Boyacıoğlu: Herkes 'para', Siyah Beyaz 'insan' diyor
'Siyah Beyaz' filminin yönetmeni ve senaristi Ahmet Boyacıoğlu, "Herkes 'para', Siyah Beyaz 'insan' diyor" dedi.
Siyah Beyaz Ankara ' da 26 yıldır yaşamını sü ; rdü ; ren bir bar ; sanatç ; ıların , gazetecilerin ve politikacıların uğrak yeri . Yö ; netmen ve senarist Ahmet Boyacıoğlu ' nun da&hellip ; İşte fikir de buradan ç ; ıkmış .
Siyah Beyaz ' ı beyazperdeye taşıyan filmin karakterleri ise ; fırtınalı bir hayat yaşamış ama 70 yaşına gelmesine karşın hâ ; lâ ; durulmamış , ideallerine bağlı bir ressam , kızıl bayrağını elinden bırakmayan bir komü ; nist ( Tuncel Kurtiz ) ; kalp krizi geç ; irdikten sonra işini bırakan , sü ; mü ; klü ; bö ; cek besleyip sakin bir yaşam sü ; rmeye ç ; alışan bir avukat ( Erkan Can ) ; mesleğini yapmaktan sıkılmış , ü ; stü ; ne bir de karısı tarafından terkedilmiş bir doktor ( Nejat İşler ) ve hayata karşı tek başına direnen , yalnızlığı bir yaşam tarzı haline getirmiş bir iş kadını ( Şevval Sam ) . . . Bu insanlar Siyah Beyaz ' ın mü ; davimleri ve bu bar bir anlamda onların sığınabilecekleri son liman . Tü ; m karakterleri biraraya getiren Ahmet Boyacıoğlu ' yla Siyah Beyaz ' ın ayrıntıları ü ; zerine konuştuk&hellip ;
» ; Klasik bir soruyla başlayalım : Siyah Beyaz ' da derdiniz neydi? Nereden ç ; ıktı bu fikir?
Siyah Beyaz , Ankara ' da 26 yıldır aç ; ık olan bir bar ve sanat galerisi . Fulya ve Faruk Sade ' nin işlettiği bu mekâ ; n benim 24 yıldır sü ; rekli olarak gittiğim bir yer . Ç ; ağdaş sanatı en iyi temsil eden sergiler buradaki galeride aç ; ılır . Sergi aç ; ılışları Ankara ' nın birç ; ok tanıdık simasını biraraya toplayan ç ; ekim alanıdır . Diğer taraftan da akşam ü ; zerleri , işten ç ; ıkıp eve gitmeden ö ; nce uğranılan ve dostlarla birlikte gü ; nü ; n stresinin atıldığı bir mekâ ; ndır aslında . Bu yü ; zden Siyah Beyaz sadece bir bar ya da sanat galerisi değil , aynı zamanda bir yaşama alanı bizim iç ; in . Arkadaşlarımızla hep orada buluşuyoruz . Ö ; yle ki ben Ankara ' da başka hiç ; bir yere gitmem , varsa yoksa Siyah Beyaz . Her yılbaşı orada kutlanır , yazın da Faruk ' un Bodrum ' daki evinde buluşulur , beraber mavi yolculuğa ç ; ıkılır .
Ö ; zetlemek gerekirse ; Siyah Beyaz bizim yaşamımızda ç ; ok ö ; nemli bir mekâ ; n . Ayrıca sinematografik değerler bulduğum , bu yö ; nü ; ile de değerlendirilmesi gerektiğini dü ; şü ; ndü ; ğü ; m bir mekâ ; n . Barı ve oraya sü ; rekli gidenleri konu alan bir film yapma dü ; şü ; ncesi yaklaşık beş yıldır kafamdaydı .
» ; Aslında filmi izlerken sanıyorum herkesi biraz geç ; mişe gö ; tü ; rdü ; ya da ö ; zlediğimiz o sıcaklığa , o sohbete&hellip ; Siz ç ; ekerken/yazarken bunları unuttuğumuzu dü ; şü ; ndü ; nü ; z mü ; ?
