4. Yargi Paketi TBMM'ye Sunuldu
Ese karsi islenen 'kasten öldürme', 'kasten yaralama', 'eziyet' ve 'kisiyi hürriyetinden yoksun kilma' suçlarinda kabul edilen cezayi artirici nedenler, bosanmis esi de kapsayacak Katalog suçlarda bir kisinin tutuklanabilmesi, kuvvetli suç süphesinin somut delillere dayanmasina bagli hale getirilecek Idari yargi mercilerince verilen nihai kararlar, gerekçesiyle birlikte en geç 30 gün içinde yazilacak Ifadesi alinmak amaciyla düzenlenen yakalama emri üzerine mesai saatleri disinda yakalanan ve belirlenen tarihte yargi merci önünde hazir bulunmayi taahhüt eden kisi, Cumhuriyet savcisinin emri dogrultusunda serbest birakilabilecek Konutu terk etmeme yükümlülügü altinda geçen her iki gün, cezanin mahsubunda bir gün olarak dikkate alinacak Kovusturmaya yer olmadigina dair karar verilmesi halinde oldugu gibi beraat karari verilmesi halinde de tespit veya dinlemeye iliskin kayitlar, hakim denetimi altinda yok edilecek Seri muhakeme usulünde yaptirimin belirlenmesi bakimindan kosullari bulunmasi halinde zincirleme suça iliskin hükümler uygulanabilecek Hakim adaylari ile avukat stajyerlerine Anayasa Mahkemesinde staj yapma imkani getirilecek.
Ese karsi islenen "kasten öldürme", "kasten yaralama", "eziyet" ve "kisiyi hürriyetinden yoksun kilma" suçlarinda kabul edilen cezayi artirici nedenler, bosanmis esi de kapsayacak.
AK Parti Genel Baskanvekili Numan Kurtulmus ve AK Parti Tokat Milletvekili Yusuf Beyazit ile AK Parti milletvekillerinin imzasini tasiyan Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Teklifi, TBMM Baskanligina sunuldu.
Kamuoyunda 4. Yargi Paketi olarak bilinen teklifle, idari basvurulara cevap verme süresi 60 günden 30 güne, cevap verme süresinin kisaltilmasina bagli olarak kesin olmayan cevaplar için öngörülen bekleme süresi ise 6 aydan 4 aya indirilecek. Böylece kisilerin hukuki durumlari bir an önce belirgin hale gelecek ve mahkemeye erisim hakki kuvvetlendirilmis olacak.
Idari Yargilama Usulü Kanunu'nda yapilacak degisiklikle, üst makamin veya üst makam yoksa islemi yapmis olan makamin cevap verme süresi 60 günden 30 güne indirilecek.
Idari eylemler nedeniyle dava açmadan önce idareye yapilan zorunlu basvurulara iliskin idareye taninan 60 günlük cevap verme süresi de 30 güne düsürülecek.
Yargilamada yasanan gecikmelerin önüne geçilmesi ve makul sürede yargilanma hakki ile hak arama hürriyetinin daha etkin korunmasi için idari yargi mercilerince verilen nihai kararlar, gerekçesiyle birlikte en geç 30 gün içinde yazilacak.
Düzenlemenin yasalasarak yürürlüge girmesinden önce yapilmis idari basvurular bakimindan, idarenin cevap verme süresi 60 gün, kesin olmayan cevaplar için öngörülen bekleme süresi ise 6 ay olarak uygulanmaya devam edilecek.
- Kadina siddetle mücadele
Kadina karsi siddet eylemleriyle daha etkin mücadele edilmesi ve caydiriciligin saglanmasi amaciyla, ese karsi islenen "kasten öldürme", "kasten yaralama", "eziyet" ve "kisiyi hürriyetinden yoksun kilma" suçlarinda kabul edilen cezayi artirici nedenler, bosandigi esi de kapsayacak.
Bilisim sistemlerinin, banka veya kredi kurulularinin ya da banka veya kredi kartlarinin araç olarak kullanilmasi suretiyle islenen suçlarda, davaya bakma yetkisi bakimindan suçun islendigi yer mahkemesine ilave olarak magdurun yerlesim yeri mahkemeleri de yetkili olacak. Düzenlemeyle, sorusturma ve kovusturma asamalarinda verilebilecek yetkisizlik kararlari nedeniyle ortaya çikacak zaman ve hak kayiplarinin önlenmesi amaçlaniyor.
