Ayşe Hür: Kürt Meselesi'nde PKK'nin işlevi neydi?
Taraf gazetesi yazarlarından Ayşe Hür Kürt Meselesi'nde PKK'nın işlevini ve Terörisr başı Abdullah Öcalan'ı köşesine taşıdı.
İşte Ayşe Hü ; r ' ü ; n kö ; şe yazısı ; Kü ; rt Meselesi ' nde PKK ' nin işlevi neydi
Bu sayfalarda Kü ; rt milliyetç ; iliğinin 100 yıllık tarihine dair pek ç ; ok yazı yazdım . Bunlardan en kapsamlısı 20-25 Ekim 2008 tarihlerinde yayımlanan &ldquo ; Osmanlı ' dan Bugü ; ne Kü ; rtler ve Devlet&rdquo ; dizisiydi . Ancak bu dizide bile , Tü ; rklerin bü ; yü ; k bö ; lü ; mü ; tarafından ' Kü ; rt Meselesi ' nin ç ; ö ; zü ; mü ; nde en bü ; yü ; k engel , Kü ; rtlerin bü ; yü ; k bir bö ; lü ; mü ; tarafından ise Kü ; rt Meselesi ' nin ç ; ö ; zü ; mü ; nü ; n anahtarı olarak gö ; rü ; len PKK ' ye ç ; ok yer ayıramadım . Bu hafta bu eksik parç ; ayı tamamlamaya ç ; alışacağım . Elbette bir gazete sayfasının elverdiği ö ; lç ; ü ; de . . .
***
PKK deyince akla ilk gelen unsur olan Abdullah Ö ; calan ' la başlayalım . Abdullah Ö ; calan 4 Nisan 1947 ' de Şanlıurfa ' nın Halfeti İlç ; esi ' ne bağlı Ö ; merli Kö ; yü ; ' nde doğmuştu . Babası Kü ; rt , annesi ise Tü ; rk asıllıydı . Kendi ifadelerine gö ; re , 1966 ' da Tapu Kadastro Meslek Lisesi ' nde okumak iç ; in Ankara ' ya ilk gelişinde gö ; rdü ; ğü ; Atatü ; rk heykelinden ç ; ok etkilenmiş , &ldquo ; Ankara ' nın gö ; beğinde burjuva toplumunu gö ; zetme imkâ ; nı&rdquo ; yakalarken bir yandan Maltepe Camii ' nde namaza gitmiş , bir yandan Necip Fazıl Kısakü ; rek ' in konferanslarını takip etmiş , bir yandan da Komü ; nizmle Mü ; cadele Derneği ' ne uğramıştı . Yine bu yıllarda , tesadü ; fen eline geç ; en Sosyalizmin Alfabesi adlı bir kitaptan etkilenerek dinsel eğilimlerini terk etmişti . Akşam gazetesinde yayımlanan &ldquo ; Barzani Rö ; portajı&rdquo ; , Erivan Radyosu ' nun yayınladığı Kü ; rtç ; e şarkılar , Ağustos 1967-Ağustos 1969 arasında Silvan , Siverek , Batman , Tunceli , Ağrı , Ankara , Suruç ; , Hilvan , Varto ve Lice ' de gerç ; ekleşen Doğu Mitingleri , Lenin ' in Ulusların Kaderini Tayin Hakkı ve Stalin ' in Milli Mesele adlı kitapları Ö ; calan ' ın siyasi kimliğinin oluşmasında etkili olmuştu .
Ç ; ubuk ' taki piknik
Ö ; nce İstanbul Ü ; niversitesi Hukuk Fakü ; ltesi ' ne giren , ardından kaydını Ankara Ü ; niversitesi Siyasal Bilgiler Fakü ; ltesi ' ne aldıran Abdullah Ö ; calan ' ın ilk siyasi eylemi , 30 Mart 1972 gü ; nü ; Niksar Kızıldere ' de , Mahir Ç ; ayan ' ın lideri olduğu THKP/C ö ; rgü ; tü ; ne mensup silahlı bir grubun kaç ; ırdığı rehineleri kurtarma operasyonu sırasında ö ; rgü ; t mensuplarının bir kısmının ö ; lmesini protesto etmek iç ; in izinsiz bildiri dağıtmaktı . Bu yü ; zden yaklaşık yedi ay Mamak Askerî ; Cezaevi ' nde tutuklu kalan Ö ; calan , hapishanede Marksist hareketle daha da yakınlaşmış , herhangi bir fraksiyona girmemiş ancak Tü ; rk solunun Kü ; rt meselesine bir ç ; ö ; zü ; m getirmeyeceğine inanmaya başlamıştı . Bu bağlamda Hikmet Kıvılcımlı ' nın 1930 ' larda telaffuz ettiği &ldquo ; Kü ; rdistan sö ; mü ; rgedir&rdquo ; fikrini sık sık tekrarlamaya başlamıştı . Kendi ifadesine gö ; re , bu fikri yakın arkadaşlarından Cemil Bayık ve Duran Kalkan ' a ilk kez 7 Nisan 1973 ' te Ç ; ubuk Baraj Gö ; lü ; ' ndeki bir piknikte aç ; mıştı . Daha sonra bu tarihi 21 Mart 1973 olarak değiştirecek , bö ; ylece olayı Kü ; rtler iç ; in sembolik ö ; nemi bü ; yü ; k olan Newroz ' la ilintilendirecekti .