Ben uzun bir sü ; redir eski dostlukların , arkadaşlıkların artık var olmadığını , insanların 20-30 yıl ö ; ncesine gö ; re daha iç ; ine kapanık , daha bencil olduğunu dü ; şü ; nü ; yorum . Siyah Beyaz ' daki dostlarım da yıllardır tanıdığım insanlar ve aç ; ıkç ; a sö ; ylemek gerekirse yeni dostlar , arkadaşlar aramıyorum . Eski dostluklar benim iç ; in daha değerli . 1980 darbesinin Tü ; rkiye iç ; in bir milat olduğunu dü ; şü ; nü ; yorum . Adına ne derlerse desinler , 1980 ' den sonraki gelişmeler bence insanların değer yargılarını altü ; st etti , insanların para ile ilişkilerini değiştirip parayı ç ; ok ö ; ncelikli bir konuma getirdi , hayattaki en bü ; yü ; k amaç ; para kazanmak oldu . Daha ç ; ok para , daha da ç ; ok para . Bir doktor arkadaşım paranın eroin gibi olduğunu sö ; ylü ; yor . Ç ; ok doğru , insanlar kazandıkç ; a daha fazlasını istiyor ve her şey paraya yö ; nelik oluyor . Bö ; yle bir ortamda gerç ; ek dostluklar oluşabilir mi? Bence mü ; mkü ; n değil . Siyah Beyaz ' da geç ; mişten kalan başka bir sıcaklık , başka bir dostluk var , ben de bunu anlatmak istedim .
» ; Siyah Beyaz bir bar&hellip ; Sanatla ilgilenen Faruk , Doktor , komü ; nist Ahmet Nihat , Muzaffer , Ayten . . . Farklı kuşakların buluştuğu Siyah Beyaz . Bu buluşmanın sizdeki ö ; zeli nedir?
Filmin karakterlerinin ortak ö ; zelliği aynı barı yaşam alanı olarak gö ; rmeleri . Aralarında yaş farkı var ancak belirli bir yaştan sonra o ' yaş farkı ' denen şey ortadan kalkıyor . 18 ve 27 yaşındaki iki insan arkadaş olamayabilirler ama ileri yaşlardaki insanlar daha kolay dostluk kurabilir . Karakterlere tek tek baktığımızda Faruk zaten gerç ; ek bir karakter . 26 yıldır barı ve sanat galerisini eşi Fulya ile birlikte yö ; netiyor . Doktor benim ve benim tanıdığım birç ; ok doktorun bir sentezi gibi . Ayten işinde başarılı , maddi aç ; ıdan ö ; zgü ; r ve tek başına ayakta durmasını becerebilen bir kadın . Belki en kurmaca kişilik sü ; mü ; klü ; bö ; cek besleyen avukat Muzaffer . Bir başka renkli kişilik , politik tercihi ve yaşam gö ; rü ; şü ; ile ö ; ne ç ; ıkan ressam Ahmet Nihat . Bü ; tü ; n karakterler şü ; phesiz benim yakın ç ; evremdeki insanlardan esinlenerek yaratıldı .
» ; Galiba biz en ç ; ok komü ; nist Ahmet Nihat ' ı sevdik . Onun sahiciliğini , hayata karşı direncini . . . Filmde bir replik var Ahmet Nihat ' ın : Biz dü ; nyayı değiştireceğiz diye yola ç ; ıkmıştık ama değiştiremedik , dü ; nya da bizi değiştiremedi&hellip ; Gerç ; ekten değiştiremedi mi? Nasıl bakıyorsunuz?
Tuncel Kurtiz ' in canlandırdığı komü ; nist Ahmet Nihat ' ın gerç ; ekliliği ve sevimliliği sanırım Tuncel Kurtiz ' in kendisinden kaynaklanıyor . Ben Tuncel Usta ' yı 1994 yılından beri tanırım . Ankara Sinema Derneği , Gezici Festival iç ; in 1999 ' da bir Tuncel Kurtiz kitabı yayınladı . Kitabı hazırlarken onu daha da yakından tanıma olanağını buldum .
Benim tanıdığım Tuncel Kurtiz , Ahmet Nihat ile bire bir ö ; rtü ; şü ; yor . Eğer Ahmet Nihat ressam değil de oyuncu olsaydı zaten Tuncel Kurtiz ' in kendisi olurdu . Senaryo aşamasında Ahmet Nihat karakterini geliştirirken Tuncel Kurtiz ile ç ; ok ciddi bir ç ; alışma yaptık . Ahmet Nihat ' ın bir ç ; ok sö ; zü ; nü ; zaten Tuncel Kurtiz yazdı . Filmde anlattığı babasıyla ilgili ö ; ykü ; gerç ; ek , babasının elbiseleriyle ilgili bö ; lü ; m de . Aslında biz bir anlamda Tuncel Kurtiz ' i kendi kişiliğiyle beyazperdeye uyarladık diyebilirim . ' Biz dü ; nyayı değiştirmek iç ; in yola ç ; ıktık , olmadı , dü ; nyayı değiştiremedik , ama dü ; nya da bizi değiştiremedi ' . Bu cü ; mle tam anlamıyla Tuncel Kurtiz ' i anlatıyor , o hâ ; lâ ; direniyor , mü ; cadele ediyor ve ne mutlu ona ki yıllar onu değiştiremedi .
