Bitlisli kadınlar çumaru sanata dönüştürüyor

Bitlis'in Güroymak ilçesine bağlı Günkırı ve Mutki ilçesine bağlı Kavakbaşı beldelerinde yaşayan kadınlar, uzun yıllardır çamurdan yaptıkları çanak, çömlek ve tandırlarla, hem evlerinin geçimini sağlıyor hem çamuru sanata dönüştürüyor.

Günkırı beldesinde yaşayan kadınlar, topraktan yaptıkları vazo, çaydanlık, küp, testi, kül tablası, çanak ve çömlek gibi ürünlerle hem el sanatının yaşamasını sağlıyor, hem evlerinin geçimlerini sağlıyor.

Toprağı çamura dönüştürdükten sonra çanak, çömlek ve tandır, vazo gibi ürünler yaptıklarını anlatan Semiha Demir, çamurdan yaptıkları çeşitli ürünlerle evlerinin geçimini sağladıklarını ifade etti. Beldede yüzyıllardan bu yana kadınların ellerinin kil ve çamurlu olduğunu kaydeden Demir, bir önceki kuşaktan öğrendikleri bilgileri yeni kuşak temsilcilerine aktardıklarını belirtti. Demir, şöyle devam etti:

"Kız çocuklarımız anneleriyle beraber çamurdan tandır yapmayı öğreniyor. Beldede yaşayan her kadın, bu sanatı çok küçük yaşta öğrenir. Bu sanat, anneler tarafından kız çocuklarına öğretilerek yaşıyor.''

Beldenin Muş Ovası'na uzanan dağın her eteğinde yoğun toprak birikintisi bulunduğunu kaydeden Demir, dağlardan getirdikleri toprakla yüzyıllardır çanak, çömlek, tandır ürettiklerini kaydetti.

Aynı beldede tandır yaparak evinin geçimini sağlayan Aysel Ekinci ise eskiden daha çok çömlek, çanak, yayık ve güveçlik kaplar, şimdilerde ise daha çok tandır yaptıklarını söyledi.

Tandırı özel bir toprakla imal ettiklerini, toprağın çeşitli işlemlerden geçtikten sonra erkekler tarafından pazarlandığını aktaran Ekinci, tandırcılığın beldede kamyonculuğu da başlı başına bir sektör haline getirdiğini söyledi. Tandırların beldeye gelinerek alınması halinde 15 liraya satıldığını, kamyonlara yüklenip nakledilmeleri halinde tandır fiyatlarının 60 liraya kadar çıkabildiğini belirten Ekinci, beldedeki kadınların tamamına yakınının toprakla uğraştığını belirtti.

Bitlis'in Mutki ilçesine bağlı Kavak başı beldesinde ise 46 yıldır yaptığı çanak ve çömleklerle 7 çocuğundan 5'ini üniversiteden mezun ederek, örnek bir hayat mücadelesi sergileyen 66 yaşındaki Zeliha Deniz, toprağın hayat verdiği isimlerden birisi. Zeliha Deniz," Ailemin geçimi ve çocuklarımın okul masraflarını karşılamak için bu işi yapıyorum. 46 yıldır topraktan çok sayıda eşya ürettim. Ürünlerimizin tanesini 5 ile 10 TL arasında satıyorum. Vatandaşlardan özel siparişler de geliyor." dedi