Kesire Ö ; calan MİT ' ten miydi
1974 yılında daha sonra eşi olacak Kesire Yıldırım , Haki Karer , Cemil Bayık ve Kemal Pir ' le ilk ö ; rgü ; tü ; nü ; kuran Ö ; calan ve arkadaşları , Tunceli Kü ; ltü ; r ve Yardımlaşma Derneği ve Tuzluç ; ayır Gü ; zelleştirme Derneği aracılığıyla Ankara ' nın Mamak , Tuzluç ; ayır ve Abidinpaşa mahallelerinde faşistlere karşı mü ; cadeleleri sayesinde sempatizan halkasını genişlettiler . 1970 ' lerde kendisini &ldquo ; ü ; ç ; ü ; ncü ; sınıf bir eylemci&rdquo ; olarak tanımlayan Abdullah Ö ; calan ' ın karizmatik bir lider olarak sivrilmesinde , milliyetç ; i Kü ; rt liderlerinin ç ; oğunun 12 Mart 1971 askerî ; muhtırası sonrasında hapiste olmasının ve Barzani etkisindeki Tü ; rkiye Kü ; rdistan Demokrat Partisi ' nin ( T-KDP ) , o dö ; nemde zayıf olmasının rolü ; vardı . Ö ; calan , ileriki yıllarda &ldquo ; Son derece iyi eğitilmiş ve ç ; ekiciydi . Bü ; yü ; k ihtimalle objektif olarak da sü ; bjektif olarak da kanıtlayamadığım MİT ajanıydı&rdquo ; dediği Kesire Yıldırım ' la evlendi ve ç ; ift Diyarbakır ' a taşındı . ( Ö ; calan ' ın karısı hakkındaki bu ifadesi , yıllarca PKK ' yi , Barzani ç ; izgisindeki gizli Tü ; rkiye Kü ; rdistan Demokrat Partisi ' ni ( T-KDP ) kontrol etmek iç ; in MİT ' in kurdurduğu iddiasına dayanak yapıldı . Ancak bugü ; ne kadar bu iddiayı destekleyen somut bir kanıt ortaya ç ; ıkmadı . )
Tü ; rkiye Kü ; rdistanı neresi
1974-1978 yılları arasında Abdullah Ö ; calan etrafında toplanan &ldquo ; Apocular&rdquo ; ın faaliyet alanı , &ldquo ; Kü ; rdistan ' ın Tü ; rkiye toprakları&rdquo ; dedikleri Kars , Ağrı , Muş , Bingö ; l , Tunceli , Elazığ , Malatya , Kahramanmaraş , Gaziantep , Şanlıurfa ve Diyarbakır vilayetleriydi . Ö ; calan 1977 yılının nisan ve mayıs aylarında kendi deyimiyle &ldquo ; Tarihî ; Kü ; rdistan Seferi&rdquo ; ne ç ; ıktı . Kars , Ağrı , Dersim , Bingö ; l , Diyarbakır , Gaziantep ' te toplantılar yaptı . Ö ; calan ' ın tahminine gö ; re , bu toplantılardan MİT ' in haberi vardı .
&ldquo ; Apocular&rdquo ; , 1978 sonbaharında Diyarbakır ' ın Lice İlç ; esi , Fis ( Ziyaret ) Kö ; yü ; ' nde yapılan toplantıda Partiya Karkeren Kü ; rdistan ( Kü ; rdistan İşç ; i Partisi , PKK ) adıyla partileştiler . Partinin ö ; rgü ; tlenme modeli Vietnam Komü ; nist Partisi ' nden alınmıştı . Buna paralel olarak Serxwebû ; n ( Bağımsızlık ) dergisi yayımlanmaya başladı . Parti ü ; yeleri profesyonel devrimciler olarak davaya yoğunlaşmak iç ; in ö ; ğrenci iseler okullarından , ç ; alışan iseler işlerinden ayrıldılar . Daha sonra , bu kadroları partinin hangi parayla finanse edildiği konusunda ç ; ok spekü ; lasyon yapıldı . Bazılarına gö ; re işin iç ; inde , eğer MİT yoksa , yabancı istihbarat ö ; rgü ; tleri vardı .
