'Son Yillarda Organ Bagis Oranlari Geriledi'
Organ bagisi farkindaliginin önemine isaret eden Sisli Hamidiye Etfal Egitim ve Arastirma Hastanesi Organ ve Doku Nakil Koordinatörü Hanife Yavuz, Türkiye’de çesitli korkular ve kaygilar nedeniyle organ bagisinin yeterli seviyelerde olmadigini, son yillarda organ bagisi oranlarinin geriledigini söyledi. Ülkemizde organ naklinin yüzde 85 oraninda canlidan canliya nakil, yüzde 15’inin ise kadavradan nakil oldugunu kaydeden Yavuz, daha çok bagisla canli nakillerin azaltilabilecegini ifade etti.
Kisinin bu konuda vasiyeti olup olmamasi, organ bagisi sonrasi kisinin vücut bütünlügünün korunmamasi ya da çesitli gerekçelerle organ bagisi konusunda kaygilar yasandigini kaydeden Yavuz, “Kisinin hayattayken organlarini bagisladigini söylemesi aslinda bir vasiyettir. Organ bagisi ile ilgili olumlu ya da olumsuz kararinizi sagliginizda yakinlarinizla paylasiniz. Organi bagislanan kisinin vücut bütünlügüne saygi gösterilir ve korunur. Organ alimi ameliyathane kosullarinda uzman bir hekim tarafindan gerçeklestirilir. Siradan bir ameliyattan görünüm olarak farkli degildir” dedi.
Yavuz, Diyanet Isleri Baskanligi’nin organ naklinin caiz oldugunu açikladigini da hatirlatti. Organ naklinin canlidan canliya ve ölen kisilerden olmak üzere iki sekilde oldugunu belirten Hanife Yavuz, “Canlidan canliya böbreklerden biri ya da karacigerin bir parçasi nakledilebilir. Kalp, akciger, ince bagirsak gibi pek çok hayati organ nakli ölen kisilerden mümkün olmaktadir. Ülkemizde böbrek, kalp, karaciger, pankreas, akciger, kemik, kemik iligi, ince bagirsak, kalp kapagi, kornea, tendon, deri, yüz nakli, rahim nakli, el kol ayak nakli, paratiroid bezi ve kikirdak nakli yapilmaktadir” diye konustu.
"Son yillarda organ bagis orani düstü"
Yilda yaklasik 2 bin 500 kisinin organ nakli beklerken hayatini kaybettigini belirten Yavuz, son yillarda organi bagislanan kisi sayisinin azaldigini ifade etti.
Hanife Yavuz, “2019 yilinda 2 bin 309 beyin ölümü gerçeklesirken, 619 kisinin organlari bagislanmistir ve organ bagisi orani yüzde 26 olmustur. Son yillarda bu oranlardaki düsüsler dikkat çekmektedir. 2022’de bin 687 beyin ölümü gerçeklesirken, organlari bagislanan kisi sayisi 285 olurken, organ bagisi orani yüzde 17’ye geriledi. 2023’te ise bin 642 beyin ölümü gerçeklesirken, 235 kisinin organlari bagislanmistir. Organ bagisi orani ise yüzde 14 olmustur” dedi.
"Daha çok bagisla canli nakilleri azaltabiliriz"
Türkiye’de yilda ortalama 3 bin 500-4 bin kisiye organ nakli yapildigini belirten Hanife Yavuz, “Bunlarin da 3 bin 500’ü canlidan nakil oluyor maalesef. Kisiler organlarini yakinlarina veriyor. Bu istedigimiz bir sey degil, bir insanin ameliyat edilmesi için tibbi bir gerekçe lazim. Bu bir gerekçe degil. Organini veren kisinin de gelecekte o organa ihtiyaci olabilir. Bir tarafta ise vefat eden kisiler var. Onlarin organlari topraga gidecek. Daha çok bagisla canlidan nakilleri azaltabiliriz. Dünyada canlidan nakilde birinci siradayiz. Bu övünülecek bir durum degil maalesef” dedi.
Kadavradan nakil orani yüzde 15
Türkiye’de organ naklinin yüzde 85 oraninda canlidan canliya nakil, yüzde 15’inin ise kadavradan nakil oldugunu kaydeden Hanife Yavuz, “Organ bagisinin fazla oldugu ülkelerde bizde yüzde 15-20 olan kadavradan nakil orani onlarda yüzde 85-90. Iran’da bagis oranlari yüzde 65-70. Orada organ bekleme listesinde neredeyse hasta yok. Çünkü bagis o kadar çok ki hastalar beklerken nakil olma sansi elde ediyor” dedi.