Okulda 3 Haftayı Geçen Adaptasyon Süreci Dikkate Alınmalı
Medicana Konya Hastanesi Uzman Psikologu Işıl Yenikaynak, her çocuğun okul başlangıcında duygusal sebeplere bağlı adaptasyon sürecine girmesinin doğal bir süreç olduğunu, ancak yaklaşık üç haftayı geçen durumlarda dikkatli olunması ve gerekli önlemleri alarak bir uzmana başvurulması gerektiğini söyledi.
Okula uyum sorunu yaşayan çocuklarda farklı belirtilerin görülebileceğini hatırlatan Işıl Yenikaynak, ebevenylerin ve öğretmenlerin dikkat etmesi gereken uyum sorunu belirtilerini, nedenlerini ve neler yapılması gerektiğini şöyle açıkladı:
OKULA UYUM SORUNUN BELİRTİLERİ
Okula gitmek istememe en sık görülen belirtilerdendir. Bunun için çocuklar ebeveynle sıklıkla çatışma yaşarlar. Öfke nöbetleri, ağlama, anneden/babadan/kardeşten ayrılmak ayrılmak istememe, inatlaşma, uyku problemleri, somatik yakınmalar (karın ağrısı, mide bulantısı, ishal vb.), tırnak yeme, alt ıslatma bu süreçte görülen diğer önemli belirtilerdendir.
OKULA UYUM SORUNUN NEDENLERİ
Aşırı korumacı veya çocuklarına sınır koymada yetersiz ebeveynlerin ve kaygılı çocukların uyum sürecini daha zorlu geçirdikleri görülmektedir. Bunun sebebi, çocuğun ailesi olmadan kendini güvende hissetmemesinden kaynaklanır. Ayrıca özgüven eksiklikleri, akademik yetersizlik, akran ilişkisi kuramama, kardeş kıskançlığı, anksiyete, depresyon, özel öğrenme güçlüğü, zeka geriliği, davranım bozukluğu, sosyal fobi, ADHD (Dikkat Eksikliği ve Hiparektivite Bozukluğu), dürtüsellik ve aile içi sorunlarda okula uyum sürecini zorlaştıran faktörlerdir.
OKULA UYUM SORUNU YAŞANDIĞINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
En baştan ebeveynin çocuğunu iyi tanıyıp ve onun gereksinimlerine, ilgi alanlarına ve potansiyeline yönelik bir okul seçmeye özen göstermesi süreci daha da kolaylaştıracaktır. Çocuğun okula gitmemek için öne sürdüğü bahane her ne olursa olsun mutlaka önemsenmeli ve dinlenmeli, anlattıkları karşısında gerçekçi sebepler sunularak net bir tavır sergilenmelidir. Örneğin, çocuğun “okulda çok sıkılıyorum gitmek istemiyorum” dediği durumlarda ebeveynin bu tavra boyun eğmemesi ve okula gitmenin bir süreklilik olduğunu çocuğa anlatması gerekir.
Çocuk okul yaşantısı ile ilgili özendirilmeli ve ev daha az cazip hale getirilmelidir. Evde kurallar ve “hayır”lar mutlaka olmalıdır. Böylece çocuğun okulun kurallarına uyum sağlaması daha kolay olacaktır.
Kreş veya ilkokul 1. sınıfa başlangıç zamanı eğer mümkünse yeni bir kardeş doğumuna denk getirilmemeye özen gösterilmelidir. Çünkü çocuklar böyle bir dönemde yeni kardeşin eve gelmesiyle kendilerinin istenmediğini ve evden gönderildiklerini düşünmektedirler. Her gece yatarken çocuk yeni okul gününe hazırlanmalıdır. Sabah uyanacağı, kahvaltı edeceği, okuluna gideceği, orada güzel vakit geçireceği ve zamanı gelince evine geleceği mutlaka belirtilmelidir. Çünkü özellikle küçük yaş çocuklarında okulda kalma, anne-babasının gelmeyeceği korkusu oldukça yaygındır. Tüm gün yapılacakların anlatılması çocuğun kendisini güvende hissetmesine yardımcı olacaktır.
Çocuğu okul yaşantısıyla ilgili hiçbir konuda tehdit etmemek gerekir. “Seni öğretmenine söylerim, ağlarsan giderim, böyle davranırsan arkadaşların seni sevmez“ tarzında söylemler çocuğun kaygısının artmasına, özgüveninin azalmasına ve okula adaptasyon sürecinin daha da zorlaşmasına neden olur.
En önemlisi ise; ebeveynler olarak okul yaşantısı boyunca beklentilerinizi çocuğunuzun üzerinde tutmamaya çalışın. Unutmayın ki, siz onu ne kadar kendi bakış açınız doğrultusunda idelize etmeye çalışıp, tüm imkanlarınızı ona sunsanız da, o yine de kendi potansiyeli doğrultusunda hayatını şekillendirecektir. Bu nedenle çocuğunuzu eleştirmeden, değiştirmeye çalışmadan önce sevin ve kabullenin.