Pan Kü ; rdist proje
PKK esas olarak dö ; nemin popü ; ler sosyalist sö ; ylemini kullanıyordu ama o gü ; ne kadar esas olarak geleneksel aşiret ve tarikat aristokrasisinin ö ; nderliğinde gelişen ancak organize bir hareket ve strateji oluşturmayı başaramayan , kendini iç ; inde yaşadığı ulus-devletle sınırlayan ve en radikal hedefi bö ; lgesel ö ; zerklik olan Kü ; rt milliyetç ; iliğini , devletler , Alevilik-Sü ; nnilik , şehirlilik-kö ; ylü ; lü ; k , aşiretler , konfederasyonlar , tarikatlar , anavatandakiler-diasporalılar , devrimciler-muhafazakâ ; rlar gibi ayrılıkları aşmaya ç ; alışan &ldquo ; milli birlikç ; i&rdquo ; ( Pan Kü ; rdist ) bir ç ; izgide toplamayı hedefliyordu .
Bu ç ; izginin sosyalist ideallerle aç ; ıkç ; a ç ; eliştiği ortadaydı . PKK bu ç ; elişkiyi aşiretleri , kişileri , siyasal hareketleri &ldquo ; devletten yana&rdquo ; , &ldquo ; PKK ' den yana&rdquo ; diye ikiye bö ; lerek gidermeye ç ; alıştı . Bö ; ylece ' Kü ; rdistan ' ın Tü ; rkiye toprakları ' iç ; inde hem aşiret ağası hem maraba , hem aydın hem gerillanın yer aldığı iki cepheye bö ; lü ; ndü ; . Bu arada , Ö ; zgü ; rlü ; k Yolu ( PSK ) , Devrimci Demokratik Kü ; ltü ; r Derneği ( DDKD ) , KAWA , Kü ; rdistan Ulusal Kurtuluşç ; uları ( KUK ) , Rızgari ( Kurtuluş ) , Alarızgari ( Kurtuluş Bayrağı ) gibi Kü ; rtç ; ü ; gruplar &ldquo ; reformist kü ; ç ; ü ; k burjuva milliyetç ; ileri&rdquo ; olarak karşı cepheye itilirken , esas kutuplaşma elbette &ldquo ; Kü ; rtler&rdquo ; ve &ldquo ; Tü ; rkler&rdquo ; arasında kuruluyordu .
Ancak başlangıç ; ta devlete karşı silahlı mü ; cadele vermek sö ; z konusu değildi . Ç ; ü ; nkü ; ö ; rgü ; tü ; n bö ; yle bir gü ; cü ; yoktu . Yapılan tek tek faşistlere ya da polislere silahlı saldırılardı . Ö ; calan ' ın deyişiyle &ldquo ; Mardin , Siirt , Diyarbakır , Elazığ , Bingö ; l , Kars , Ağrı gibi alanlarda kü ; ç ; ü ; k grupların ö ; ncü ; lü ; ğü ; nde de olsa devrimci terö ; r giderek yaygınlaşıyordu . &rdquo ;
Ö ; calan Suriye ' ye kaç ; ıyor
Bu gelişmeleri yakından izlediği anlaşılan polis , 1979 yılı mayıs ayında Elazığ ' da ç ; ok sayıda PKK ü ; yesini gö ; zaltına alınca , Abdullah Ö ; calan Suriye ' ye geç ; ti . Ö ; rgü ; tü ; n kamuoyuna takdimi ( ! ) 29 Temmuz 1979 ' da Şanlıurfa AP Milletvekili Mehmet Ali Bucak ' a yö ; nelik silahlı saldırıyla oldu . PKK ' ye gö ; re ' feodal işbirlikç ; i ve devlet ajanı ' olan Bucak Aşireti ' nin lideri , otomatik silahlar ve bombalarla yapılan saldırıdan , bombanın patlamaması sayesinde yaralı olarak kurtuldu . Olayın ardından Siverek İlç ; e Merkezi ile yakın kö ; ylerde , Bucak Aşireti ile PKK arasındaki silahlı ç ; atışmalar gü ; nlerce sü ; rdü ; . Eylemin başarısızlığını ' yanlış taktiğe ' bağlayan PKK , askerî ; becerilerini Lü ; bnan ' da , Bekaa Vadisi ' nde Yaser Arafat ' ın Filistin Kurtuluş Ö ; rgü ; tü ; ' nü ; n ( FKÖ ; ) kamplarında geliştirdi .
