Dünyada 2019 Böyle Geçti (2)

Sri Lanka'da Paskalya gününde gerçekleşen terör saldırıları, Suriye'de Esed rejiminin "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi" sınırları içinde düzenlediği saldırılar ve Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'ndeki kitlesel protestolar 2019 yılının ikinci üç ayına damgasını vurdu.

Sri Lanka’da 21 Nisan'da Hristiyanlar için kutsal Paskalya ayini sırasında Kochchikade'deki St. Anthony's, Katana'daki St. Sebastian ve Batticaloa'daki Meryem Ana kiliseleri ile başkent Kolombo'daki beş yıldızlı Shangri-La, Cinnamon Grand ve Kingsbury otellerine bombalı saldırılar düzenlendi.

Bu saldırıların ardından başkent Kolombo'nun banliyösü Dehiwala'daki konukevi yakınında ve Dematogoda'da üst geçit yakınında patlamalar oldu. 253'ten fazla kişinin hayatını kaybettiği, 500'den fazla kişinin yaralandığı saldırıların sorumluluğunu terör örgütü DEAŞ üstlendi.

Suriye'de, Esed rejiminin "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi" sınırları içerisindeki yerleşimlere ve İsrail ordusunun ise abluka altındaki Gazze'ye düzenlediği, sivil kayıplara yol açan saldırılar da dünya gündeminde önemli yer tuttu.

İngiltere’de Başbakan Theresa May’in Brexit sürecinin çıkmaza girmesi nedeniyle görevinden istifa etmesi, Mısır'ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin mahkeme salonunda hayatını kaybetmesi ve ABD ile İran arasında Umman Körfezi ile Hürmüz Boğazı çevresinde yaşanan gerginlikler uluslararası gündemin ana başlıkları arasında yer aldı.

Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde haziran başında suçluların Çin'e iadesini kolaylaştıran yasal düzenlemeye karşı düzenlenen geniş katılımlı protestolar, yıl sonunda kadar devam edecek protesto dalgasının fitilini ateşledi.

2019'un nisan, mayıs ve haziran aylarında şu önemli gelişmeler yaşandı:

2 Nisan

- Cezayir'de uzun süredir protestoların hedefi olan Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika istifa etti.

4 Nisan

- Suriye'de Beşşar Esed rejimi güçlerinin "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi"nde pazar yerine düzenlediği saldırıda 10 sivil yaşamını yitirdi, 25 sivil yaralandı.

- Amerikan uçak üreticisi Boeing, "738 MAX 8" tipi yol uçaklarının Endonezya ve Etiyopya’da yaptıkları kazalarda uçuş kontrol yazılımındaki hatanın payı olduğunu belirterek yaşanan can kayıpları için özür diledi.

5 Nisan

- İsrail askerlerinin abluka altındaki Gazze Şeridi sınırında düzenlenen barışçıl "Büyük Dönüş Yürüyüşü" gösterilerine müdahalesinde 83 Filistinli yaralandı.

6 Nisan

- Sudan'da binlerce gösterici Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'e istifa çağrısı yapmak için başkent Hartum'da toplandı. Gösterilerde 5 kişi öldü.

7 Nisan

- Suriye'de Beşşar Esed rejimi güçlerinin "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi" içindeki sivil yerleşimlere düzenlediği saldırıda en az 11 sivil yaşamını yitirdi, 40'tan fazla sivil yaralandı.

8 Nisan

- ABD Başkanı Donald Trump, İran Devrim Muhafızları Ordusunun (DMO), ABD'nin yabancı terör örgütleri listesine eklendiğini duyurdu. İran Milli Güvenlik Yüksek Konseyi, buna karşılık, ABD Merkez Kuvvetlerini (CENTCOM) terör örgütleri listesine aldığını açıkladı.

9 Nisan

- Cezayir'de Abdulaziz Buteflika'nın istifasının ardından, parlamentonun iki kanadında gerçekleştirilen oturumun ardından Millet Konseyi Başkanı Abdulkadir bin Salih geçici cumhurbaşkanı oldu.

11 Nisan

- Sudan’da ordu yönetime el koydu. Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir gözaltına alınırken, Savunma Bakanı Avad bin Avf liderliğindeki Askeri Geçiş Konseyi 2 yıllık bir geçiş dönemi için idareyi ele aldı.

