İzmirli Levanten İşadamı Karel Dutilh'in Ölümü...

İzmir’de Levantenler deyince ilk akla gelen ailelerden birisi olan Hollanda Kökenli Dutilh Ailesi’nin abisi Hendrik Dutilh ile birlikte iki temsilcisinden biri olan Karel Dutilh, aynı zamanda 1995 yılından beri Hollanda’nın İzmir Fahri Konsolosluğu’nu yürütüyordu. Hollanda'nın İzmir Fahri Konsolosu olarak iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişimi için gösterdiği çabalardan dolayı Hollanda Kraliyet Şövalye Nişanı ile ödüllendirilen Dutilh’in ölümü İzmir iş dünyasında büyük üzüntüye sebep oldu.

İZMİR’DE 5 KUŞAK DUTİLH
İzmir ve Türkiye iş dünyasının en tanınmış isimleriden biri olmasına karşın yıllar boyunca medyaya karşı mesafeli tavrı ve mütevazi hayatıyla dikkat çeken Dutilh, yıllar sonra ilk defa en geniş röportajını geçtiğimiz yıl İzmir Ticaret Odası’nın dergisi Ekonomik Vizyon’a vermişti. Dutilh, İzmir Ticaret Odası İletişim Danışmanı Mert İlkutluğ ile yaptığı ve hayatını kaybetmeden önceki son söyleşisi olan bu röportajda, ailesinin İzmir’de 250 yıla yaklaşan kökenini şöyle anlatmıştı:
“Dutilh Ailesi Hollanda’da oldukça tanınmış bir isim, orada ailemizin bir vakfı bulunuyor. Hatta Rotterdam Belediyesi’nde bir odamız vardı. Vakfın her yılbaşında ve her beş senede bir toplantısı oluyor. 2003 yılında yapılan toplantıda bizi Rotterdam bulunan arşivlere götürdüler. Oradaki arşivlerde Dutilh Ailesine ait evraklar bulunuyor. 1600’lü yıllarda Hollanda Kralı’nın Dutilh Ailesine Fransa’dan Hollanda’ya gelmelerine izin verdiği yazı da bu arşivlerde. O dönemde dini savaşlar olduğu için Fransa’dan kaçarak Hollanda’ya geliyorlar. Aile ilk olarak Katolik mezhebine mensup daha sonra karışıyorlar ve Protestan bir bölüm de var; çünkü aile oldukça geniş. Ne yazık ki İzmir’e gelişleriyle ilgili herhangi bir belge o arşivlerde bulunmuyor. İzmir’e ilk geliş yılı ise 1762, yani önümüzdeki yıl 250. Yılı olacak. Abim ile ben İzmir’deki 5. Kuşak Dutilhiz.”
17 KEZ VERGİ REKORTMENİ OLDU
İlk ve orta okulu İzmir’de Saint Joseph Koleji’ni, liseyi ise İstanbul’da Saint Joseph Lisesi’nde bitirdikten sonra İzmir’e dönen ve 1958 yılında iş hayatına atılan Karel Dutilh, 1960 yılında babası Maurice Dutilh’in vefatından sonra ağabeyi ile birlikte babasının kurduğu şirkette çalışmaya başladı.

Babalarının bıraktığı “Her zaman el ele olmanızı istiyorum” şeklindeki vasiyete uyan iki kardeş, şirketi hızla büyütürken Türkiye'nin en büyük denizcilik ve turizm işletmelerinden biri haline getirdi. Hendrik Dutilh gemi acenteliği, Karel Dutilh ise turizm sektöründe ağırlık verdi. Dutilh kardeşler 6 kez Türkiye, 11 kez de İzmir vergi rekortmeni oldu. Dutilh, ardı ardına rekortmen olmalarının ardından pek çok kişinin kendilerine “Siz enayi misiniz bu kadar vergi ödüyorsunuz” dediğini belirttiği röportajında, “Ama biz bu sözlere hiç aldırmadık. Abimle birlikte rekortmen olmaktan her zaman çok büyük onur duyduk” dedi.

Türkiye’de turizmin duayenlerinden olan İzmir’e 1960’lı yıllarda kruvaziyer gemileri getiren Karel Dutilh, TÜRSAB’ın da kurucu üyeleri arasında yer alıyordu. Dutilh, 6 dönem TÜRSAB Yönetiminde de görev yaptı.