PKK , 12 Eylü ; l 1980 askerî ; darbesini izleyen yılı Lü ; bnan ' da geç ; irdi . 1982 ' de Diyarbakır Cezaevi ' nde gö ; rdü ; kleri korkunç ; işkenceleri protesto etmek iç ; in , Merkez Komitesi Ü ; yesi Mazlum Doğan ' ın ve bazı ö ; rgü ; t ü ; yelerinin intihar etmesi , yine aynı gerekç ; e ile ö ; lü ; m orucuna başlayan bazı ü ; yelerinin ö ; lmesi ü ; zerine , PKK ' nin tavrı daha da radikalleşti . Daha ö ; nceleri sade bir &ldquo ; Genel Sekreter&rdquo ; olan Abdullah Ö ; calan ' ın ' Serok ' ( Ö ; nder ) olarak putlaştırılması da bu dö ; nemde başladı .
Şemdinli ve Eruh baskınları
Aynı yıl , sü ; regelen İran-Irak Savaşı ' nın yarattığı ortamı değerlendirerek , Mesut Barzani ' nin Kü ; rdistan Demokrat Partisi ( I-KDP ) ile ittifak kuran PKK , Kuzey Irak ' a yerleşti . Ancak , Tü ; rkiye de boş durmuyordu . Kerkü ; k-Yumurtalık Boru Hattı ' ndan daha fazla petrol akıtılmasını gü ; vence altına almak iç ; in Irak ' la Tü ; rkiye arasında imzalanan anlaşmaya gö ; re , Tü ; rkiye kendisine yö ; nelik saldırıları ö ; nlemek iç ; in Irak ' ın 10 km . iç ; lerine kadar operasyon yapabilecekti . İlk operasyon 25 Nisan 1983 ' te gerç ; ekleştirildi . Bunu diğer sınır ö ; tesi operasyonlar izledi . PKK ' nin bu operasyonlara cevabı , 15 Ağustos 1984 ' te Şemdinli ve Eruh İlç ; e Merkezlerine baskın yapmak oldu . İlç ; elerdeki jandarma karakollarına yapılan bombalı saldırılarda iki er şehit oldu , 15 sivil ve asker yaralandı , PKK karakollardan aldığı bazı mü ; himmatla geri ç ; ekildi .
Devletin buna cevabı , Abdü ; lhamit dö ; neminin ü ; nlü ; Hamidiye Alayları ' nın bir ç ; eşit &ldquo ; reenkarnasyonu&rdquo ; olan Koruculuk sistemini kurmak oldu . Ve 1986 ' dan itibaren Gü ; neydoğu Anadolu kan gö ; lü ; ne dö ; ndü ; . PKK ' ye yardım etmek istemeyen kö ; ylü ; leri PKK cezalandırırken , PKK ' ye yardım eden kö ; ylü ; leri , Tü ; rk gü ; venlik gü ; ç ; leri cezalandırdı . Aynı yıl , TSK ' nın PKK ' yi bahane ederek Irak ' ta Barzani ' nin mevzilerine saldırması ü ; zerine , Barzani ile PKK ' nin arası aç ; ıldı . Aynı yıl , Abdullah Ö ; calan ile Kesire Ö ; calan boşandılar . Ö ; rgü ; t iç ; i ve dışı hesaplaşmalar hız kazandı .
Koruculara yö ; nelik saldırıların Kü ; rt toplumunda derin yaralar aç ; tığını fark eden ö ; rgü ; t Aralık 1991 ' de Irak ' ın kuzeyindeki Haftanin ' de toplanan kongrede koruculara geç ; ici af ilan etti ama bu konuda hiç ; bir zaman ö ; zeleştiri yapmadı . Kısa sü ; reli bir ateşkes dö ; neminin ardından PKK hem askerî ; hedeflere hem de Tü ; rk Devleti ' nin Kü ; rtleri asimile etmek iç ; in kullandığını dü ; şü ; ndü ; ğü ; okullara ve ö ; ğretmenlere saldırılara başladı .