- Wikileaks kurucusu Julian Assange, 2012'den beri kaldığı Ekvador'un Londra Büyükelçiliğinde gözaltına alındı.

- İsrail'de erken genel seçimlerde Başbakan Binyamin Netanyahu'nun Likud Partisi parlamentoda 36 sandalye kazanarak birinci oldu.

12 Nisan

- Sudan Savunma Bakanı ve Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Avad bin Avf, kendi isteğiyle görevinden ayrıldığını açıkladı. Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Sudan Askeri Geçiş Konseyinin yeni başkanı oldu.

15 Nisan

- Fransa'nın başkenti Paris'teki Notre Dame Katedrali'nde çıkan yangında çatı tamamen çöktü. Yangında, Fransa'nın sembolü olarak gösterilen ve savaşlara rağmen ayakta kalan dünyaca ünlü 856 yıllık yapı büyük ölçüde zarar gördü.

21 Nisan

- Sri Lanka'da kilise ve otelleri hedef alan saldırılarda 253 kişi öldü, 500’den fazla kişi yaralandı. Terör saldırılarında Türk vatandaşları Serhan Selçuk Nariçi, Yiğit Ali Çavuş ve sonraki günlerde saldırıda ağır yaralanan Zekeriya Tuyan hayatını kaybetti.

- Ukrayna’da, devlet başkanlığı seçimini ikinci turda yüzde 73,22 oy alan komedyen Vladimir Zelenskiy kazandı.

- Kraliçe II. Elizabeth 93 yaşına girdi. Tahtta 67. yılını dolduran Kraliçe, bu süre içinde 13'ü İngiltere'de olmak üzere, kendisini hükümdar kabul eden ülkelerde 150'den fazla başbakan gördü.

22 Nisan

- Beyaz Saray, daha önce İran petrol yaptırımlarından muaf tutulan Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Tayvan, İtalya, Yunanistan ve Türkiye’ye yeni muafiyet hakkı verilmeyeceğini açıkladı.

23 Nisan

- Sri Lanka'da Paskalya gününde düzenlenen bombalı saldırıların sorumluluğunu DEAŞ terör örgütü üstlendi.

24 Nisan

- ABD Havacılık ve Uzay Dairesinin (NASA) Mars'a indirdiği sismik inceleme aracı InSight, Kızıl Gezegen'de ilk yer sarsıntısını kaydetti.

30 Nisan

- Venezuela’da kendini "geçici devlet başkanı" ilan eden Ulusal Meclis (AN) Başkanı Juan Guaido öncülüğündeki bir grup asker darbe girişi başlatmaya çalıştı. Guaido ve askerler, halkı Devlet Başkanı Nicolas Maduro liderliğindeki hükümeti devirmek üzere sokağa çıkmaya çağırdı. Girişim başarısızlıkla sonuçlandı.

1 Mayıs

- Japonya'da eski İmparator Akihito'nun tahtı bırakmasının ardından Veliaht Prens Naruhito yemin ederek tahta çıktı.

4 Mayıs

- İsrail ordusu, abluka altındaki Gazze Şeridi'nden İsrail tarafına çok sayıda roket atılmasını gerekçe göstererek savaş uçaklarıyla bölgeye hava saldırısı başlattı. Saldırılarda aralarında bir kız bebeğin olduğu 25 Filistinli şehit oldu.

- İsrail ordusu, abluka altındaki Gazze Şeridi'nde Anadolu Ajansı ofisinin de bulunduğu binaya hava saldırısı düzenledi.

5 Mayıs

- ABD Başkanı Donald Trump, 200 milyar dolarlık Çin ürününe uygulanan yüzde 10'luk gümrük vergisi oranının yüzde 25'e çıkarılacağını açıkladı.

9 Mayıs

- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC), Başbakan ve Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman liderliğindeki koalisyon hükümeti istifa etti.

- ABD yönetimi, Kuzey Kore'nin kömür taşıyan bir kargo gemisine "uluslararası yaptırımları deldiği" gerekçesiyle el konduğunu açıkladı.

10 Mayıs

- Güney Afrika genel seçimlerinde oyların yüzde 98,41'i sayıldı. Afrika Ulusal Kongresi (ANC) oyların çoğunluğunu alarak seçimi kazandı.

12 Mayıs

- Kuzey Makedonya'da yeni Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski yemin ederek görevine başladı.

