Selçuklu Mezar Taşları Tarihe Işık Tutuyor
BİTLİS - Ahlat ilçesinde bulunan ve dünyanın en büyük İslam Mezarlığı olarak bilinen Selçuklu Meydan Mezarlığı'ndaki binlerce mezar taşının üzerindeki yazılar bir bir okunuyor.
İslam dünyasında önemli yeri olan ve 12 ile 17'nci yüzyıllar arasında Ahlatşahlar, Eyyubiler, İlhanlılar ve Osmanlı dönemlerine ait 8 binin üzerinde mezar taşının bulunduğu Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda, şimdiye kadar 200'ün üzerinde mezar taşı okundu.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi ve Eski Ahlat Şehri Kazı Başkanı Prof. Dr. Recai Karahan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, mezarlıktaki taşların tarihe ışık tuttuğunu söyledi.
Mezarlıktaki taşların bir an önce ayağa kaldırılması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Karahan, şöyle konuştu:
"Acilen taşların üzerindeki otları temizlememiz lazım çünkü ayakta bulunan taşların yanında, yerde yatan taşlar da çok önem arz ediyor. Mezarlığa gelip gezenlerin, rahat dolaşabilmeleri açısından da taşların temizlenmesi gerekiyor. Yerde kalmış değerleri, ayağa kaldırıp okumamız büyük önem taşıyor."
Okunan taşlar arasında bir atölyeye ait pek çok mezar taşının ortaya çıktığını belirten Karahan, atölyede "Veyis" isimli bir ustanın olduğunu belirlediklerini, bu ustanın babası, oğulları ve çıraklarına ait pek çok taşı okuduklarını kaydetti.
Taşların üzerindeki çok değişik bilgiler elde edildiğini belirten Karahan, şunları ifade etti:
"Ağırlıklı olarak tarih çok önemli. Taşların hangi döneme ait olduğunu belirleyebiliyoruz. Örneğin 12. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar mezar taşlarının olduğunu gördük. Yine taşı yapan usta ve atölyenin ismi, metfun olanın ismi, bazen sülalesi, unvanı, ölüm tarihi. Nadiren de olsa yaptıranın kim olduğu taşlarda yazılı. Ağırlıklı olarak da mezar taşlarının gerek alınlık kısımlarında gerekse dış yüzeylerinde Ayet El Kürsi ve ayetler yer alıyor."
Mezar taşlarında çeşitli süslemelerin de bulunduğunu belirten Karahan, abidevi ve anıtsal mezar taşlarının üzerinde, Orta Asya'da sıkça rastlanan örneklere benzer çok değişik süslemelerin kendini gösterdiğini söyledi.
Karahan, "Doğu geleneklerinden olan Türklerin de çok kullandığı, çift başlı ejder, kandil, palmet motifinin yanında, bizim Hatai ve Rumi olarak nitelendirdiğimiz stilize hayvan ve bitki motifleri hemen hemen bütün mezar taşlarında var" diye konuştu.
Kaynak: AA
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi ve Eski Ahlat Şehri Kazı Başkanı Prof. Dr. Recai Karahan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, mezarlıktaki taşların tarihe ışık tuttuğunu söyledi.
Mezarlıktaki taşların bir an önce ayağa kaldırılması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Karahan, şöyle konuştu:
"Acilen taşların üzerindeki otları temizlememiz lazım çünkü ayakta bulunan taşların yanında, yerde yatan taşlar da çok önem arz ediyor. Mezarlığa gelip gezenlerin, rahat dolaşabilmeleri açısından da taşların temizlenmesi gerekiyor. Yerde kalmış değerleri, ayağa kaldırıp okumamız büyük önem taşıyor."
Okunan taşlar arasında bir atölyeye ait pek çok mezar taşının ortaya çıktığını belirten Karahan, atölyede "Veyis" isimli bir ustanın olduğunu belirlediklerini, bu ustanın babası, oğulları ve çıraklarına ait pek çok taşı okuduklarını kaydetti.
Taşların üzerindeki çok değişik bilgiler elde edildiğini belirten Karahan, şunları ifade etti:
"Ağırlıklı olarak tarih çok önemli. Taşların hangi döneme ait olduğunu belirleyebiliyoruz. Örneğin 12. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar mezar taşlarının olduğunu gördük. Yine taşı yapan usta ve atölyenin ismi, metfun olanın ismi, bazen sülalesi, unvanı, ölüm tarihi. Nadiren de olsa yaptıranın kim olduğu taşlarda yazılı. Ağırlıklı olarak da mezar taşlarının gerek alınlık kısımlarında gerekse dış yüzeylerinde Ayet El Kürsi ve ayetler yer alıyor."
Mezar taşlarında çeşitli süslemelerin de bulunduğunu belirten Karahan, abidevi ve anıtsal mezar taşlarının üzerinde, Orta Asya'da sıkça rastlanan örneklere benzer çok değişik süslemelerin kendini gösterdiğini söyledi.
Karahan, "Doğu geleneklerinden olan Türklerin de çok kullandığı, çift başlı ejder, kandil, palmet motifinin yanında, bizim Hatai ve Rumi olarak nitelendirdiğimiz stilize hayvan ve bitki motifleri hemen hemen bütün mezar taşlarında var" diye konuştu.