Kü ; rt aristokrasisinin zımni onayı
Bunlar olurken , geleneksel Kü ; rt aristokrasisi , başlangıç ; ta sınıfsal olarak tam kendi zıtlarını temsil eden PKK ' ye aç ; ık destek vermemekle birlikte , ö ; zellikle askerî ; ' başarılar ' geldikç ; e ve Tü ; rkiye Cumhuriyeti ' ne karşı askerî ; zaferin mü ; mkü ; n olduğu duygusuna kapıldıkç ; a , PKK etrafında toplanmaya başlamıştı . Bu kesimler PKK ' de yer almadılar ancak PKK ' nin başta Avrupa olmak ü ; zere yabancı ü ; lkelerde oluşturduğu parlamentolarda , diplomatik misyonlarda yer alarak/istihdam edilerek PKK ' ye prestij kazandırdılar . Ancak Kü ; rt burjuvaları ve aristokratlarının uluslararası platformlarda ö ; ne ç ; ıkması PKK ' nin alt sınıftan gelen esas sahiplerini ve Abdullah Ö ; calan ' ı rahatsız etti . Bu yü ; zden de PKK ile Hollanda ' da kurulan Sü ; rgü ; nde Kü ; rt Parlamentosu veya HEP , DEP , HADEP gibi partiler arasındaki ilişkiler hep belli bir gerilim taşıdı .
Bu durum aynı zamanda , Tü ; rk tarafının PKK hareketinin Kü ; rt toplumunu temsil niteliğini sorgulamasına da neden oldu . Tü ; rk milliyetç ; i hareketi kendisi esas olarak bir seç ; kinler hareketi olduğu iç ; in , eğer ille de bir temas kurmak gerekiyorsa , ancak Kü ; rtlerin seç ; kinleriyle gö ; rü ; şmeye tenezzü ; l ediyordu . Aynı durum Irak ' ta yaşandı . Barzani ve Talabani gibi seç ; kinci Kü ; rt milliyetç ; ileri PKK ' yi hiç ; bir zaman kendilerine denk gö ; rmediler ve muhatap almadılar . Hatta ilk fırsatta , Tü ; rkiye ile işbirliği iç ; inde PKK ' yi yok etmeye koyuldular . Abdullah Ö ; calan belki de bu yü ; zden hiç ; bir Ortadoğu ü ; lkesinden devamlı sığınma hakkı sağlayamadı .
Avrupa desteğini ç ; ekiyor
Başlangıç ; ta pek ç ; ok Avrupa ü ; lkesinde , PKK terö ; r ö ; rgü ; tü ; değil &ldquo ; savaşan taraf&rdquo ; olarak tanınıyordu . Ç ; ü ; nkü ; Tü ; rkiye , AB kriterlerine gö ; re , evrensel insan haklarını ve azınlık haklarını aç ; ıkç ; a ç ; iğneyen , baskıcı ve zorba bir devletti . Ancak 1996-1998 arasında PKK ' nin metropollerde ve turistik bö ; lgelerde kadın militanlarıyla gerç ; ekleştirdiği intihar saldırıları bu sempatiyi azaltmaya başladı . Bunun ilk sonucu , 1993 ' ten beri PKK ' yi ' terö ; r ö ; rgü ; tü ; ' diye niteleyen Almanya ' nın 1997 ' de bir PKK ü ; yesinin uyuşturucu kaç ; akç ; ılığından hü ; kü ; m giymesini bahane ederek PKK ' yi &ldquo ; organize suç ; ö ; rgü ; tü ; &rdquo ; olarak tanımlaması oldu .
Tü ; rk tarafının askeri inisiyatifi eline geç ; irdiği 1996 ' dan 1999 ' a kadarki dö ; nemde , muhtemelen ABD ' nin telkinleriyle Tü ; rkiye Devleti , PKK ' nin radikal taleplerini ılımlılaştırması , geleneksel Kü ; rt seç ; kinleriyle ittifaka geç ; erek toplumsal tabanını genişletmesi , bö ; ylece işlevsel bir mü ; ttefik haline dö ; nmesi iç ; in belli bir fırsat tanımıştı ancak PKK bu dö ; nü ; şü ; mü ; yapamadı veya yapmadı . Bunun sonucu , 1998 ' de Tü ; rkiye ' nin baskılarıyla Suriye ' den sınırdışı edilen Ö ; calan ' ın Rusya ve İtalya ' nın kabul etmemesi ü ; zerine Yunanistan ' ın Kenya Elç ; iliği ' ne sığınmak zorunda kalması ve 16 Şubat 1999 ' da , ABD ve İsrail ' in ortaklaşa ö ; rgü ; tlediği bir operasyonla Tü ; rkiye ' ye teslim edilmesi oldu .