13 Mayıs

- Çin, 60 milyar dolar tutarındaki ABD menşeli ürünlere gümrük tarifesini yüzde 5 ila 25 artırdığını bildirdi.

14 Mayıs

- Sri Lanka'da 21 Nisan'da gerçekleşen terör saldırılarının ardından Müslümanlara yönelik saldırıların artması üzerine, ülkenin kuzeybatı bölgesinde sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

- ABD Havacılık ve Uzay Ajansı NASA, 2024 yılına kadar Ay yüzeyine bir kadın astronot çıkaracağını açıkladı.

16 Mayıs

- Yemen hükümeti, ülkenin güneyindeki Dali kentinde hükümet güçleri ile Husiler arasında 40 gündür aralıklarla devam eden çatışmalarda 27 sivilin hayatını kaybettiğini, 73 sivilin yaralandığını açıkladı.

20 Mayıs

- Google, Çinli teknoloji devi Huawei'in ABD hükümeti tarafından kara listeye alınmasının ardından, Huawei kullanıcılarının Android işletim sistemine olan erişimini askıya aldı.

21 Mayıs

- Endonezya’nın mevcut Devlet Başkanı Joko Widodo, devlet başkanlığı seçiminde oyların yüzde 55,50’sini alarak yeniden başkan seçildi.

- ABD Dışişleri Bakanlığı, Beşşar Esed rejiminin Suriye'nin kuzeybatısında yeni kimyasal saldırılar gerçekleştirdiğini tespit ettiklerini açıkladı.

22 Mayıs

- Filipinler'de ocak ve şubat aylarında yapılan referandumla Mindanao'da Bangsamoro Özerk Bölgesi'nin (BARMM) kurulmasının ardından Filipinler hükümeti ve Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) arasında "Bangsamoro Geçiş Hükümetine Önerilen Geçiş Planı" anlaşması imzalandı.

- Güney Afrika'da devlet başkanlığını vekaleten yürüten ANC'nin lideri Cyril Ramaphosa, partisinin parlamento seçimlerini kazanmasının ardından devlet başkanı seçildi.

23 Mayıs

- Irak'ta terör örgütü DEAŞ'ın işlediği suçları soruşturan Birleşmiş Milletler (BM) ekibi 12 toplu mezar ortaya çıkardı.

24 Mayıs

- Hindistan'da, 11 Nisan-19 Mayıs'ta 7 aşamada yapılan parlamento seçimlerinin sonuçları açıklandı. Hindistan Seçim Komisyonunun açıkladığı sonuçlara göre, Başbakan Narendra Modi liderliğindeki Hindistan Halk Partisi (BJP), parlamentonun alt kanadı Lok Sabha'daki (Halk Meclisi) seçimle belirlenen 543 sandalyeden 303'ünü kazanarak seçimlerden birinci parti olarak çıktı.

27 Mayıs

- Suriye'de Beşşar Esed rejimine ait savaş uçaklarının "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi" sınırları içindeki yerleşimlere yaptığı hava saldırılarında 24 sivil hayatını kaybetti, onlarca sivil yaralandı.

28 Mayıs

- Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Meclisi, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) adayı Neçirvan Barzani'yi oy çokluğuyla yeni başkan olarak seçti.

29 Mayıs

- Suriye'de Beşşar Esed rejimi ve müttefiki Rusya, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi'ne sahur saatinden itibaren düzenledikleri hava saldırılarında 17 sivilin ölümüne, çok sayıda sivilin yaralanmasına sebep oldu.

- İsrail'de, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun yeni koalisyon hükümetini kuramaması üzerine 17 Eylül'de yeniden erken seçime gidilmesi kararı alındı.

30 Mayıs

- Hindistan'da Başbakan Narendra Modi, seçim zaferinin ardından yemin ederek ikinci kez başbakanlık görevine başladı.

- Irak'ın Kerkük kentinin çeşitli noktalarında art arda 6 bombalı saldırı düzenlendi, 4 kişi öldü, 15 kişi yaralandı.

1 Haziran

- KKTC'de Ulusal Birlik Partisi (UBP) - Halkın Partisi (HP) koalisyon hükümeti güvenoyu alarak göreve başladı.

