ikişer nüsha Milli Kütüphane ve İstanbul Beyazıt Devlet Kütüphanesi`ne gönderilecek. Yerel ve bölgesel gazeteler de milli kütüphane ve il halk kütüphanesine gönderilecek.
Eserlerin derleme nüshaları, çoğaltılmış diğer kopyalarla aynı olması zorunlu olacak. Derleme nüshaları çoğaltma işlemini izleyen 15 gün içerisinde eksiksiz ve hatasız olarak derleme müdürlüğü veya derleme bürosuna teslim edilecek.
Derleme kütüphanelerinin belirlediği yanlış, eksik ya da ciltsiz nüshaların değiştirilmesi, en geç 15 gün içinde derleme mükelleflerince yerine getirilecek. Kanunda yer alan sorumluluklarını yerine getirmeyen derleme mükelleflerine, derlemenin yapıldığı yerdeki en büyük mülki amir tarafından yaptırımlar uygulanacak. Derleme nüshalarını zamanında derleme müdürlüğü veya bürosuna göndermeyenler, her derleme nüshası için bin TL`den 5 bin TL`ye kadar idari para cezasına çarptırılacak. Derleme nüshası olarak verilen eserlerin maliyet bedeli, kazancın saptanmasında gider olarak dikkate alınacak. Bu şekilde gider fazlalığından doğan zarar, bir sonraki yıla devredilemeyecek.
Tasarı hakkında bilgi veren Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, bunun gecikmiş bir çalışma olduğunu belirtti. Bu eksikliği gidermek amacıyla genelge çıkardıklarını dile getiren Günay, 2009 yılında 29 bin eserden 19 bininin derlenebilmesine karşılık geçen yıl 43 bin 217 eserden 43 bininin derlendiğini bildirdi. Günay, derleme kütüphanelerinin coğrafi bölgelere göre dağıtılmadığını, bunun dünyada örneği olmadığını ifade etti. Kütüphanelerin ilgi gördüğünü, ancak daha çok ders çalışmak için kullanıldığını belirten Günay, "Kütüphaneleri sadece çocukların ders çalıştığı mekanlar olmasının ötesinde onları oradaki zenginlikle buluşturacak yeni açılımlara ihtiyacımız var." dedi.
AK Parti Amasya Milletvekili Naci Bostancı, `Mezopotamya` adında Doğu kültürüne yönelik kütüphane kurulması önerisini getirdi. Bostancı, sözlü tarih çalışmasının yapılmasının da son derece önemli olacağını kaydetti.
AK Parti İstanbul Milletvekili İsmet Uçma, hastanelerin bekleme salonlarında mini kütüphaneler oluşturulabileceğini söyledi.

Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, derlenen eserlerin gönderileceği kütüphanelere, Genel Kurul aşamasında önergelerle İzmir Milli Kütüphanesi ve İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinin ekleneceğini ifade etti.
Ancak, CHP`li üyeler, bu değişikliğin komisyon aşamasında yapılması durumunda tasarıyı destekleyeceklerini ifade etti.
Günay ve bazı milletvekilleri, bu durumda 2009`da yapılan değişikliklerin yeniden tek tek önergelerle ele alınması gerektiğini belirterek, bu işlemin uzun mesai gerektireceğini kaydettiler.

Bakan Günay, bu değişiklikle ilgili hükümette ve komisyon üyelerinde bir iradenin otaya çıktığını, itiraz olmadığını dile getirdi. CHP`li üyeler, bu tasarıya muhalefet şerhi koymak istemediklerini ve değişikliğin komisyon aşamasında yapılması konusunda ısrar eti.
Ancak, tasarı, verilen önergenin kabul edilmesiyle 2009`daki komisyondan çıkmış şekliyle oylandı. CHP`liler önergeye ret oyu verdi.
CHP İstanbul Milletvekili Nur Sertel, ``Daha önce de mutabık kalınan önergeler Genel Kurulda oldu bittiye getirildi. AKP`nin bu tutumuna güvenmiyoruz. Bu tasarıya iyi niyetle yaklaştık ama bu iyi niyetimizin karşılığını göremedik`` diye konuştu. CHP Aydın Milletvekili Metin Lütfi Baydar, ``Sayın Bakan, sizi sevmemize izin vermiyorlar`` dedi.