1984-1999 arasının bilanç ; osu ağırdı : Avrupa ' nın en bü ; yü ; k , dü ; nyanın altıncı bü ; yü ; k ordusuna sahip olan Tü ; rkiye , 15 bin civarındaki PKK ü ; yesini etkisiz hale getirmek iç ; in 300 bin askerini ve 67 bin korucuyu seferber etmişti . 14 ilde 1987-2002 arasında Olağanü ; stü ; Hal ( OHAL ) ve sıkıyö ; netim ilan edilmiş , bunlar tam 57 kez uzatılmıştı . 24 kez sınır ö ; tesi operasyon yapılmış , 5 . 555 ' i gü ; venlik gü ; cü ; 5 . 302 ' si sivil halktan olmak ü ; zere 10 . 857 şehit verilmiş , bir o kadar kişi yaralanmıştı . 23 bin 938 PKK ü ; yesi ya da sempatizanı ö ; ldü ; rü ; lmü ; ş , 11 . 746 ' sı sağ ele geç ; irilmişti . 2 . 600 kö ; yde yaşayan 1 milyon 200 bin kişi yerinden edilmiş , 17 bin kişi ' faili belli ' cinayete kurban gitmiş , bö ; lgenin ormanları , meraları gü ; venlik adına imha edilmişti . Hayvancılık , tarım , sanayi ve turizm hakkın rahmetine kavuşurken , uyuşturucu kaç ; akç ; ılığı patlama yapmıştı . Ama en kö ; tü ; sü ; Tü ; rk ve Kü ; rt milliyetç ; ilikleri birbirine karşı bilenmişti . Ü ; stelik bu korkunç ; sonuca varmak iç ; in 400 milyar dolardan fazla para harcanmıştı!
Galip kibrinden Kü ; rt Aç ; ılımı ' na
Ö ; calan ' ın mü ; ebbet hapse mahkû ; m edilmesinden sonra tipik bir &ldquo ; galip kibri&rdquo ; ile davranan Tü ; rk tarafı , Ö ; calan ' ın ç ; ağrısıyla Tü ; rkiye ' ye gelen PKK militanlarını hapse attı , Kü ; rtlerin hiç ; bir kü ; ltü ; rel talebine kulak asmadı , Kü ; rtlerin kurduğu tü ; m siyasi partileri şu veya bu bahane ile kapattı , yü ; zde onluk seç ; im barajı gibi engellerle PKK dışında bir siyasi hareketin gelişmesini engelledi . Devletin bu katı politikaları sonucu , Tü ; rkiye ' ye getirilişi sırasındaki ve mahkemedeki tavrı yü ; zü ; nden Kü ; rt toplumu nezdinde ç ; ok prestij kaybetmiş olması gereken Abdullah Ö ; calan kısa sü ; rede imajını tazeledi ve 2004 ' ten itibaren PKK Kü ; rt toplumunun en dinamik temsilcisi olarak yeniden sahneye ç ; ıktı . O tarihten beri de , muhafazakâ ; rından solcusuna , Şafii ' sinden Kızılbaş ' ına , yerlisinden diasporasına uzanan geniş bir yelpazeden zımni ya da aç ; ık destek alarak şiddete dayalı siyasasını devam ettiriyor .
Cumhuriyetin 85 yıllık yanlış politikalarını terk edip &ldquo ; Kü ; rt Aç ; ılımı&rdquo ; nı başlatma cesareti gö ; steren AKP hü ; kü ; meti , ya siyasi dar gö ; rü ; şlü ; lü ; ğü ; nden ya da mü ; esses nizamın bekç ; ilerini ikna etmeyi başaramadığından , bir adım ileri gidiyorsa , iki adım geri gidiyor . Nitekim ö ; nce DTP kapatıldı , ardından KCK operasyonlarıyla 1600 ' ü ; aşkın Kü ; rt toplum lideri ; Terö ; rle Mü ; cadele Kanunu yoluyla 1500 ' den fazla Kü ; rt ç ; ocuğu ve genci hapse tıkıldı . Son haftalarda Gü ; neydoğu Anadolu ' daki askerî ; hareketlilik ve buna PKK ' nin karşılık vermesi Kü ; rt Aç ; ılımı ' nın sonunu getirme tehlikesi taşıyor . Ahmet Tü ; rk ' e yapılan yumruklu saldırı ve buna verilen tepki her iki tarafta da statü ; koyu korumak uğruna ü ; lkeyi ateşe vermeye hazır olanların mevcut olduğunu dü ; şü ; ndü ; rü ; yor . Son olarak Ö ; calan ' ın avukatlarına , ABD ' nin PKK ' yi tasfiye etmeyi , kendisini de ö ; ldü ; rmeyi planladığını sö ; ylediği ileri sü ; rü ; ldü ; . Kısacası Tü ; rkiye ' yi zor gü ; nler bekliyor . Bakalım taraflar bu tuzağı atlamayı başarabilecekler mi?
