'Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olmalı' sözleri tartışma yarattı

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün görev süresinin 5 yıl olmasına işaret etmesi Cumhurbaşkanı görev süresine ilişkin tartışmaları yeniden alevlendirdi.

Arınç'ın, "Biz nasıl 2007 Temmuz'unda 5 yıllığına seçildik ama 2007 Ekimi'ndeki referandumla görev süremiz 4 yıla indiyse bunu Sayın Cumhurbaşkanı'nın durumuna da uygulayabiliriz" şeklindeki açıklaması Cumhurbaşkanı Gül'ün görev süresinin nasıl olacağı merak konusu oldu. Hukukçular ise her iki durumun da hukuka uygun olduğu görüşünde birleşiyor. Arınç'ın açıklamasıyla yeniden gündeme gelen tartışmayla ilgili olarak hukukçuların ANKA'ya yaptığı açıklamalar şöyle:

-"GÜNDEMİ DEĞİŞTİRME ÇABASI"-

Yargıtay Onursal Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu: "Cumhurbaşkanının görev süresini 5 yıl olarak kabul ediyorum. 2007 yılında yapılan Anayasa değişikliği var. Cumhurbaşkanı Gül'ün görev süresi '5+5' olarak değerlendirilmelidir. Çok tartışılacak bir konu değil. Türkiye, 24 yıl sonra ülke için rejim yönünden hayati önem taşıyan bir halk oylamasına hazırlanıyor. Zamanı ve zemini olmadığı halde 2 yıl sonra değer taşıyacak bir tartışmayı, bugüne taşımak sadece gündemi değiştirme çabasından doğmaktadır."

-"FRANSA ÖRNEĞİ"-

Adalet eski Bakanı Hikmet Sami Türk: "2007 Anayasa değişikliğinde eksik olan bir madde vardı. Tartışmaları sona erdirmek için, Anayasa değişikliği yapılırken bir madde konulsaydı iyi olurdu. Onu koymadılar. Meclis için kimse itiraz etmiyor. İkisi aynı. Fakat, Meclis kendisi erken seçim kararı alabilirdi. Cumhurbaşkanı için öyle bir şey yok. Buna benzer bir olay Fransa'da yaşandı. Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac görevdeyken görev süresi 5 yıla indirildi. Fakat, Chirac 7 yılı tamamladı. Fransa'daki uygulama oranın siyasal statü hukukuyla ilgili. Şimdi bana göre, yapılacak olan yeni düzenlemeler görev başındaki cumhurbaşkanı için de uygulanır. Cumhurbaşkanının Anayasa'nın 104. maddesindeki yetkileri var. Bunlarda değişiklik yapıldığını fazredelim. Bu değişiklik görev başındaki Cumhurbaşkanı için uygulanmayacak mı? Kamu hukukunda kazanılmış hak yoktur. Sayın Gül 5 görev yapmalı. İsterse tekrar aday olabilir. İkinci bir 5 yıl hakkı var. Şimdi ikinci kez 5 yıl aday olma hakkı var. AKP içindeki dengeler ortaya çıkıyor. Gül-Erdoğan dengesi. Erdoğan Cumhurbaşkanlığı için aday olacaktır. Sorunun çözümü Gül ile Erdoğan arasında."

-"GÖREV SÜRESİ 5 YIL"-

Prof. Dr. Ergun Özbudun: "Benim görüşüm, 5 yıl olması gerektiği yönünde. Kamusal statülerde mutabakat olmaz. Şuan yürürlükte olan kural 5 yıldır. Ona bağlı olarak iki kere seçilebilme imkanı da vardır. 5+5 formülü bence iyidir. TBMM görev süresi de halen 4 yıldır. Ben 5+5'i savunan hukukçular arasındayım. Bu konuda bir tereddüt var. Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin bir kanun yapılmaya çalışılıyor. Yapılması gerekli. Tabi teknik ayrıntıları belirtmek için. Belirtilmese de Anayasa gereği 5+5'tir. Ayrıca, CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın 'rejim krizi' açıklaması da bence biraz abartılıdır. Lüzumsuz Anayasal tartışma doğar. Biliyorsunuz, bu memlekette en ufak bir şey dahi büyüyor. Büyük bir sıkıntı yaşanıyor. Tartışmalara gerek yok Anayasa'nın hükmü açık. Daha da açıklığa kovuşturmak istiyorlarsa kanuna hüküm koysunlar. Bir boşlukta yok aslında. Ama bu lüzumsuz tartışmayı önlemek için ne gerekiyorsa yapılsın."

