ANALIZ - Libya'da Seçimler Ertelenmeye Dogru Giderken Hükümetin Gelecegi Ne Olacak?
Seçimlerin zamaninda yapilmamasi, siyasi ve askeri taraflarin yeni bir Baskanlik Konseyi ve hükümet kurma girisimlerine kapi aralayacak Seçimlerin ertelenmesi gölgesinde yürütülecek olasi hükümet kurma girisimlerinin Libya'nin birligini tehdit edecek ittifaklarin yeniden olusturulmasina yol açma ihtimali bulunuyor.
MUSTAFA DALA - Libya'da 24 Aralik'ta yapilmasi planlanan baskanlik seçimlerinin ertelenmesi neredeyse kesinlik kazanirken, yeni bir hükümetin kurulmasi hatta mevcut Baskanlik Konseyi üyelerinin degistirilmesi yönünde sesler yükseliyor.
Libya Devlet Yüksek Konseyi Baskani Halid el-Misri, yaptigi son açiklamada, su anki kosullarda seçimlerin düzenlenmesini "imkansiz" olarak degerlendirdi.
Yerel ve uluslararasi bazi medya kaynaklarinda yer alan haberlerde ise seçimlere kadar islerin yürütülmesi için yeni bir basbakan belirlenmesi konusunda gayriresmi istisarelerden söz ediliyor.
Dogu bölgesi milletvekillerinden Ziyad ed-Dagim, yerel basinda yer alan açiklamasinda, Libya'da yürütme organlarinin degisiminin biraz zaman aldigini, bu konuya iliskin hükümette ve parlamentoda birtakim görüsmeler yapildigini söyledi.
- Hükümetin görev süresinin bitirilmesi yönündeki hareketlilik
Eski Içisleri Bakani Fethi Basaga'nin "mevcut hükümetin geçerliliginin 23 Aralik aksami 24.00'te bitecegi" yönündeki uyarilari ise meseleyi daha net sekilde ortaya koyuyor.
Kendisinin en önemli figürü oldugu batidaki Misrata Tugaylari ile doguda Halife Hafter'in siyasi müttefiki Temsilciler Meclisi Baskani Akile Salih'in cephesine isaret eden Basaga, "erkin sahada yan yana oldugu, çözümün bu gücün elinde oldugu" yönündeki sözleriyle uyarilarini daha da ileri tasiyor.
Basaga ile Salih, önceki husumetlerine ragmen subat ayinda gerçeklestirilen geçici yürütme otoritesi seçimlerinde ittifak kurdu. Ancak Basaga ve Salih, Muhammed Menfi ve Abdulhamid Dibeybe karsisinda seçim yarisini kaybetti. Libya'yi 24 Aralik'taki devlet baskanligi ve parlamento seçimlerine kadar yönetecek geçici yürütme otoritesi seçimlerinde Baskanlik Konseyi Baskanligina Menfi, Basbakanliga da Dibeybe seçildi.
Basaga'nin çözümü elinde tutanlarin bir arada oldugu ifadesi, eski Devlet Konseyi Müstesari Esref es-Sah'in açiklamalarini animsatiyor. Sah, El-Ahrar kanalina verdigi röportajda, Salih ile Libya Devlet Yüksek Konseyi Baskani Misri'nin bu hafta içinde Fas'ta Basaga'nin girisimiyle mevcut yönetim yerine bir Baskanlik Konseyi ve hükümetin olusturulmasi ve seçimlerin 24 ay ertelenmesini görüsmek üzere bir araya gelecegine iliskin degerlendirmelerde bulundu.
Baskanlik Konseyine Misri'nin üyeligiyle Salih'in lider olacagi ve Basaga'nin da basbakan olacagi öngörüsünde bulunan Sah, bu sürecin de digerleri gibi basarisiz olacagini savundu.
- Alternatif otorite kurulmasi iddialarina yalanlama
Ancak Misri, alternatif bir otoritenin olusturulmasiyla ilgili Salih ile anlasma yapildigi iddialarini yalanladi.
Salih ile sadece "yasanilan mevcut tikanikliktan nasil çikilacagina" iliskin bir görüsme yapildigini, yer ve zaman belirtilmeden en kisa zamanda bir toplanti yapilmasi konusunda mutabik kalindigini kaydeden Misri, görüsmede Baskanlik Konseyi, hükümet ya da herhangi bir degisiklige deginilmedigini vurguladi.