Ö ; zet Kaynakç ; a : Ali Nihat Ö ; zcan , PKK ( Kü ; rdistan İşç ; i Partisi ) Tarihi , İdeolojisi ve Yö ; ntemi , ASAM Yayınları , 1999 ; Ü ; mit Ö ; zdağ , Tü ; rkiye ' de Dü ; şü ; k Yoğunluklu Ç ; atışma ve PKK , Ü ; ç ; Ok Yayınları , 2005 ; Şemdin Sakık , Apo , Şark Yayınları , 2005 ; Ergü ; n Sö ; nmez , Kü ; rt Ö ; zgü ; rlü ; k Hareketi ve PKK ' nın Rolü ; , Tevn Yayınları , 2006 ; İsmet İmset , The PKK , A Report on Seperatist Violence in Turkey , Turkish Daily News Puplication , I , 1992 ; Ö ; mer Laç ; iner , &ldquo ; Kü ; rt Sorunu ve PKK&rdquo ; , Modern Tü ; rkiye ' de Siyasi Dü ; şü ; nce , Dö ; nemler ve Zihniyetler , 9 . Cilt , İletişim , 2009 , s . 606-616 .
Bu sayfalarda Kü ; rt milliyetç ; iliğinin 100 yıllık tarihine dair pek ç ; ok yazı yazdım . Bunlardan en kapsamlısı 20-25 Ekim 2008 tarihlerinde yayımlanan &ldquo ; Osmanlı ' dan Bugü ; ne Kü ; rtler ve Devlet&rdquo ; dizisiydi . Ancak bu dizide bile , Tü ; rklerin bü ; yü ; k bö ; lü ; mü ; tarafından ' Kü ; rt Meselesi ' nin ç ; ö ; zü ; mü ; nde en bü ; yü ; k engel , Kü ; rtlerin bü ; yü ; k bir bö ; lü ; mü ; tarafından ise Kü ; rt Meselesi ' nin ç ; ö ; zü ; mü ; nü ; n anahtarı olarak gö ; rü ; len PKK ' ye ç ; ok yer ayıramadım . Bu hafta bu eksik parç ; ayı tamamlamaya ç ; alışacağım . Elbette bir gazete sayfasının elverdiği ö ; lç ; ü ; de . . .
***
PKK deyince akla ilk gelen unsur olan Abdullah Ö ; calan ' la başlayalım . Abdullah Ö ; calan 4 Nisan 1947 ' de Şanlıurfa ' nın Halfeti İlç ; esi ' ne bağlı Ö ; merli Kö ; yü ; ' nde doğmuştu . Babası Kü ; rt , annesi ise Tü ; rk asıllıydı . Kendi ifadelerine gö ; re , 1966 ' da Tapu Kadastro Meslek Lisesi ' nde okumak iç ; in Ankara ' ya ilk gelişinde gö ; rdü ; ğü ; Atatü ; rk heykelinden ç ; ok etkilenmiş , &ldquo ; Ankara ' nın gö ; beğinde burjuva toplumunu gö ; zetme imkâ ; nı&rdquo ; yakalarken bir yandan Maltepe Camii ' nde namaza gitmiş , bir yandan Necip Fazıl Kısakü ; rek ' in konferanslarını takip etmiş , bir yandan da Komü ; nizmle Mü ; cadele Derneği ' ne uğramıştı . Yine bu yıllarda , tesadü ; fen eline geç ; en Sosyalizmin Alfabesi adlı bir kitaptan etkilenerek dinsel eğilimlerini terk etmişti . Akşam gazetesinde yayımlanan &ldquo ; Barzani Rö ; portajı&rdquo ; , Erivan Radyosu ' nun yayınladığı Kü ; rtç ; e şarkılar , Ağustos 1967-Ağustos 1969 arasında Silvan , Siverek , Batman , Tunceli , Ağrı , Ankara , Suruç ; , Hilvan , Varto ve Lice ' de gerç ; ekleşen Doğu Mitingleri , Lenin ' in Ulusların Kaderini Tayin Hakkı ve Stalin ' in Milli Mesele adlı kitapları Ö ; calan ' ın siyasi kimliğinin oluşmasında etkili olmuştu .