» ; Bugü ; n de baktığımız yorgun demokratlık hali var ; &ldquo ; biz zamanında ç ; ok şey yaptık&rdquo ; deyip kenara ç ; ekilenler . O yü ; zden Ahmet Nihat hâ ; lâ ; kızıl bayrağını elinde taşıyor . Bu da Siyah Beyaz ' ın umudu mu?
Ahmet Nihat hiç ; yorgun değil , hatta filmin diğer karakterlerinden daha genç ; ve direnç ; li olduğu bile sö ; ylenebilir . Sadece kızıl bayrağını taşımakla kalmıyor , yanlış olduğunu dü ; şü ; ndü ; ğü ; her şeye karşı ç ; ıkıyor , hâ ; lâ ; enerji dolu . Yan dairede oturan engelli ç ; ocuğa yaklaşımı , barın kapatılması , binanın yıkılıp yerine daha bü ; yü ; k bir bina yapılması dü ; şü ; ncesine karşı ç ; ıkışı da onu ç ; ok iyi anlatıyor .
» ; Kızıl bayrak demişken , bir replikten daha ö ; rnek vermek istiyorum . Ahmet Nihat yeni taşındığı evde kızıl bayrağını asıyor ve biri gelip &ldquo ; bayrağınızın ay ve yıldızı dü ; şmü ; ş ' diyor . . . Aslında oldukç ; a etkileyici . Ancak bu kadar iyimser olunabilir mi? Ç ; ü ; nkü ; tahammü ; lü ; olmayan bir ü ; lkeden sö ; z ediyoruz .
' Bayrağınızın ay yıldızı dü ; şmü ; ş ' diyen kişi 60-65 yaşlarında emekli bir ö ; ğretmen . O ö ; ğretmen 30 yaşındayken bu ü ; lke yine oldukç ; a karışıktı ama belki insanlar bu kadar farklı kutuplara ç ; ekilmemişti . Tü ; rkiye 1970 ' lerin ortasından beri sü ; rekli ç ; alkantılı dö ; nemlerden geç ; iyor ne yazık ki . Ama yine de iyimserliği bırakmamak gerekiyor , ç ; ü ; nkü ; umut olmadan yaşamak daha zor .
» ; Kızıl bayrak ve ay yıldızlı bayrağı ayırt edeceğimizi sanıyorum , ya da siz onu yazarken hangi duyguyla yazdınız?
Bayrakların fark yaratmayacağı bir dü ; nyanın ö ; zlemini vurgulamak istedim .
» ; Artık hayatlar bile siyah beyaz değil&hellip ; Tonları var . Her şeyin karmakarışık olduğu gü ; nü ; mü ; zde eskiye olan ö ; zlemimiz bizi hâ ; lâ ; diri tutabilir mi? Ya da geç ; mişimize bağlanıp yaşamak bugü ; n yaptığımız hatalardan kurtarır mı?
Ben 21 . yü ; zyılda bu ü ; lkenin en bü ; yü ; k sorunlarının cehalet , duyarsızlık ve şiddet olacağını dü ; şü ; nü ; yorum . Bu nedenle cehalet , duyarsızlık ve şiddet iç ; ermeyen bir film yapmak istedim . Otuz yıl ö ; nceki yaşam tarzına bağlı kalmak , geç ; mişe takılıp kalmak değil bu gü ; nü ; n olumsuzluklarını reddetmek anlamında algılanmalı .
» ; Bizler geç ; mişimize sığınıp yaşamayı ç ; ok seviyoruz galiba . Ne dersiniz bu konuda?
Siyah Beyaz ' ın mü ; davimleri aslında geç ; mişte yaşamaktan ç ; ok dış dü ; nyanın gü ; rü ; ltü ; sü ; nden ve karmaşasından uzak durmayı tercih ediyor . Her yaşını başını almış insan gibi ' eski gü ; zel gü ; nler ' e ö ; zlem duydukları bir gerç ; ek . Ö ; zellikle Ahmet Nihat ve Faruk ' ta bu daha da belirgin . Kaybettikleri arkadaşlarını ve onlarla birlikte yok olan eski dostlukları ö ; zlü ; yorlar .
» ; Mesela bugü ; n , o arkadaşlıklar , dostluklar yerini nereye bıraktı?
İnternet , lü ; ks villalar ve otomobiller , marka giyme merakı , para ilişkilerinin belirlediği yü ; zeysel birliktelikler , kişiliklerin tü ; ketim malları ile oluşabileceği yanılgısı , dü ; nyaya kalıcı eserler bırakmak yerine sadece tü ; keterek yaşamın kendisini de tü ; ketmek . Siyah Beyaz ekibinin bö ; yle dertleri yok , o yü ; zden de geç ; mişte yaşıyor gibi gö ; rü ; nü ; yoruz .