Libya'da "Ulusal Birlik Hükümetinin (UBH) düsürülmesi" konusundaki tartismalar aslinda yeni bir mesele degil. Daha önce de Salih ve taraftari olan milletvekilleri, hükümetin çalismalarini aksatmak için birkaç girisimde bulundu. Bunun sonuncusu eylül ayinda hükümetten güvenoyunun çekilmesiydi. Ancak bu girisim hedefine ulasamadi.
Hükümetin düsürülmesine yönelik bir baska girisim de ekim ayinda Dibeyde yönetimindeki hükümette yer alan bazi bakanlarin ve dogu bölgesini temsil eden vekillerin çekilmesi oldu.
Libya'daki baskanlik seçimleri kanununda yer alan bir madde, Dibeybe'nin aday olmasini engellemek için özellikle tasarlandi. Bu engel, kesin bir yargi karariyla asilarak adaylikta son asamaya gelindiginde bile Temsilciler Meclisi, Yüksek Seçim Komisyonuna ve Yüksek Yargi Konseyine aday listesinin açiklanmasini durdurmalari; Dibeybe'nin yani sira Seyfülislam Kaddafi'nin adayliginin engellenmesi için yasal bir çikis yolu bulmaya çalisilmasi adina baski yapti.
- 24 Aralik'ta yönetim devredilmezse "kaos çikar" tehdidi
Libya'da UBH Basbakani Abdulhamid Dibeybe'nin yerine vekaleten atanan Ramazan Ebu Cenah, 24 Aralik'ta yapilacak seçimlerin ardindan yönetimi seçilmis hükümete devredeceklerini açiklamisti.
Ebu Cenah'in bu açiklamasindan iktidari seçilmemis herhangi yeni bir hükümete devretmeyi reddettigi anlasiliyor. Dolayisiyla UBH çalismalarina 24 Aralik'tan sonra da devam edecek ve mecbur kalmadikça siyasi bir bosluk olusmasini kabul etmeyecek.
Dibeybe, Fransa'nin baskenti Paris'te kasim ayinda düzenlenen Uluslararasi Libya Konferansi oturumlari arasinda basin toplantisinda, seçimlerin "adil ve uzlasmaci" bir sekilde yapilmasi sartiyla, yönetimi 24 Aralik'ta "halk tarafindan seçilenlere devredeceklerini" belirtirken de buna isaret ediyordu.
Basaga'nin UBH'yi 24 Aralik'ta yönetimi devretmemesi halinde ülkede "kaos olusacagi" konusunda uyarmasi, Trablus'un UBH ile Baskanlik Konseyini destekleyen tugaylar ile yönetimin devredilmesini isteyenler arasinda askeri çatismalara tanik olabilecegi konusunda "örtülü bir tehdit" oldugu yorumu yapiliyor.
Hafter'e yakinligiyla bilinen milletvekili Ali et-Tekbali, El-Arab gazetesine verdigi demeçte, "Dibeybe'nin yönetimi devretmeyi reddedebilecegini, hükümetinin devamliligini korumak için silahli olusumlari kullanabilecegini" ileri sürdü.
Tekbali, siyasi sahnedeki mevcut diger olusumlar gibi Dibeybe liderligindeki hükümetin de 24 Aralik'tan sonra hayatta kalma sansi olmadigini savundu.
- Sahadaki durum
Ayrica Trablus Askeri Bölge Komutani Tümgeneral Abdulbasit Mervan'in görevden alindiginin açiklanmasinin ardindan karari reddeden askeri güçlerin resmi karargah yakininda toplanmasi, baskentte güvenlik açisindan kirilgan bir duruma yol açti.
Yerel ve uluslararasi basinda, Salah Badi'nin liderligini yaptigi Sumud güçlerinin, Trablus'taki hükümet merkezinin kontrolünü ele geçirdigi ve devlet kurumlarini kapatmakla tehdit ettigi yönünde haberlere yer verildi.
Sahadaki bu gerçekler, Trablus'ta askeri ve siyasi nüfuza sahip, farkli ve çeliskili gündemleri olan, kontrol altina alinmadigi müddetçe her an ve herhangi bir nedenden birbiriyle çatisabilecek taraflar oldugunu gösteriyor. Bunun da seçimlere etki edecegi öngörülüyor.
Seçimlerin zamaninda yapilmamasi, siyasi ve askeri taraflarin yeni bir Baskanlik Konseyi ve hükümet kurma girisimlerinin önünü açacak.
