5 Zincir Marketin 2,7 Milyar Lira Ceza Aldigi Sorusturmanin Gerekçeli Karari Yayimlandi

Rekabet Kurumu tarafindan aralarinda A101, BIM, CarrefourSA, Migros’un da bulundugu toplam 29 tesebbüs ve bir dernek hakkinda Rekabetin Korunmasi Hakkinda Kanun’un 4. maddesinin ihlal edilip edilmediginin tespiti amaciyla sorusturma baslatilmisti. Sorusturma heyetinin yaptigi inceleme ve tespitler sonucunda 5 zincir market arasinda dogrudan veya ortak tedarikçiler araciligiyla dolayli temaslar yoluyla satis fiyatlarinin ve fiyat artislarinin koordinasyonunun saglandigi, piyasanin organize edildigi, artirilan fiyatlarin rakiplerle es zamanli raflara yansitildigi, söz konusu marketlerin ürünün satis fiyatlarinin tespiti amacina sahip topla-dagit karteli niteligindeki anlasmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4. maddeyi ihlal ettikleri iddialari üzerine sözlü savunmalari alinmisti. Toplam 16 saat süren sözlü savunmalarin ardindan 29 Ekim 2021’de Rekabet Kurumu sorusturmaya iliskin nihai kararini vermisti. Karara göre BIM’e 958 milyon 129 bin 194 lira, CarrefourSA’ya 142 milyon 469 bin 772 lira, Migros’a 517 milyon 672 bin 762 lira ve A-101’e 646 milyon 582 bin 329 lira olmak üzere 5 zincir markete toplamda 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira idari para cezasi verilmisti. Rekabet Kurumu Baskani Birol Küle ise 11 Ocak’ta 5 zincir markete verilen idari para cezasinin gerekçeli kararinin yayimlanacagini duyurmustu. Rekabet Kurumu’nun resmi internet sitesinden “Perakende gida ve temizlik ürünleri ticareti ile istigal eden zincir marketler ile bunlarin tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptanci seviyesindeki tesebbüslerin fiyatlama davranislarinin incelenmesi” konulu bir karar yayimlandi.

28 Ekim 2021’den 18 Ocak’a kadar olan 80 günlük süre içerisinde hazirlanan kararda, Mali Suçlari Arastirma Kurulu’nun (MASAK) sundugu zincir marketlerin geriye dogru fiyat hareketlerinin geometrik ortalamalarinin yer aldigi Excel çalismasindan ve zincir marketlerin 2019 Aralik ayindan itibaren Türkiye Istatistik Kurumu Baskanligi (TÜIK) ile paylastiklari verilerden faydalanildi. Gerekçeli kararda, Türkiye genelinde yaklasik 10 bin magazasi bulunan A-101, 7 bin 600 magazasi ve ürün portföyünde 750 ürünü bulunan BIM, 52 ilde 647 magazasi bulunan CarrefourSA ve 2019 yilinda 2 bin 153 magazaya sahip Migros’un para cezasina nasil çarptirildigina dair bilgilerden ve yazismalardan olusan deliller yer aliyor.

5 zincir market aralarinda yaptiklari yazismalarin kartel niteligi tasimadigini savundu

Kararda, söz konusu 5 zincir marketin birbirleri ile mesajlasarak satis fiyatlarinin belirlenmesi ve bilgi alisverisinden dogan ihlallere iliskin 26 tespite yer verildi.

Rekabet Kurumu tarafindan sunulan söz konusu 26 tespit sözlü savunmada tartisildi. Buna göre 5 zincir market tarafindan idari para cezasina iliskin yapilan savunmada, 26 tespitte ele alinan davranislarin topla-dagit gibi kartele isaret etmedigi belirtilerek, yeniden satis fiyatlarinin belirlenmesi olarak siniflandirilabilecegi ya da bilgi degisiminin söz konusu olabilecegi ifade edildi. 5 zincir market, fiyatlarda anlasilmasi ile elde edilen satis gelirinin toplam satis gelirinin küçük bir kismini karsiladigi gerekçesiyle hafifletici unsur olarak ele alinmasini istedi. Savunmada, muhtemel ihlal iddialarinin yalnizca sinirli sayida ürünle iliskili oldugu savunularak, ilgili ürünlerden elde edilen satis gelirlerinin toplam satis gelirlerinin küçük bir kismini karsiladigi öne sürüldü. Ayrica savunmada bu durumun göz önüne alinmasi ile ceza tespiti yapilirken hafifletici unsur olarak ele alinmasi gerektigi vurgulandi.

Rekabet Kurulu, 5 zincir marketin kartel niteliginde anlasma sagladiklarina kanaat getirdi

Rekabet Kurulu ise söz konusu savunmaya karsi 26 tespitte ele alinan eylemlerin satisa sunulan pek çok ürünün perakende satis fiyatlarinin tespiti amacina sahip, topla-dagit özelligi sergileyen kartel niteliginde anlasma veya uyumlu eylemler oldugunu belirtti.

