Keşfedilen endemik bitki türüne Sancar'ın ismi verildi

Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünde görevli öğretim üyeleri Prof. Dr. Ali Dönmez ve Dr. Zübeyde Uğurlu Aydın'ın çalışmaları sonucu, Mardin'in Akresta Geçidi mevkisi bulunan endemik bitki türüne 'Polygala azizsancarii' adı verildi. Bitki türüne adının verildiğini öğrenen Aziz Sancar, Dönmez ve Aydın'a gönderdiği mail ile teşekkür etti.

Bitkiyi 16 yıl önce toplamış

Türkiye florası üzerinde 30 yıldır araştırmalar yapan Dönmez, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bitki araştırmacılarının en zengin laboratuvarının doğa olduğunu, Türkiye'nin de dünyada en bereketli laboratuvarların başında yer aldığını söyledi.

Bundan dolayı genellikle insanların en az gittiği bakir alanların en zengin araştırma ortamı olduğuna işaret eden Dönmez, şöyle dedi:

'Özellikle de Şırnak, Hakkari, Bitlis ve Van bitki örneği toplamak için yoğunlaştığım yerlerdir. Mardin de Türkiye'nin diğer yerleri gibi defalarca geldiğim, bitki topladığım yerlerden biridir. Polygala azizsancarii türüne ait bitki örneklerini ilk defa 2002 yılında toplamıştım ancak şimdiye kadar büyük çoğunluğu Türkiye'den 20 bin kadar bitki örneği topladığım için bunların incelenmesi ve bilim dünyasına tanıtılması zaman aldı. Bu nedenle 2002'de toplanmış bitkiyi 2018'de yayınlamak kısmet oldu. '



'İlk bakışta bile fark edilecek kadar farklıydı'

Türkiye'nin bazı yerlerinde 'süt otu' olarak bilinen 'Polygala' cinsinin türleri üzerinde Dr. Zübeyde Uğurlu Aydın ile araştırmalarının sürdüğünü kaydeden Dönmez, daha önce Kağızman-Karakurt arasından topladıkları çalı biçimli başka bir süt otu türünün bilim dünyası için yeni olduğunu tespit ettiklerini söyledi.

Kireç taşı üzerinde yaşıyor

Söz konusu araştırmayı bilimsel saygınlığı yüksek bir dergide 'Polygala turcica Dönmez & Uğurlu' adını vererek yayınladıklarını vurgulayan Dönmez, şunları kaydetti:

'Bu nedenle Türkiye'nin her yerinden topladığımız ve henüz teşhis etmediğimiz örnekleri Zübeyde hanım inceliyor, tüm polygala türlerini kapsayacak çalışmanın hazırlığını yapıyordu. Mardin'den topladığım bu örnek ilk bakışta bile fark edilecek kadar farklıydı. Ayrıntılı incelemeler ve gerekli diğer bilimsel değerlendirme süreçlerini tamamlayarak, yeni bir bitki türü olarak yayınladık.'

Artuklu ile Mazıdağı ilçeleri arasındaki Akresta Geçidi mevkisinde yetişen bitkinin 3-5 santimetre boyunda, insanların dikkatini çekmeyecek kadar soluk ve sade olduğunu belirten Dönmez, 'Kireçtaşı üzerinde verimsiz toprakta kendi halinde milyonlarca yıldır yaşayıp giden kanaatkar bir bitkidir.' dedi.

Prof. Dr. Sönmez, keşfedilen bitkiye Aziz Sancar'ın adının verilmesinin önemine değinerek, Sancar'ın çok önemli bir bilim adamı olduğunu söyledi.

Sönmez, şöyle devam etti:

'Kişi isminin canlıya isim olarak kullanılacağı durumda 'o kişinin kişinin en azından doğa bilimleri ile ilgili olması gerekir.' biçiminde basit ve temel bir bilim nezaketi kuralı vardır. Aziz Sancar, temel bilim alanında Nobel ödülü almış ve benim için ismi ölümsüzleştirmeyi en çok hak etmiş kişidir. Ne mutlu bana ki Aziz bey temel bilimciydi ve meslek etiğini ihlal etmeksizin Polygala azizsancarii diyebildik.'

Türk bilim insanlarının yüzlerce bitki türü keşfettiğini ve bunlara da bilimsel isimler verdiğini aktaran Dönmez, sözlerini şöyle sürdürdü:

'Neredeyse dilini zor konuşacak kadar uzak kaldığı ülkesini yüreğinde yaşatan, Türkiye'den gelen gençler, onun gibi sancılar yaşamasın diye ABD'de 'Türkevi' kuran, 'Bu ödül Atatürk sayesinde alınmıştır.' diyen, soluğu Anıtkabir'de alıp, ödülünü Türk halkının gönlüne teslim eden, 'Türkiyem huzura kavuşsun, aldığım Nobel Ödülü'nü iade etmeye hazırım' diyecek kadar yurtsever olan Aziz Sancar'ın yanında, bizimkisi gelincik tarlasına bir damla su serpmek olur. '

Sancar'dan teşekkür

Dönmez, Polygala azizsancarii isminin bilim dünyasına ilan edilmesinin hemen ardından Sancar'ın kendisine gönderdiği mail ile teşekkür ettiğini belirterek, 'Mailinde 'Nasıl teşekkür edeceğimi bilemiyorum, çok sağ olun. Sizlere ve bu teveccühünüze layık olmaya çalışacağım. Şükran, sevgi ve selamlarımla.' yazıyordu. Bu mesaj karşısında çok duygulandım.' dedi.

Dr. Zübeyde Uğurlu Aydın da bitkiye Sancar isminin verilmesiyle gurur duyduklarını dile getirerek, 'Polygala azizsancarii serüvenine katkı sağlamak her daim hatırlayacağım muhteşem bir duyguya dönüştü.' değerlendirmesinde bulundu.