Hematoloji Uzmani Doç. Dr. Solmaz Açiklamasi 'Saglik Taramalari Erken Ölümleri Önleyebilir'
Hematoloji Uzmani Doç. Dr. Soner Solmaz, belirgin semptomlar ortaya çikmadan önce muhtemel saglik sorunlarini tespit etmek için yapilan saglik taramalarinin önleyici saglik açisindan önemli kontroller oldugunu söyledi.
Sessizce ilerleyen ve herhangi bir semptom ortaya çikmadan önce önemli hasara neden olabilen hipertansiyon, diyabet ve bazi kanserlerin bu taramalar sayesinde erkenden tespit edilebildigine dikkat çeken Doç. Dr. Solmaz, “Hastalik tespitinin ötesinde, taramalar risk degerlendirmesinde önemli bir rol oynar. Birçok kronik hastaligin aile geçmisi, yasam tarzi seçimleri ve çevresel maruziyetler gibi tanimlanabilir risk faktörleri vardir. Kapsamli taramalar yoluyla, bireyler kisisel risk profilleri hakkinda önemli tibbi bilgiler elde edebilirler. Bu bilgilerle yasam tarzi degisiklikleri, önleyici tedbirler ve erken müdahale stratejileri hakkinda bilinçli kararlar alabilirler” diye konustu.
“Taramalar hizli ve acisizdir”
Bu taramalarin daha saglikli bir nüfusa katkida bulunduguna deginen Doç. Dr. Solmaz, kronik hastaliklari belirlemenin ve yönetmenin, saglik sisteminin yükünü azaltip, saglik bakim maliyetlerini düsürerek önemli bir fayda da saglayabilecegini dile getirdi. Kalp hastaligi ve felç gibi durumlarin erken tespiti ve tedavisinin, erken ölümleri ve sakatliklari önleyebileceginin altini çizdi.
Bu taramalarin “gereksiz veya zaman alici” olduguna dair yanlis bir algi bulunduguna isaret eden Doç. Dr. Solmaz, faydalarinin rahatsizliklarindan çok daha fazla oldugunu; pek çok taramanin hizli ve acisiz oldugunu, genellikle sigorta tarafindan karsilandigini söyledi.
Taramalarin etkisini artirmak için bireysel ihtiyaçlara ve risk faktörlerine göre uyarlanmasi gerektigini belirten Solmaz, “Uzmanlar yasa, cinsiyete ve aile geçmisine göre uygun taramalarin neler olabilecegi konusunda kisiye bilgi verirler. Bu taramalar yapildiktan sonra kisinin taramalarin faydalarini tamamlamak için dengeli bir diyet, düzenli egzersiz ve zararli maddelerden kaçinmaya özen göstermesi gerekir” diye konustu.
“Yaygin olarak yapilan taramalardan biri kolesterol”
Taramalar arasinda yaygin olan kolesterole deginen Doç. Dr. Solmaz, “En yaygin olarak bilinen iki kolesterol, "kötü" kolesterol (LDL) ve "iyi" kolesterol (HDL) taramasi kan testiyle yapilir. Kolesterolü yüksek olanlarda kalp damar hastaliklari riski daha yüksektir. Çalismalar, yüksek kolesterolünü düsüren kisilerin kalp hastaligi riskini azaltabilecegini göstermistir” dedi.
“Sik görülen kanserlerden birisi olan Kolon Kanseri taramasi ihmal edilememeli”
Diskida kan bulunmasinin kalin bagirsak (kolon) kanserinin habercisi olabilecegi bilgisini veren Doç. Dr. Solmaz, bunun ayni zamanda belirli ilaçlar veya yiyecekler, gastrointestinal kanama veya hemoroidler gibi kanser ile ilgisi olmayan hastaliklardan da kaynaklanabilecegini; 50 yasindan itibaren test yapilmasi gerektigini ifade etti.
“65 yas alti kadinlara Pap Smear testi yapilmali”
Kadinlara uygulanan Pap Smear testi hakkinda konusan Doç. Dr. Solmaz “Kadinlarda serviks (rahim agzi) kanserini gösteren hücresel degisiklikleri aramak için serviksten alinan hücre örnekleridir. Pap smear, 65 yas alti cinsel olarak aktif kadinlarda, genellikle hiçbir semptomun olmadigi bir asamada kanseri tespit etmek için önemli bir tarama testidir. Bazi kuruluslar ayrica Pap smear sirasinda belirli popülasyonlarda HPV (insan papilloma virüsü) DNA taramasi önermektedir” ifadelerini kullandi.
“Meme, kolon ve prostat taramalari yapilmali”
Erkeklerde en sik görülen prostat kanserine karsi kandaki prostat spesifik antijen (PSA) seviyesini ölçen kan testinin prostat kanserine dair bir veri sunacagini belirten Doç. Dr. Solmaz, PSA seviyesinin kanser disindaki nedenlerden dolayi da yüksek çikabilecegi uyarisinda bulundu. Bu nedenle 50 yas sonrasi PSA testinin her yil yapilmasini ve bir uzman tarafindan degerlendirilmesi gerektigini belirtti.
Aile geçmisi veya diger risk faktörleri varsa daha erken olmak üzere 50 yasinda herkes için kolon kanseri veya kolon polipleri için tarama öneren Solmaz, “Bunun disinda 50 yasindan sonra her 1 ila 2 yilda bir meme kanseri için mamografi taramasi önermektedir. Bu test, klinik meme muayenesi ile birlikte yapilir. Amerikan Diyabet Dernegi (ADA), kilodan bagimsiz olarak tüm yetiskinlerin 45 yasinda diyabet veya prediyabet için taranmasini önermektedir. Ek olarak, diyabet semptomlari olmayan kisiler asiri kilolu veya obez ise ve bir veya daha fazla ek diyabet risk faktörüne sahipse taranmalidir” diye konustu.