Rekabet Kurulu, bundan dolayi tespit edilen ihlallerin yeniden satis fiyatinin belirlenmesi veya bilgi alisverisinden dogan diger ihlaller basligi altinda belirlenmesi gerektigini vurgulayarak yapilan savunmaya katilmadi. Rekabet Kurulu, elde edilen satis gelirinin 5 zincir marketin cirolarinin küçük bir kismini kapsadigi gerekçesiyle davranisin hafifletici unsur olarak ele alinmasina kanaat getirdi.

Rekabet Kurulu, 5 zincir marketin kartel niteliginde anlasma saglamasina karsin savunmada bahsedilen fiyatlarda anlasma ile elde edilen satis gelirinin toplam satis gelirinin küçük bir kismini karsiladigi gerekçesiyle hafifletici unsur olarak ele alinmasini istemesini dikkate alarak, söz konusu ürünlerin 5 zincir marketin cirolarinin küçük bir bölümünü temsil etmesi gerekçesiyle hafifletici unsur olduguna kanaat getirdi.

Rekabet Kurulunca sorusturma kapsaminda yapilan inceleme ve degerlendirmeler çerçevesinde A101, BIM, CarrefourSA, Migros’un satisa sunduklari pek çok ürünün perakende satis fiyatlarinin tespiti amacina sahip, topla-dagit özelligi de sergileyen kartel niteligindeki anlasma veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayili Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri sonucuna varildi. Kararda Ceza Yönetmeligi’nin temel para cezasini düzenleyen 5. maddesinin ilk fikrasina göre temel para cezasi hesaplanirken ihlale taraf olan tesebbüslerin Kurul tarafindan saptanacak yillik gayri safi gelirlerinin karteller için yüzde 2’si ile yüzde 4’ü, diger ihlaller için yüzde 0,5’i ile yüzde 3’ü arasinda bir oran esas alindigi hatirlatildi.

Rekabet Kurulu’nun kararinda 5 zincir marketin perakendecilerin gelecege dönük fiyatlari ve fiyat geçis tarihleri gibi rekabete hassas bilgilerin paylasimina aracilik etmesi yönüyle açikça perakende satis fiyatlarinin tespiti amacina sahip kartel görünümünde ortaya çikan anlasmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayili Kanun’un 4. maddesini ihlal ettigine karar verildi.

Idari para cezasi, 5 zincir marketin yillik gayri safi gelirlerinin yüzde 2’si ile yüzde 4’ü arasinda verildi.

Buna göre kararda 5 zincir markete verilen toplam 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira idari para cezasi, yillik gayri safi gelirlerinin yüzde 2’si ile yüzde 4’ü arasinda verildi.



“3.45 ve 3.75 olmus. Hemen geçiyoruz”

Bir CarrefourSA yetkilisinin mobil cihazindan alinan Whatsapp görüsmesinde sunlar konusuldu:

“CarrefourSA yetkilisi: BIM süt ürünlerinde fiyat geçisi yapmis. Ne kadar oldugunu bir arastirir misiniz?

Bir CarrefourSA çalisani: Bugün BIM’den fiyat aldiriyorum. Fiyat elime geçtiginde paylasirim.

Bir CarrefourSA çalisani: Benim bildigim, haftaya sali günü geçecek dün geçmemisti. Her gün düzenli baktiriyoruz.

CarrefourSA yetklisi: Bugün geçmis, A101’de bir çalisanin keyfi yerindeydi. Onlar da simdi geçiyorlarmis.

Bir CarrefourSA çalisani: Hemen tekrar baktiriyorum. 3.45 ve 3.75 olmus. Geçiyoruz. Birkaç magazayi daha kontrol ediyoruz.”

Yazismalarin arastirilmasi kapsaminda, “Strategy team” isimli Whatsapp grubunda bir SAVOLA çalisani tarafindan bir Migros çalisani ile yaptigi görüsme ele alindi. Konusma su sekilde:

“Savola çalisani: Adamlar düsecek, lütfen fiyati düzeltin.

Migros çalisani: A-101 4,5 litre 39,95 degil mi? 4 litre parite 35,5 geliyoruz zaten.

Savola çalisani: Konusalim. Fiyat geçisi attim. 5 litre ve 4 litreler için A101 ile birlikte organize etmemiz lazim. Cuma kaçta gelelim?

Migros çalisani: Cuma 15.00 organize edelim.”

“Zam yapacagiz, hazirlaniyoruz”

Ayni Whatsapp grubunun baska gün yapilan bir yazismada sunlar konusuldu:

“Bir çalisan: Bugün BIM için son gün. Konfirmasyonu alip hemen A-101’i organize etmek lazim. Saat 09.14. 12’ye kadar vaktimiz var. Hallettik mi beyler? Ben takip edemiyorum. Sunumlar vs. Fiyat geçisi var yine pazartesiye. Zam yapacagiz. Hazirlaniyoruz. Siz hallettiniz mi son durum? A-101 ve BIM kaç lira oldu?

2 gün sonra

Ayni çalisan: BIM satin alma direktörü ile konustuk az önce. CarrefourSA 5 litre fiyatini 45,95 gönderdi. Gol attiniz bize dedi.

Ben de ona 4 litre gönderdim. Son konustuk piyasadan. CarrefourSA 47,95 lira yapacak merak etme dedim. Savola çalisanina ve CarrefourSA Satin Alma Uzmani’na fiyat geçirmemiz sart oldu.”