HERŞEYDEN ÖNCE İZMİRLİYİM
2000 yılma kadar başarılı bir şekilde gemi ve turizm acenteliği sektöründe faaliyetlerini sürdüren Dutilh kardeşler çocuklarının yurtdışına yerleşmesi ve işleri devam ettirecek kimsenin olmaması sebebiyle şirketlerini satarak emekliliği tercih etti. Her zaman 'İzmir sevdalısı' olarak bilinen Karel Dutilh, şirketlerini sattıktan sonra turizme olan ilgisini kaybetmedi ve İzmir'in turizmde hak ettiği yeri bulması adıma şirketlere danışmanlık yaptı. Tuzimden hiçbir zaman bağlarını koparmadığını özellikle belirten Dutilh, bu tutkusunu, “Hala daha geçen her tur otobüsüne hangi şirketin diye bakıyorum” sözleriyle ifade etmişti.

1965 yılında Hollanda Konsolosluğu’nda Konsolos Muavini olarak diplomatik hayatına da başlayan Dutilh, 1995 yılından bu yana da Hollanda İzmir Fahri Konsolosluğu’nu yürütüyordu. Türkiye-Hollanda ilişkilerine yaptığı katkılardan dolayı Hollanda Kraliyet Nişanı ile de ödüllendirilen Dutilh, 250 yıllık Hollanda kökenli bir laventen ailenin mensubu olmasına karşılık, İTO Ekonomik Vizyon Dergisi’ndeki röportajda “Her ne kadar Türkiye’de belki de en köklü on aileden bir tanesine mensup olsam da ben her zaman kendimi bir İzmirli gibi hissettim. İzmirli olmaktan hemen sonraki hissiyatıma gelince aslına bakarsanız Türkiye’de oturuyorum ve daha fazla Türk gibi hissediyorum kendimi. Elbette Hollandalı olarak da hissediyorum ama herşeyden önce İzmirliyim” sözleriyle İzmir’e olan büyük bağlılığını ifade etmişti.

EN BÜYÜK İSTEĞİ SOYADINI SÜRDÜRMEKTİ
Karel Dutilh, soyadını devam ettirecek bir erkek çocuğu olmamasından üzüntü duyuyordu. Hendrik Dutilh'in 4 kızı, Karel Dutilh'in ise 2 kızı var. 3 torunu olan Karel Dutilh, tek erkek torunu Guillaume Karel Sudan'a Dutilh soyadını vermek için yargıya başvurdu. Dutilh, l İzmir Ticaret Odası'nın Ekonomik Vizyon Dergisi'ne verdiği röportajda, "Dutilh soyadı neden bitsin? Kaç senedir bu isim burada. Torunum buraya gelir mi emin değilim. Belki o, belki onun çocukları İzmir'e gelir, Dutilh ismini İzmir'de devam ettirirler" açıklamasını yapmıştı. Dutilh’in bir diğer büyük isteği de tüm dünyaya yayılan ve çok geniş bir aile olan Dutilh’lerin her yıl yapılan geleneksel toplantılarından birisin de İzmir’de yapmaktı.

ÇOK ACI BİR SÜRPRİZ OLDU
İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, Karel Dutilh’in ölümünden büyük üzüntü duyduğunu söyledi.

Demirtaş, “Gerek Karel Dutilh, gerekse ağabeyi Hendrik Dutilh tam bir İzmir sevdalısıydılar. Hepimizden daha çok İzmirliydiler diyebilirim. Yıllar boyunca İzmir ve ülke ekonomisine çok büyük katkı yaptılar. İzmir’de ve Türkiye’den aldıklarını yine kentimize ve ülkemize geri vermek için çalıştılar. Turizm ve deniz taşımacılığında öncü oldular. Karel Dutilh ilerlemiş yaşına rağmen Hollanda Fahri Konsolosu olarak büyük bir enerji ile çalışıyordu. Devamlı İzmir’e Hollandalı yatırımcılar getirmek, iki ülke ilişkilerini geliştirmek için uğraş veriyordu. Daha bir ay kadar önce Hollanda’dan gelecek olan yatırımcı heyetinin ziyaret programını konuşmuştuk. Emekliliğin keyfini sürüyordu. Rahatlamış, keyifli bir hali vardı. O nedenle ölümü benim için çok acı bir sürpriz oldu. Kentimizin hafızasında her zaman yer alacaklar ve büyük saygı ve minnet ile anılacaklar” diye konuştu.