Kehanette bulunmak için kahve yerine ciğer falına bakmışlar

Doğa şartlarından korkan Hititlerin, hava değişimi ya da herhangi bir salgın hastalığa karşı ne yapacaklarını, nasıl davranacaklar veya neden salgın olduğunu bilmedikleri için bunları tespit etmek adına ya kehanette bulunmuşlar yada fal bakmışlar. Fal için kuşları, yılanları izleyen Hititlerin özellikle kurban ettikleri hayvanların ciğerlerindeki birtakım özelliklere bakmışlar.

Hattuşa Kazı Heyeti Başkan Yardımcısı ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Görevlilerinden Prof. Dr. Metin Alpaslan, Hititler'in milattan önce 1650'li yıllarda kurulmuş bir devlet olarak karşımıza çıktığını söyledi.

Devletin ilk yıllarından itibaren Hititlerin Mezopotamya'dan aldıkları bir çivi yazısı olduğunu dile getiren Prof. Dr. Metin Alpaslan, bu yazıyı kendi dillerine uyguladıklarını söyledi.

O dönem çivi yazısını kullanırken değişik metin türlerinin de ortaya çıktığını kaydeden Prof. Dr. Alpaslan, “Kazılarda ortaya çıkan tabletler kil tablet. Nemli kil üzerine basım yapılarak yazılan tabletlerde ortaya çıkan işaretler çiviye benzediği için bilim insanları bu yazıyı çivi yazısı olarak adlandırmışlardır. Bu metin türlerinin içerisinde bir çok dini içerikli yazılar, antlaşmalar, bayramlaşmalar, ritüeller olduğu gibi halka ve topluma hitap eden toprak tahsis belgeleri de var” dedi.

Hattuşa kazılarında gün yüzüne çıkarılan tabletler arasında fal metinlerinin bulunduğunu anlatan Alpaslan, “Hititler fal metinlerine inanmışlar ve devletin geleceğini görmek veya politikayı kısmen yönlendirme adına fala bakarak kehanetlerde bulunmuşlar. Kuşları izlemişler. Yılanları izlemişler. Sudan bir tür geleceği bulmaya çalışmışlardır. Bir tanesi de ciğeri okumak. Hayvanın ciğerinden geleceği okumaya çalışmışlar. Bu metin türü biraz farklı. Çünkü normalde bizim böyle küçük somuncuk gibi olan tabletler ciğer falında ciğer şeklini aldığı için hemen fark ediliyor. Çivi yazısıyla sonuçları görebiliyoruz. Bazen nasıl okunması gerektiğini görebiliyoruz. Okuduğumuzda “krallık için iyidir, düşman iyidir, kral ölecektir” gibi sonuçları bu ciğer fallarından okumuşlar. Kil tabletler günümüze kadar geldiği için biz 3500 yıl önceki fallarını okuyabiliyoruz” dedi.

“Google Maps” uygulamasını adeta binlerce yıl önce kullanmışlar

Ciğer falından geleceğe dair tahminlerde bulunan Hititlerin ayrıcakil tabletleri web tabanlı olarak kullanıcılara herhangi bir bölge hakkında coğrafi ve konum bilgisi sunan global bir harita servisi olan “Google Maps” gibi kullandığı da ortaya çıktı.

İlginç tablet metinlerin arasında coğrafi tariflerin olduğu metinlerinde karşılarına çıktığını anlatan Alpaslan, “Tabletlere baktığımızda Hititlerin çevrelerini nasıl betimlediklerini çok iyi görebiliyoruz. Dağları tarif ediyorlar. Kaynakları tarif ediyorlar. Ve bütün bu unsurlara göre kentin konumunu belirliyorlar. Üç bin yıl önceki google maps gibi düşünebiliriz” ifadelerini kullandı.