-"İKİSİ DE TARTIŞILIR"-

Anayasa Mahkemesi Eski Başkanı Yekta Güngör Özden: "Cumhurbaşkanı seçiminde 5+5 formülü mü uygulansın yoksa 7 yıl mı görevde kalsın? İkisinin de tartışılacak yerleri var. Ama en basiti, kamu hukukunda kazanılmış hak olmaz. Kazanılmış hak olmadığı için Anayasa değişikli olduğu anda hükmünü ifade eder. Tartışmaları sona erdirmek için, Anayasa değişikliği yapılırken bir madde konulsaydı iyi olurdu. Onu koymadılar. Karmaşa baştan yaratıldı. Süheyl Batum diyor ki 'seçildiği zaman 7 yıldı. Ama Anayasa değişikliği ile 7 yıl ortadan kalkıyor. 5+5 oluyor' çok doğru. Özel hukukta kazanılmış hak vardır. Ama tekrarlıyorum. Kamu hukukunda kazanılmış hak yoktur. İkisi de tartışılır. Bunu ortadan kaldırmak için Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) kararı olmaz. Başbakan YSK'nın kararına karışamaz. Konu, Anayasa Mahkemesi'ne bir düzenleme olmadan da gitmez. Düzenlemeler belli bir süre içinde gitmesi lazım. Oda olmuyor. Değişiklik 2007'de yapıldı çünkü. Geçti. En iyisi yine bir Anayasa değişikliği gündeme getirildiği taktirdi bu konuya açıklık getirilmek olacaktır. Bana göre, 7 yıl daha çok tartışılır. Bu nedenle 5+5 daha uygundur. Çok tartışılacak bir konu."

-"BENCE 5+5 OLMASI GEREKİR"-

Prof. Mümtaz Soysal: "Bence, 5+5 olması gerekir. Aslında sorun şurada yatıyor. Cumhurbaşkanın halk tarafından seçilmesi konusundaki Anayasa değişikliği değiştirilmeli. Çünkü Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilecek. Bu da büyük bir seçim kampanyasını beraberinde getirecek. Süreç, son derece siyasallaşmış olacak. Bizim sistemimizde Anayasa gereği, Cumhurbaşkanı bütün organların uyum içinde çalışmalarını sağlamakla yükümlüdür. Görevi budur. Türkiye'de böyle bir uyum kalmadı. Cumhurbaşkanı siyasal partiden geliyor. Refah Partisi'nden. Bu da göz önüne alınmalı. Cumhurbaşkanını doğrudan doğruya seçilecek bir seçim kampanyasında tarafsızlık kalmaz. Orada bir yanlışlık var. Süreçteki yanlışlığın toparlanması için bunun düzeltilmesi gerekir. Yanlış bir Anayasa değişikliğiydi. Artık konu siyasal konu haline geldi. Nedir, konunun özünde Tayyip Erdoğan mı olacak, yoksa Gül mü devam ettirecek? Olay aslında bir parti içerisinde 2 kişinin çekişmesi eksenindedir."

-"İKİNCİ KEZ SEÇİLMEYECEKSE 7 YIL"-

Adalet Eski Bakanı Mahmut Oltan Sungurlu: "Bugünkü Anayasamıza göre Cumhurbaşkanın yetkileri çok geniş. Bu yetkileri olan Cumhurbaşkanı'nı tabi ki halk seçmesi lazım. Ama parlamento seçerse de bu sefer yetkilerini kısıtlanması lazım. Olaya geniş bir çerçeveden bakmak gerekiyor. Tabi halk seçerse, sistem başkanlık sistemi olur. Halkın seçimi ile gelen Cumhurbaşkanı sisteme biraz daha müdahil olur. Başkanın geniş yetkileri vardır. Bir de Cumhurbaşkanı'na sorumluluk getirmek gerekir. Bunlar hukuki tarafı. Bir başka konuda 5+5 mi olsun yoksa 7 yıl mı olsun? Bu Anayasa değişikliği yapılırken, böyle bir ibare konması gerekiyordu. Bu değişiklik bundan sonraki Cumhurbaşkanları için geçerli mi geçerli değil mi? Diye. Geçici madde şartı. Bu Cumhurbaşkanı'nın ikinci kez seçilme durumunu düşünürsek, o zaman 5 yıldır seçim süreci. Yok, ikinci kez seçilemeyecekse o zaman da 7 yıl görevde kalmalı. Burada her 2 durum da hukuken mümkün. Artık olay tamamen siyasal. Bu süreçte akla yakın gelen 5+5'dir."