- Tanigin zorla getirilmesi
Teklifle, usulüne uygun olarak çagrilip da mazeret bildirmeksizin gelmeyen taniklar hakkinda verilen zorla getirme kararlarinin bildirilmesine iliskin ilave bir usul getiriliyor. Buna göre, teknolojik gelismeler dogrultusunda yargisal etkinlik ve verimliligin artirilmasi amaciyla mevcut usule ek olarak zorla getirme karari; telefon, telgraf, faks, elektronik posta gibi iletisim bilgilerinin dosyada bulunmasi halinde bu araçlardan yararlanilmak suretiyle de taniga bildirilecek.
Ifadesi alinmak amaciyla düzenlenen yakalama emri üzerine mesai saatleri disinda yakalanan ve belirlenen tarihte yargi merci önünde hazir bulunmayi taahhüt eden kisi, Cumhuriyet savcisinin emri dogrultusunda serbest birakilabilecek. Bu hüküm her yakalama emri için ancak bir kez uygulanabilecek. Taahhüdünü yerine getirmeyen kisiye, yakalama emrinin düzenlendigi yer Cumhuriyet savcisi tarafindan bin lira idari para cezasi verilecek.
Katalog suçlarda bir kisinin tutuklanabilmesi, kuvvetli suç süphesinin somut delillere dayanmasina bagli hale getirilecek.
Tutuklamaya, tutuklamanin devamina veya bu konudaki bir tahliye isteminin reddine iliskin hakim veya mahkeme kararlarinda, mevcut kosullara ilave olarak adli kontrol uygulamasinin yetersiz kalacagini gösteren deliller de somut olayda gösterilecek ve kararda yer alacak.
Konutu terk etmeme yükümlülügü, sahsi hürriyeti sinirlama sebebi sayilarak, bu yükümlülük altinda geçen her iki günün, cezanin mahsubunda bir gün olarak dikkate alinacagi hükme baglaniyor.
- Adli kontrol yükümlülügü süresiz olmayacak
Düzenlemeyle, gerek sorusturma gerekse kovusturma evresinde adli kontrol yükümlülügünün devaminin gerekip gerekmeyecegi hususunun yargi mercilerince belirli araliklarla incelenmesi zorunlu hale getirilecek.
Sorusturma evresinde, süphelinin adli kontrol yükümlülügünün devaminin gerekip gerekmeyecegi hususunda en geç 4 aylik araliklarla Cumhuriyet savcisinin istemi üzerine sulh ceza hakimi tarafindan bir karar verilecek.
Kovusturma evresinde ise mahkeme, hakkinda adli kontrol karari bulunan sanigin bu yükümlülügünün devam edip etmeyecegine en geç 4 aylik süre içinde resen karar verecek.
Adli kontrol süresi, agir ceza mahkemesinin görevine girmeyen islerde en çok 2 yil olup, bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek 1 yil daha uzatilabilecek. Agir ceza mahkemesinin görevine giren islerde ise adli kontrol süresi en çok 3 yil olup, bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek uzatilabilecek. Ancak uzatma süresi, toplam 3 yili, Türk Ceza Kanunu'nun Ikinci Kitap Dördüncü Kisim Dördüncü, Besinci, Altinci ve Yedinci Bölümünde tanimlanan suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamina giren suçlarda 4 yili geçemeyecek.
- Iddianamede delille ilgisi bulunmayan bilgilere yer verilemeyecek
Kovusturmaya yer olmadigina dair karar verilmesi halinde oldugu gibi beraat karari verilmesi halinde de tespit veya dinlemeye iliskin kayitlar, hakim denetimi altinda yok edilecek.
Iddianamede olaylarin delillerle iliskilendirilerek açiklandigi bölümde, yüklenen suçu olusturan olaylar ve suçun delilleriyle ilgisi bulunmayan bilgilere yer verilemeyecek.
Iddianameye iliskin bilgiler ve durusma tarihi; telefon, telgraf, faks, elektronik posta gibi iletisim bilgilerinin dosyada bulunmasi halinde bu araçlardan yararlanilmak suretiyle de bildirilecek.
Kovusturma evresine geçildiginde çagri kagidina iddianame de eklenecek.
