Gökbey helikopterinin 3. prototipi sınavı başarıyla geçti!

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii (SSB) Başkanı İsmail Demir, Gökbey Helikopteri'nin 3. prototipinin ilk uçuşunun başarılı şekilde gerçekleştiğini belirterek, 'Yaklaşık 40 dakika süren bu uçuşla beraber uçuş test faaliyetlerine yeni bir prototipi daha dahil ettik.' ifadesini kullandı.

Demir, Twitter hesabından konuya ilişkin açıklamalarda bulundu.

Sertifikasyon test faaliyetleri süren Gökbey Helikopteri'nin 3. prototipinin ilk uçuşunun başarılı şekilde gerçekleştiğini bildiren Demir, 'Yaklaşık 40 dakika süren bu uçuşla beraber uçuş test faaliyetlerine yeni bir prototipi daha dahil ettik.' değerlendirmesinde bulundu.

Demir, paylaşımında helikopterin kalkış ve iniş görüntülerinin yer aldığı bir videoya da yer verdi.

Türkiye son yıllarda daha büyük bir hızla devam ettirdiği savunma sanayii projelerinde mümkün olduğunca farklı alanlarda yerli ve milli ürün çıkarabilmek için çalışmalarını sürdürüyor.

Bunlardan biri de Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilen Gökbey Genel Maksat Helikopteri... Gökbey'in yerli milli motorla havalanmasına dair takvimde sona gelindi. Peki bu platformda takılı olan TS1400 motorunun genel özellikleri ne, ülkemize hangi alanlarda kazanım sağlayacak?

Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, Gökbey helikopterinin seri üretiminin 2021 başında başlamasını ve helikopteri seri üretim aşamasına geldiğinde yerli motorla uçurmayı hedeflediklerini söylemişti.

Türkiye'nin ilk özgün helikopterinin isminin öneriler arasından Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından seçildiğini dile getiren Demir, 'Çok da güzel bir isim oldu ve gerçekten beğenildi. İkinci 100 günlük programın anonsu sırasında da Cumhurbaşkanımız yeni helikopterimiz hazıruna gösterdi.

Orada da çok büyük ilgi gördü. Bu halkımızı gururlandıran, bir anlamda özgüvenimizi artıran, projelerin zamanında yapılmasına ilişkin de bir mesaj oldu' demişti.

TRT Haber'e göre, Savunma Teknolojileri Analisti Kadir Doğan, TUSAŞ Motor Sanayi tarafından geliştirilen motorun TS-1400 olarak isimlendirildiğini ve bu adımın birçok açıdan ülkemiz için kritik bir değişimin öncü adımı olduğunu söyledi.

Türkiye'nin bu proje ile ilk kez çekirdek motorun ötesine geçip daha büyük ve güçlü bir motor yapmaya başladığı bilgisini paylaşan Doğan, ülkemizin ilk kez helikopterlere güç verecek motor üretebilme kabiliyetine dair kazanımlar elde etmesini projenin biri diğer artısı olarak niteledi.

Kadir Doğan, turbo şaft motorların özellikle helikopterlerde kullanılan bir motor türü olduğunu hatırlatarak, 'TS-1400 motoru ile hem ilk yerli genel maksat helikopterimiz Gökbey'e hem de ilk yerli taarruz helikopterimiz ATAK'a güç verilecek.

'GÖKBEY'İN HER GÜN YENİ BİR ÖZELLİĞİNİ TEST EDİYORUZ'

Tüm bunları alt alta koyduğumuzda ne kadar önemli bir proje olduğunu anlayabiliriz' şeklinde konuştu. TS-1400 motorun bir süre önce çalıştırılmaya başlandığını ve TEI Genel Müdürü Mahmut Faruk Akşit'in kısa bir süre önce, 'Bir ay içerisinde motoru Gökbey'e entegre edeceğiz' bilgisini paylaştığını hatırlatan Doğan'a göre Gökbey'in bu yılın sonuna kadar uçması hedefi var.

'Burada tabii ki motorun tam performansı ve nihai hali ile entegre edilmesini beklemiyoruz' diyen Doğan, 'Henüz nihai motor ve platforma entegrasyonu için bir süre daha beklememiz gerekecek.

Ancak üretilen motorun mevcut haliyle entegre edilmesi dahi bana kalırsa Türkiye için bir milat olacak. İlk kez kendi geliştirdiğimiz bir hava platformunda yine kendi geliştirdiğimiz gaz türbinli motorla uçurma başarısını göstermiş olacağız' diyerek, sürece dair beklentilerini sıraladı.

TS1400 motorunun teknik detaylarına ilişkin sorularımızı da yanıtlayan Kadir Doğan'a göre kağıt üzerinde 'gereklilik' olarak görülen ve basit bir eklenti gibi düşünülen sistemler dahi son derece zorlu bir geliştirme süreci istiyor.