2 Haziran

- Orta Amerika ülkesi El Salvador'da şubatta yapılan devlet başkanlığı seçimini kazanan Filistin kökenli Nayip Bukele, yemin ederek görevine başladı.

3 Haziran

- Sudan ordusunun, başkent Hartum’daki Savunma Bakanlığı önünde haftalardır demokrasi nöbeti tutan halka müdahalesi sonucu 108 kişi hayatını kaybetti.

4 Haziran

- ABD yönetiminin, Cemal Kaşıkçı cinayetinin hemen ardından bazı Amerikan firmalarına Suudi Arabistan'la hassas nükleer bilgileri paylaşma izni verdiği ortaya çıktı.

5 Haziran

- Bosna Hersek'te, 1992-1995 yıllarında yaşanan savaşta öldürülen Boşnak sivillere ait olduğu tahmin edilen kemik kalıntılarının bulunduğu yeni toplu mezar tespit edildi.

7 Haziran

- İngiltere Başbakanı Theresa May’in Muhafazakar Partinin liderliğinden resmi olarak istifa ettiği bildirildi. May, Brexit referandumunun ardından istifa eden David Cameron'dan sonra Brexit sürecinin kurbanı ikinci başbakan oldu.

9 Haziran

- Kazakistan'daki cumhurbaşkanlığı erken seçimini, görevdeki Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev yüzde 70,13 oy alarak kazandı.

10 Haziran

- IKBY başkanlığına seçilen Neçirvan Barzani, yemin ederek resmen göreve başladı.

- Beşşar Esed rejimi ve destekçisi Rusya'nın İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi'ndeki sivil yerleşimlere düzenlediği hava saldırılarında 20 sivil yaşamını yitirdi.

12 Haziran

- Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde suçluların Çin'e iadesini kolaylaştıran yasal düzenlemeye karşı düzenlenen geniş katılımlı protesto sırasında en az 79 kişi yaralandı.

13 Haziran

- Umman Denizi'nde iki büyük petrol tankerinde patlama oldu. Japonya Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanı Hiroşige Seko, Japonya'ya yük taşıyan iki petrol tankerinin Hürmüz Boğazı yakınlarında saldırıya uğradığını duyurdu. ABD yönetimi, söz konusu saldırılardan İran’ı sorumlu tuttu.

15 Haziran

- Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde zanlıların Çin'e iadesini kolaylaştıran yasal düzenlemenin askıya alındığı açıklandı.

17 Haziran

- Mısır'ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi mahkeme salonunda hayatını kaybetti.

19 Haziran

- BM Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard'ın Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetine ilişkin hazırladığı raporda, "Kaşıkçı, uluslararası hukuka göre Suudi Arabistan’ın sorumlu olduğu, kasten ve taammüden (tasarlayarak) gerçekleşen bir yargısız infazın kurbanı oldu." değerlendirmesinde bulundu.

20 Haziran

- İran Devrim Muhafızları Ordusu Hava-Uzay Kuvvetleri, ülkenin güneyindeki Hürmüzgan eyaletinde ABD Hava Kuvvetlerine ait insansız hava aracını (İHA) düşürdüğünü duyurdu. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), olayın ardından, Basra Körfezi ve Umman Körfezi'nin İran kontrolündeki hava sahasında Amerikan havacılık firmalarının uçuşlarına yasak getirdiğini açıkladı.

21 Haziran

- ABD Başkanı Donald Trump, gece saatlerinde İran'da üç farklı yere saldırı düzenleyeceklerini ancak 150 kişinin hayatını kaybedebileceği bilgisini alınca saldırıdan 10 dakika önce vazgeçtiklerini açıkladı.

22 Haziran

- Etiyopya'nın kuzeyindeki Amhara eyaletinde, silahlı bir grubun yerel hükümeti devirmek için darbe girişiminde bulunduğu, darbe girişimi sırasında Genelkurmay Başkanı Seare Mekonnen ve Amhara eyaleti Başkanı Ambachew Mekonnen'in öldürüldüğü bildirildi.

24 Haziran

- ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın ruhani lideri Ali Hamaney'i de kapsayacak şekilde İran'a yönelik yeni yaptırımlar getiren başkanlık kararnamesine imza attı.

30 Haziran

- ABD Başkanı Donald Trump, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile Kuzey ve Güney Kore arasında bulunan "silahsızlandırılmış bölge"de buluştu.