Seri muhakeme usulünde yaptirimin belirlenmesi bakimindan kosullari bulunmasi halinde zincirleme suça iliskin hükümler uygulanabilecek.
Mahkemece tespit edilen eksiklikler, Cumhuriyet savcisi tarafindan tamamlandiktan sonra talep yazisi yeniden düzenlenerek mahkemeye gönderilebilecek.
Durusma günü belirlendikten sonra basit yargilama usulü uygulanamayacak.
Sulh ceza hakimliginin tutuklama ve adli kontrole iliskin verdigi kararlara karsi yapilan itirazlarin incelenmesi, yargi çevresinde bulundugu asliye ceza mahkemesi hakimine ait olacak. Itirazi incelemeye yetkili mercilerin farkli oldugu hallerde, itirazlarin gecikmeksizin incelenmesi için karara itiraz edilen sulh ceza hakimligi tarafindan gerekli tedbirler alinacak. Sulh ceza hakimligi isleri, asliye ceza hakimi tarafindan görülüyorsa itirazi inceleme yetkisi agir ceza mahkemesi baskanina ait olacak.
Hakim adaylari ile avukat stajyerlerine Anayasa Mahkemesinde staj yapma imkani getirilecek.
- "Önemli reformlar hayata geçirildi"
Kanun teklifinin genel gerekçesinde, Yargi Reformu Strateji Belgesi kapsaminda önemli reformlarin hayata geçirilerek, ifade özgürlügünün güçlendirildigi, hak arama yollarinin genisletildigi, sorusturma evresinde tutuklama süresinin sinirlandirildigi ve seri muhakeme, basit yargilama, e-durusma gibi yeni ve etkili usullerin ihdas edildigi belirtildi.
Süpheli ve sanik haklarinin yaninda magdur haklarini da güçlendiren önemli düzenlemelerin yapildigina isaret edilen gerekçede, sunlar kaydedildi:
"Kuskusuz, bundan sonraki süreçte Yargi Reformu Strateji Belgesi'nde gösterilen amaç ve hedeflerin yani sira Insan Haklari Eylem Plani'nda belirtilen amaç ve hedefler dogrultusunda da faaliyetler yürütülecek, bu belge ve plan, yol haritasi olarak birlikte esas alinacaktir. Insan Haklari Eylem Plani'nin açiklanmasindan sonra hazirlanan bu teklifle, yargi bagimsizligi ve adil yargilanma hakkinin güçlendirilmesi, hukuki öngörülebilirlik ve seffafligin gelistirilmesi, kisinin maddi ve manevi bütünlügü, özgürlük ve güvenligi ile özel hayatinin korunmasinda daha etkin adimlar atilmasi ve insan haklari konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkindaligin artirilmasi amaçlarina yönelik olarak öncelikli faaliyetlerin gerçeklestirilmesi hedeflenmektedir. Teklif, Yargi Reformu Strateji Belgesi ile Insan Haklari Eylem Plani kapsaminda belirlenen amaçlarin gerçeklestirilmesini hedeflemektedir. "
Kaynak: AA
AK Parti Genel Baskanvekili Numan Kurtulmus ve AK Parti Tokat Milletvekili Yusuf Beyazit ile AK Parti milletvekillerinin imzasini tasiyan Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Teklifi, TBMM Baskanligina sunuldu.
Kamuoyunda 4. Yargi Paketi olarak bilinen teklifle, idari basvurulara cevap verme süresi 60 günden 30 güne, cevap verme süresinin kisaltilmasina bagli olarak kesin olmayan cevaplar için öngörülen bekleme süresi ise 6 aydan 4 aya indirilecek. Böylece kisilerin hukuki durumlari bir an önce belirgin hale gelecek ve mahkemeye erisim hakki kuvvetlendirilmis olacak.
Idari Yargilama Usulü Kanunu'nda yapilacak degisiklikle, üst makamin veya üst makam yoksa islemi yapmis olan makamin cevap verme süresi 60 günden 30 güne indirilecek.
Idari eylemler nedeniyle dava açmadan önce idareye yapilan zorunlu basvurulara iliskin idareye taninan 60 günlük cevap verme süresi de 30 güne düsürülecek.