Bunun da mevcut yürütme otoritesi ile bir çatismaya, dahli olmayan taraflarin durumu herkesin aleyhine çevirmek için kullanmasina, ayrica Dibeybe'nin defalarca uyardigi gibi Libya'nin birligini tehdit edecek yeni bir oldubittiyi empoze etmek amaciyla yeniden ittifaklar olusturulmasina yol açma ihtimali bulunuyor.
Kaynak: AA
Libya Devlet Yüksek Konseyi Baskani Halid el-Misri, yaptigi son açiklamada, su anki kosullarda seçimlerin düzenlenmesini "imkansiz" olarak degerlendirdi.
Yerel ve uluslararasi bazi medya kaynaklarinda yer alan haberlerde ise seçimlere kadar islerin yürütülmesi için yeni bir basbakan belirlenmesi konusunda gayriresmi istisarelerden söz ediliyor.
Dogu bölgesi milletvekillerinden Ziyad ed-Dagim, yerel basinda yer alan açiklamasinda, Libya'da yürütme organlarinin degisiminin biraz zaman aldigini, bu konuya iliskin hükümette ve parlamentoda birtakim görüsmeler yapildigini söyledi.
- Hükümetin görev süresinin bitirilmesi yönündeki hareketlilik
Eski Içisleri Bakani Fethi Basaga'nin "mevcut hükümetin geçerliliginin 23 Aralik aksami 24.00'te bitecegi" yönündeki uyarilari ise meseleyi daha net sekilde ortaya koyuyor.
Kendisinin en önemli figürü oldugu batidaki Misrata Tugaylari ile doguda Halife Hafter'in siyasi müttefiki Temsilciler Meclisi Baskani Akile Salih'in cephesine isaret eden Basaga, "erkin sahada yan yana oldugu, çözümün bu gücün elinde oldugu" yönündeki sözleriyle uyarilarini daha da ileri tasiyor.
Basaga ile Salih, önceki husumetlerine ragmen subat ayinda gerçeklestirilen geçici yürütme otoritesi seçimlerinde ittifak kurdu. Ancak Basaga ve Salih, Muhammed Menfi ve Abdulhamid Dibeybe karsisinda seçim yarisini kaybetti. Libya'yi 24 Aralik'taki devlet baskanligi ve parlamento seçimlerine kadar yönetecek geçici yürütme otoritesi seçimlerinde Baskanlik Konseyi Baskanligina Menfi, Basbakanliga da Dibeybe seçildi.
Basaga'nin çözümü elinde tutanlarin bir arada oldugu ifadesi, eski Devlet Konseyi Müstesari Esref es-Sah'in açiklamalarini animsatiyor. Sah, El-Ahrar kanalina verdigi röportajda, Salih ile Libya Devlet Yüksek Konseyi Baskani Misri'nin bu hafta içinde Fas'ta Basaga'nin girisimiyle mevcut yönetim yerine bir Baskanlik Konseyi ve hükümetin olusturulmasi ve seçimlerin 24 ay ertelenmesini görüsmek üzere bir araya gelecegine iliskin degerlendirmelerde bulundu.
Baskanlik Konseyine Misri'nin üyeligiyle Salih'in lider olacagi ve Basaga'nin da basbakan olacagi öngörüsünde bulunan Sah, bu sürecin de digerleri gibi basarisiz olacagini savundu.
- Alternatif otorite kurulmasi iddialarina yalanlama
Ancak Misri, alternatif bir otoritenin olusturulmasiyla ilgili Salih ile anlasma yapildigi iddialarini yalanladi.
Salih ile sadece "yasanilan mevcut tikanikliktan nasil çikilacagina" iliskin bir görüsme yapildigini, yer ve zaman belirtilmeden en kisa zamanda bir toplanti yapilmasi konusunda mutabik kalindigini kaydeden Misri, görüsmede Baskanlik Konseyi, hükümet ya da herhangi bir degisiklige deginilmedigini vurguladi.
Libya'da "Ulusal Birlik Hükümetinin (UBH) düsürülmesi" konusundaki tartismalar aslinda yeni bir mesele degil. Daha önce de Salih ve taraftari olan milletvekilleri, hükümetin çalismalarini aksatmak için birkaç girisimde bulundu. Bunun sonuncusu eylül ayinda hükümetten güvenoyunun çekilmesiydi. Ancak bu girisim hedefine ulasamadi.
