''Çocuklarda Kusma Ve Ishalin En Sik Nedeni Sindirim Sistemine Alinan Virüslerdir''

Ishal ve kusma çogunlukla 0-5 yas grubundaki çocuklarda görülür. Özellikle yaz aylarinda en sik görülen enfeksiyon hastaliklarindan bir tanesi olarak karsimiza çikiyor. Iki yasindan küçük çocuklarda ishal ve kusma nedeni ile olusan sivi kaybi hayati tehdit edebilir. Medicana Atasehir Hastanesi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Uzmani Dr. Kevser Besbenli, bu gibi durumlarda dikkat edilmesi gerekenler konusunda önemli bilgiler paylasti.

’’VIRÜS KAYNAKLI OLABILIR ’’

Ishalin virüs kaynakli olabilecegini belirten Uzm. Dr. Kevser Besbenli, ’’Ishal, çocugun civik veya sulu diskilamasi veya her zamankinden daha sik diskilamasi olarak tanimlanir. Normal diskinin sikligi ve kivami çocugun yasina göre degisiklik gösterir. 6 aydan küçük bebeklerde günde 10-12 kez diskilama normaldir. Bebeklerde normal diskilama sikliginin iki katina çikmasi, daha büyük çocuklarda ise günde üç veya daha fazla sulu diskilama ishal kabul edilir. Kusma ve ishalin pek çok nedeni olabilir ama en sik neden sindirim sistemine alinan virüslerdir. Akut ishal: 2 haftadan kisa sürelidir ve çogu enfeksiyözdür. Persistan/ Kronik ishal: 2 haftadan uzun süren ishallerdir. 4 haftadan uzun sürmesi kronik ishal olarak degerlendirilir’’ seklinde konustu.



Uzm. Dr. Besbenli, su bulgulara dikkat edilmesi gerektigini vurguladi:

’’Sivi diskilama, fazla diskilama, acil diskilama istegi ve kakayi tutamama, susuzluk, bulanti, kusma, ates yükselmesi, halsizlik, karin agrisi ve gazdir.’’

’’VIRÜS BULASMIS BESINLERIN TÜKETILMESI’’

Besinlere dikkat çeken Uzm. Dr. Kevser Besbenli, ’’Çocuklarda etiyolojik neden çogunlukla virüslerdir. Rotavirüs, nörovirüs, adenovirüs sik karsimiza çikar. Neden olan etken ile bulasmis yiyeceklerin yenmesi, suyun içilmesi, kirli ellerin agza götürülmesi ile bulasir. Virüslere bagli ishal ve kusmalarda solunum semptomlari daha fazla, kusma sik ve israrlidir. Miktari az ve kanli diski, yüksek ates ve karin agrisi ile karakterize ‘kolit’ tablosunun bakteriyel enfeksiyonlarla iliski ihtimali daha yüksektir. Ishalli çocuklarda rutin kaka testi bakmaya gerek yoktur. En sik etken virüslerdir ve antibiyotik gerekmez. Ancak siddetli, kanli ishali olan ve uzun süreli sikayetleri devam eden çocuklarda tetkik gerekebilir’’ diye konustu.



’’SIK SIK AMA AZ MIKTARDA BESLENMELI’’

Sindirim sistemine giren virüsler önce kusma ardindan ishale yol açar. Ishalde çocugun kaybettigi sivi ve elektrolitleri yerine koymanin çok önemli oldugunu vurgulayan Uzm. Dr. Besbenli, anne sütü alan bebeklerin sik sik emzirilmesi gerektigini belirtti.

Uzm. Dr. Besbenli sözlerine söyle devam etti: ’’Muz, seftali, patates, pirinç, ekmek, kirmizi et ve yogurt gibi gidalar iyi gelir, çocuk sik sik ama az az beslenmelidir. Erken beslenme bagirsak mukozasinin onarimini ve kan akimini hizlandirir. ORS denen hazir elektrolit solüsyonlari doktor önerisi ile kullanilabilir. Ishal durdurucu ilaçlar genellikle önerilmemektedir. Bazi probiyotikler ishal süresini kisaltabilir ve doktor önerisi ile kullanilabilir. Çinko destegi verilebilir. Ishal sirasinda çok yagli besinler, çay, meyve suyu ve sekerli gidalardan uzak durulmalidir.’’

Hangi durumlarda doktora basvurulmasi gerektigi aktaran Uzm. Dr. Besbenli, ’’Çocugunuz 6 ayin altinda ise, ishal 3 günden daha uzun sürmüs ise, çocugunuz sürekli kusuyor ve agizdan yeterli sivi alamiyorsa, ishal ile birlikte ates ve kusma varsa, diskida kan ve sümük varsa, sivi kaybi bulgulari varsa; idrar yapamiyorsa, agladiginda göz yasi yoksa, bingildagi ve göz küreleri çökük ise, karin derisi çekilip birakildiginda yerine yavas dönüyorsa, uykuya meyilli ise vakit kaybetmeden doktora basvurulmalidir’’ ifadelerini kullandi.

HASTANEDE TEDAVI

Tedaviye deginen Uzm. Dr. Besbenli, ’’Tedavi çocugun gereksinimine göre düzenlenir. Ancak tedavi planlamasinda üç önemli ilke vardir. Birincisi, ishal ve kusma ile kaybedilen sivi ve elektrolitlerin mümkünse agiz yoluyla geri alinmasi, ikincisi agiz yoluyla sivi alimi yeterli degilse damar yoluyla sivi tedavisinin düzenlenmesi, üçüncüsü sebebe yönelik tedavi: Gaita tahlili sonucu doktor tarafindan gerek görülürse antibiyotik tedavisi’’ dedi.



ISHAL NASIL ÖNLENEBILIR?

Ishalin nasil önlenebilecegini açiklayan Uzm. Dr. Besbenli, ’’Anne sütü ishale karsi koruyucudur. El hijyeni önemlidir. Temiz kaynak sulari tercih edilmelidir. Gidalar uygun sartlarda ve buzdolabinda saklanmali, açikta bekletilmemelidir. Açikta satilan yiyecek ve içecekler tüketilmemelidir. Çig sebze ve meyveler temiz su ile iyice yikanmalidir. Gidalarin son kullanma tarihine önem verilmelidir. Hepsine ek olarak rotavirüs ishaline karsi bebekleri asilamak önemlidir’’ diye konustu.

(AG-E)