Yargilamada yasanan gecikmelerin önüne geçilmesi ve makul sürede yargilanma hakki ile hak arama hürriyetinin daha etkin korunmasi için idari yargi mercilerince verilen nihai kararlar, gerekçesiyle birlikte en geç 30 gün içinde yazilacak.
Düzenlemenin yasalasarak yürürlüge girmesinden önce yapilmis idari basvurular bakimindan, idarenin cevap verme süresi 60 gün, kesin olmayan cevaplar için öngörülen bekleme süresi ise 6 ay olarak uygulanmaya devam edilecek.
- Kadina siddetle mücadele
Kadina karsi siddet eylemleriyle daha etkin mücadele edilmesi ve caydiriciligin saglanmasi amaciyla, ese karsi islenen "kasten öldürme", "kasten yaralama", "eziyet" ve "kisiyi hürriyetinden yoksun kilma" suçlarinda kabul edilen cezayi artirici nedenler, bosandigi esi de kapsayacak.
Bilisim sistemlerinin, banka veya kredi kurulularinin ya da banka veya kredi kartlarinin araç olarak kullanilmasi suretiyle islenen suçlarda, davaya bakma yetkisi bakimindan suçun islendigi yer mahkemesine ilave olarak magdurun yerlesim yeri mahkemeleri de yetkili olacak. Düzenlemeyle, sorusturma ve kovusturma asamalarinda verilebilecek yetkisizlik kararlari nedeniyle ortaya çikacak zaman ve hak kayiplarinin önlenmesi amaçlaniyor.
- Tanigin zorla getirilmesi
Teklifle, usulüne uygun olarak çagrilip da mazeret bildirmeksizin gelmeyen taniklar hakkinda verilen zorla getirme kararlarinin bildirilmesine iliskin ilave bir usul getiriliyor. Buna göre, teknolojik gelismeler dogrultusunda yargisal etkinlik ve verimliligin artirilmasi amaciyla mevcut usule ek olarak zorla getirme karari; telefon, telgraf, faks, elektronik posta gibi iletisim bilgilerinin dosyada bulunmasi halinde bu araçlardan yararlanilmak suretiyle de taniga bildirilecek.
Ifadesi alinmak amaciyla düzenlenen yakalama emri üzerine mesai saatleri disinda yakalanan ve belirlenen tarihte yargi merci önünde hazir bulunmayi taahhüt eden kisi, Cumhuriyet savcisinin emri dogrultusunda serbest birakilabilecek. Bu hüküm her yakalama emri için ancak bir kez uygulanabilecek. Taahhüdünü yerine getirmeyen kisiye, yakalama emrinin düzenlendigi yer Cumhuriyet savcisi tarafindan bin lira idari para cezasi verilecek.
Katalog suçlarda bir kisinin tutuklanabilmesi, kuvvetli suç süphesinin somut delillere dayanmasina bagli hale getirilecek.
Tutuklamaya, tutuklamanin devamina veya bu konudaki bir tahliye isteminin reddine iliskin hakim veya mahkeme kararlarinda, mevcut kosullara ilave olarak adli kontrol uygulamasinin yetersiz kalacagini gösteren deliller de somut olayda gösterilecek ve kararda yer alacak.
Konutu terk etmeme yükümlülügü, sahsi hürriyeti sinirlama sebebi sayilarak, bu yükümlülük altinda geçen her iki günün, cezanin mahsubunda bir gün olarak dikkate alinacagi hükme baglaniyor.
- Adli kontrol yükümlülügü süresiz olmayacak
Düzenlemeyle, gerek sorusturma gerekse kovusturma evresinde adli kontrol yükümlülügünün devaminin gerekip gerekmeyecegi hususunun yargi mercilerince belirli araliklarla incelenmesi zorunlu hale getirilecek.
Sorusturma evresinde, süphelinin adli kontrol yükümlülügünün devaminin gerekip gerekmeyecegi hususunda en geç 4 aylik araliklarla Cumhuriyet savcisinin istemi üzerine sulh ceza hakimi tarafindan bir karar verilecek.
Kovusturma evresinde ise mahkeme, hakkinda adli kontrol karari bulunan sanigin bu yükümlülügünün devam edip etmeyecegine en geç 4 aylik süre içinde resen karar verecek.