» ; Ankara ' nın griliğinde siyah beyaz bir bar&hellip ; İstanbul ' dan Ankara gri gö ; rü ; nü ; yor ama siz yaşadığınız iç ; in soruyorum , sizde nasıl bir Ankara duruyor?
Ben Ankara ' yı severim , filmin yapım sü ; recinde sekiz ay boyunca haftanın iki-ü ; ç ; gü ; nü ; nü ; İstanbul ' da geç ; irdim ama bence en gü ; zeli İstanbul ' dan Ankara ' ya dö ; nmekti . İstanbul ' u ç ; ok karmaşık , gü ; rü ; ltü ; lü ; ve biraz da Bizans tü ; rü ; entrikalara aç ; ık bir kent olarak değerlendiriyorum . İstanbul deyince aklıma o kentteki sınırlı sayıdaki arkadaşım geliyor , o kadar . Ben İstanbul ' un 1960 ' lardaki bir milyon nü ; fuslu o sessiz sakin halini de anımsıyorum , o zamanlar ç ; ok daha gü ; zeldi ve sokaklarında birbirine saygılı insanlar dolaşırdı . Herkes İstanbul ' un denizinden sö ; z ediyor , ben deniz gö ; rmek istersem İstanbul ' a gelmek yerine mavi yolculuğa ç ; ıkarım . Ankara benim iç ; in daima daha sıcak , daha sakin , dostlukların daha gü ; ç ; lü ; olduğu bir kent oldu .
' Festival enflasyonu yaşıyoruz '
» ; İki kısa filminiz vardı . . . Aradan bir hayli zaman geç ; ti . Film ç ; ekme/yazma konusundaki hassaslığınız mı bu , nedir?
2001 yılında ' TRT Genç ; Sinemacılar ' projesi kapsamında iki tane kısa film ç ; ektim . Bu iki filmde de Tuncel Kurtiz oynadı . Son yedi-sekiz yıldır da Siyah Beyaz ' ın senaryosu ü ; zerinde ç ; alıştım . Benim ' her yıl bir tane film ç ; ekeyim ' diye bir derdim yok .
Yıllardır Gezici Festival ' i dü ; zenliyoruz , asıl işimiz bu . Aslında insanın film ç ; ekmek iç ; in anlatacak bir ö ; ykü ; sü ; olmalı . Benim Siyah Beyaz ile ilgili ö ; ykü ; m ortaya ç ; ıkınca filmi ç ; ekmeye karar verdim . Eğer kafamda yeni ve film yapmaya değer bir ö ; ykü ; oluşursa bir film daha yaparım .
» ; Genel sorular sorarsam ; uzun yıllar festivallerin iç ; inde olan biri olarak , festivalleri nasıl değerlendiriyorsunuz? Tü ; rkiye ' de pek ç ; ok film Uluslararası festivallere katılıyor , ö ; dü ; l alıyor . . .
Ü ; lkemizde İstanbul Film Festivali haricindeki hiç ; bir festivalin kurumsallaştığını sö ; ylemek ne yazık ki mü ; mkü ; n değil . Ben 1988 ' de Ankara Film Festivali ' nde ç ; alışmaya başladığımda tü ; m ü ; lkede ü ; ç ; -dö ; rt festival vardı . Şimdi 34 uzun metrajlı , 134 kısa metrajlı film festivalimiz var . Bir festival enflasyonuyla karşı karşıya olduğumuz sö ; ylenebilir . Ç ; oğu kez yerel yö ; netimlerin desteğiyle yapılan festivaller her seç ; imden sonra başka bir yö ; netim ile yollarına devam etmek ya da iptal edilmekle karşı karşıya kalabiliyor . Ancak son yıllarda sinemamızın elde ettiği inanılmaz başarı gö ; z ö ; nü ; ne alındığında festivaller de ö ; nemli bir işlev ü ; stleniyor . Ö ; zellikle ü ; niversitelerde dü ; zenlenen kısa film festivallerini , genç ; bir sinemacı kuşağının yetişmesine neden oldukları iç ; in ç ; ok ö ; nemsiyorum .
Son yıllarda filmlerimizin uluslararası festivallerde aldıkları ö ; dü ; ller , tü ; m dü ; nyada sinemamıza karşı yoğun ilgi oluşmasına neden oldu . Son birkaç ; yıldır filmlerimiz gişede de ç ; ok başarılı ve Amerikan filmlerinden daha iyi sonuç ; lar elde ediyor . Ü ; lkemizde sü ; rekli bir ticari sinema , sanat sineması tartışması yapılıyor . Ben bö ; yle tartışmaları ç ; ok gereksiz buluyorum , kanımca her iki tü ; r de desteklenmeli ve film ü ; retimi artmalı .