Hükümetin düsürülmesine yönelik bir baska girisim de ekim ayinda Dibeyde yönetimindeki hükümette yer alan bazi bakanlarin ve dogu bölgesini temsil eden vekillerin çekilmesi oldu.
Libya'daki baskanlik seçimleri kanununda yer alan bir madde, Dibeybe'nin aday olmasini engellemek için özellikle tasarlandi. Bu engel, kesin bir yargi karariyla asilarak adaylikta son asamaya gelindiginde bile Temsilciler Meclisi, Yüksek Seçim Komisyonuna ve Yüksek Yargi Konseyine aday listesinin açiklanmasini durdurmalari; Dibeybe'nin yani sira Seyfülislam Kaddafi'nin adayliginin engellenmesi için yasal bir çikis yolu bulmaya çalisilmasi adina baski yapti.
- 24 Aralik'ta yönetim devredilmezse "kaos çikar" tehdidi
Libya'da UBH Basbakani Abdulhamid Dibeybe'nin yerine vekaleten atanan Ramazan Ebu Cenah, 24 Aralik'ta yapilacak seçimlerin ardindan yönetimi seçilmis hükümete devredeceklerini açiklamisti.
Ebu Cenah'in bu açiklamasindan iktidari seçilmemis herhangi yeni bir hükümete devretmeyi reddettigi anlasiliyor. Dolayisiyla UBH çalismalarina 24 Aralik'tan sonra da devam edecek ve mecbur kalmadikça siyasi bir bosluk olusmasini kabul etmeyecek.
Dibeybe, Fransa'nin baskenti Paris'te kasim ayinda düzenlenen Uluslararasi Libya Konferansi oturumlari arasinda basin toplantisinda, seçimlerin "adil ve uzlasmaci" bir sekilde yapilmasi sartiyla, yönetimi 24 Aralik'ta "halk tarafindan seçilenlere devredeceklerini" belirtirken de buna isaret ediyordu.
Basaga'nin UBH'yi 24 Aralik'ta yönetimi devretmemesi halinde ülkede "kaos olusacagi" konusunda uyarmasi, Trablus'un UBH ile Baskanlik Konseyini destekleyen tugaylar ile yönetimin devredilmesini isteyenler arasinda askeri çatismalara tanik olabilecegi konusunda "örtülü bir tehdit" oldugu yorumu yapiliyor.
Hafter'e yakinligiyla bilinen milletvekili Ali et-Tekbali, El-Arab gazetesine verdigi demeçte, "Dibeybe'nin yönetimi devretmeyi reddedebilecegini, hükümetinin devamliligini korumak için silahli olusumlari kullanabilecegini" ileri sürdü.
Tekbali, siyasi sahnedeki mevcut diger olusumlar gibi Dibeybe liderligindeki hükümetin de 24 Aralik'tan sonra hayatta kalma sansi olmadigini savundu.
- Sahadaki durum
Ayrica Trablus Askeri Bölge Komutani Tümgeneral Abdulbasit Mervan'in görevden alindiginin açiklanmasinin ardindan karari reddeden askeri güçlerin resmi karargah yakininda toplanmasi, baskentte güvenlik açisindan kirilgan bir duruma yol açti.
Yerel ve uluslararasi basinda, Salah Badi'nin liderligini yaptigi Sumud güçlerinin, Trablus'taki hükümet merkezinin kontrolünü ele geçirdigi ve devlet kurumlarini kapatmakla tehdit ettigi yönünde haberlere yer verildi.
Sahadaki bu gerçekler, Trablus'ta askeri ve siyasi nüfuza sahip, farkli ve çeliskili gündemleri olan, kontrol altina alinmadigi müddetçe her an ve herhangi bir nedenden birbiriyle çatisabilecek taraflar oldugunu gösteriyor. Bunun da seçimlere etki edecegi öngörülüyor.
Seçimlerin zamaninda yapilmamasi, siyasi ve askeri taraflarin yeni bir Baskanlik Konseyi ve hükümet kurma girisimlerinin önünü açacak.
Bunun da mevcut yürütme otoritesi ile bir çatismaya, dahli olmayan taraflarin durumu herkesin aleyhine çevirmek için kullanmasina, ayrica Dibeybe'nin defalarca uyardigi gibi Libya'nin birligini tehdit edecek yeni bir oldubittiyi empoze etmek amaciyla yeniden ittifaklar olusturulmasina yol açma ihtimali bulunuyor.