Adli kontrol süresi, agir ceza mahkemesinin görevine girmeyen islerde en çok 2 yil olup, bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek 1 yil daha uzatilabilecek. Agir ceza mahkemesinin görevine giren islerde ise adli kontrol süresi en çok 3 yil olup, bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek uzatilabilecek. Ancak uzatma süresi, toplam 3 yili, Türk Ceza Kanunu'nun Ikinci Kitap Dördüncü Kisim Dördüncü, Besinci, Altinci ve Yedinci Bölümünde tanimlanan suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamina giren suçlarda 4 yili geçemeyecek.
- Iddianamede delille ilgisi bulunmayan bilgilere yer verilemeyecek
Kovusturmaya yer olmadigina dair karar verilmesi halinde oldugu gibi beraat karari verilmesi halinde de tespit veya dinlemeye iliskin kayitlar, hakim denetimi altinda yok edilecek.
Iddianamede olaylarin delillerle iliskilendirilerek açiklandigi bölümde, yüklenen suçu olusturan olaylar ve suçun delilleriyle ilgisi bulunmayan bilgilere yer verilemeyecek.
Iddianameye iliskin bilgiler ve durusma tarihi; telefon, telgraf, faks, elektronik posta gibi iletisim bilgilerinin dosyada bulunmasi halinde bu araçlardan yararlanilmak suretiyle de bildirilecek.
Kovusturma evresine geçildiginde çagri kagidina iddianame de eklenecek.
Seri muhakeme usulünde yaptirimin belirlenmesi bakimindan kosullari bulunmasi halinde zincirleme suça iliskin hükümler uygulanabilecek.
Mahkemece tespit edilen eksiklikler, Cumhuriyet savcisi tarafindan tamamlandiktan sonra talep yazisi yeniden düzenlenerek mahkemeye gönderilebilecek.
Durusma günü belirlendikten sonra basit yargilama usulü uygulanamayacak.
Sulh ceza hakimliginin tutuklama ve adli kontrole iliskin verdigi kararlara karsi yapilan itirazlarin incelenmesi, yargi çevresinde bulundugu asliye ceza mahkemesi hakimine ait olacak. Itirazi incelemeye yetkili mercilerin farkli oldugu hallerde, itirazlarin gecikmeksizin incelenmesi için karara itiraz edilen sulh ceza hakimligi tarafindan gerekli tedbirler alinacak. Sulh ceza hakimligi isleri, asliye ceza hakimi tarafindan görülüyorsa itirazi inceleme yetkisi agir ceza mahkemesi baskanina ait olacak.
Hakim adaylari ile avukat stajyerlerine Anayasa Mahkemesinde staj yapma imkani getirilecek.
- "Önemli reformlar hayata geçirildi"
Kanun teklifinin genel gerekçesinde, Yargi Reformu Strateji Belgesi kapsaminda önemli reformlarin hayata geçirilerek, ifade özgürlügünün güçlendirildigi, hak arama yollarinin genisletildigi, sorusturma evresinde tutuklama süresinin sinirlandirildigi ve seri muhakeme, basit yargilama, e-durusma gibi yeni ve etkili usullerin ihdas edildigi belirtildi.
Süpheli ve sanik haklarinin yaninda magdur haklarini da güçlendiren önemli düzenlemelerin yapildigina isaret edilen gerekçede, sunlar kaydedildi:
"Kuskusuz, bundan sonraki süreçte Yargi Reformu Strateji Belgesi'nde gösterilen amaç ve hedeflerin yani sira Insan Haklari Eylem Plani'nda belirtilen amaç ve hedefler dogrultusunda da faaliyetler yürütülecek, bu belge ve plan, yol haritasi olarak birlikte esas alinacaktir. Insan Haklari Eylem Plani'nin açiklanmasindan sonra hazirlanan bu teklifle, yargi bagimsizligi ve adil yargilanma hakkinin güçlendirilmesi, hukuki öngörülebilirlik ve seffafligin gelistirilmesi, kisinin maddi ve manevi bütünlügü, özgürlük ve güvenligi ile özel hayatinin korunmasinda daha etkin adimlar atilmasi ve insan haklari konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkindaligin artirilmasi amaçlarina yönelik olarak öncelikli faaliyetlerin gerçeklestirilmesi hedeflenmektedir. Teklif, Yargi Reformu Strateji Belgesi ile Insan Haklari Eylem Plani kapsaminda belirlenen amaçlarin gerçeklestirilmesini hedeflemektedir. "