TS-1400 motorunun ilk olarak bir sivil havacılık helikopteri olan Gökbey'de kullanılacağı için sertifikasyona tabi bir ürün olduğunun altını çizen Doğan, şöyle devam etti:

10 TONLUK YENİ NESİL ATAK HELİKOPTERİNDE SON DURUM

'Biz bu sertifikasyona CS-E diyoruz. Bu hem bu ürünün geliştirilmesini zorlaştıran ama aynı zamanda ürünü çok daha farklı bir klasmana çıkaran bir gereklilik. TS-1400 motoru içerisinde bu sertifikasyonun sağlanması için birçok farklı alt sistem bulunuyor. Motorun içerisine giren ve çalışmasını etkileyecek, mikrometre çaplarındaki toz partiküllerini ayıran bir sistem mevcut mesela.

Aynı zamanda motorun -40 derece gibi çok zor şartlarda çalışmasını sağlayabilecek buzlanma önleme sistemi gibi sistemler mevcut. Bu gibi sistemler bir gereklilik olarak ortaya konulsa da ürünü çok daha farklı bir noktaya getiriyor.'

İKİNCİ T70 HELİKOPTERİ DE MOTOR ÇALIŞTIRDI

Ülkemizin savunma sanayii ürünlerine dair son yıllarda yaptığı atılımı hatırlattığımız Kadir Doğan'a, TS1400 motorunu üretmenin Türkiye'ye ne gibi kazanımlar sağlayacağını soruyoruz:

'İşin belki de önemli kısmı üretim teknolojileri kısmı. TEI'nin bu proje ile kazandığı ve uyguladığı çok kritik bazı üretim teknolojileri bulunuyor. Tek kristal yapıda döküm ve katmanlı imalat gibi alanlarda ciddi teknolojiler kazanıldı ki bu dünyada bu alandaki en üst seviyedeki üretim uygulamalarıdır. TS-1400 ile kazanılan bir diğer yetenek ise test ve altyapı kabiliyetleri oldu.

'GÖKBEY'E ÇOK İLGİ VAR'

TS-1400 projesinin sadece bir motor geliştirme işinin ötesinde, Türkiye için çok kritik bir teknoloji kazanımı olduğunu düşünüyorum. Bu kazanımla Türkiye, gaz türbinli bir motoru bir fikir olarak ortaya koyup tasarlamış olacak.

Bu da şu anlama geliyor; bundan sonraki süreçte yeni hedefler turboprop ve turbofan gibi motorları geliştirmek için ciddi bir altyapıya sahip bir ülkeyiz… Hatta TS-1400'ün çekirdek motoru üzerine bu motorların geliştirilebilmesi bile mümkün. Bu nedenle aslında TEI sadece bir turboşaft motoru geliştirmiyor, bir motor ailesi geliştirmek için altyapı oluşturuyor.'

Gökbey'e çok ilgi olduğunu belirten Yıllıkçı, şöyle devam etti:

Savunma Teknolojileri Analisti Kadir Doğan, Gökbey ve ATAK'ta kullanılacak her iki motorun da TS1400 olduğunu ancak iki üründeki motorların ciddi farklılıklar gösterebileceğini söyledi.

Bunun temel sebebinin ATAK helikopterinin çok daha farklı isterlere sahip olmasından kaynaklandığını belirten Doğan, sözlerini şöyle tamamladı:

'AKSUNGUR REKOR ÜSTÜNE REKOR KIRDI'

Hem seyir hızı, hem uçuş zarfının ve çevresel şartların farklılığı hem de manevra kabiliyeti gibi bir çok farklı karakteristik söz konusu. Bu nedenle bazı tasarımsal değişiklikler yapılması söz konusu ancak Gökbey için geliştirilen TS-1400, daha önce belirttiğim sertifikasyon şartlarına tabi iken ATAK için geliştirilende böyle bir durum söz konusu değil.

Bu sebeple ATAK'ta kullanılacak motor için entegrasyon ve geliştirme süreçlerinin daha hızlı ilerleyeceğini söyleyebiliriz. Tüm bu sebepleri alt alta koyduğumuz zaman ATAK için biraz daha beklemek gerekebilir.

TUSAŞ KAPILARINI YARIŞMACILARA AÇACAK

ATAK helikopterinin Pakistan ve Filipinler gibi ülkelere ihracata söz konusu. ABD'den tedarik edilen ve halihazırda bu helikopterde kullanılan LHTEC-T800 motorunun ihracatı önünde ABD çeşitli engeller çıkarıyor.

ATAK için TS-1400 entegrasyonu ile bu engeller de ortadan kalkmış olacak. Bu sayede ATAK başta olmak üzere, Gökbey ve ATAK-2 gibi platformlarında ihracatı konusunda herhangi bir engel kalmayacak.'