Ç ; ubuk ' taki piknik
Ö ; nce İstanbul Ü ; niversitesi Hukuk Fakü ; ltesi ' ne giren , ardından kaydını Ankara Ü ; niversitesi Siyasal Bilgiler Fakü ; ltesi ' ne aldıran Abdullah Ö ; calan ' ın ilk siyasi eylemi , 30 Mart 1972 gü ; nü ; Niksar Kızıldere ' de , Mahir Ç ; ayan ' ın lideri olduğu THKP/C ö ; rgü ; tü ; ne mensup silahlı bir grubun kaç ; ırdığı rehineleri kurtarma operasyonu sırasında ö ; rgü ; t mensuplarının bir kısmının ö ; lmesini protesto etmek iç ; in izinsiz bildiri dağıtmaktı . Bu yü ; zden yaklaşık yedi ay Mamak Askerî ; Cezaevi ' nde tutuklu kalan Ö ; calan , hapishanede Marksist hareketle daha da yakınlaşmış , herhangi bir fraksiyona girmemiş ancak Tü ; rk solunun Kü ; rt meselesine bir ç ; ö ; zü ; m getirmeyeceğine inanmaya başlamıştı . Bu bağlamda Hikmet Kıvılcımlı ' nın 1930 ' larda telaffuz ettiği &ldquo ; Kü ; rdistan sö ; mü ; rgedir&rdquo ; fikrini sık sık tekrarlamaya başlamıştı . Kendi ifadesine gö ; re , bu fikri yakın arkadaşlarından Cemil Bayık ve Duran Kalkan ' a ilk kez 7 Nisan 1973 ' te Ç ; ubuk Baraj Gö ; lü ; ' ndeki bir piknikte aç ; mıştı . Daha sonra bu tarihi 21 Mart 1973 olarak değiştirecek , bö ; ylece olayı Kü ; rtler iç ; in sembolik ö ; nemi bü ; yü ; k olan Newroz ' la ilintilendirecekti .
Kesire Ö ; calan MİT ' ten miydi
1974 yılında daha sonra eşi olacak Kesire Yıldırım , Haki Karer , Cemil Bayık ve Kemal Pir ' le ilk ö ; rgü ; tü ; nü ; kuran Ö ; calan ve arkadaşları , Tunceli Kü ; ltü ; r ve Yardımlaşma Derneği ve Tuzluç ; ayır Gü ; zelleştirme Derneği aracılığıyla Ankara ' nın Mamak , Tuzluç ; ayır ve Abidinpaşa mahallelerinde faşistlere karşı mü ; cadeleleri sayesinde sempatizan halkasını genişlettiler . 1970 ' lerde kendisini &ldquo ; ü ; ç ; ü ; ncü ; sınıf bir eylemci&rdquo ; olarak tanımlayan Abdullah Ö ; calan ' ın karizmatik bir lider olarak sivrilmesinde , milliyetç ; i Kü ; rt liderlerinin ç ; oğunun 12 Mart 1971 askerî ; muhtırası sonrasında hapiste olmasının ve Barzani etkisindeki Tü ; rkiye Kü ; rdistan Demokrat Partisi ' nin ( T-KDP ) , o dö ; nemde zayıf olmasının rolü ; vardı . Ö ; calan , ileriki yıllarda &ldquo ; Son derece iyi eğitilmiş ve ç ; ekiciydi . Bü ; yü ; k ihtimalle objektif olarak da sü ; bjektif olarak da kanıtlayamadığım MİT ajanıydı&rdquo ; dediği Kesire Yıldırım ' la evlendi ve ç ; ift Diyarbakır ' a taşındı . ( Ö ; calan ' ın karısı hakkındaki bu ifadesi , yıllarca PKK ' yi , Barzani ç ; izgisindeki gizli Tü ; rkiye Kü ; rdistan Demokrat Partisi ' ni ( T-KDP ) kontrol etmek iç ; in MİT ' in kurdurduğu iddiasına dayanak yapıldı . Ancak bugü ; ne kadar bu iddiayı destekleyen somut bir kanıt ortaya ç ; ıkmadı . )
Tü ; rkiye Kü ; rdistanı neresi
1974-1978 yılları arasında Abdullah Ö ; calan etrafında toplanan &ldquo ; Apocular&rdquo ; ın faaliyet alanı , &ldquo ; Kü ; rdistan ' ın Tü ; rkiye toprakları&rdquo ; dedikleri Kars , Ağrı , Muş , Bingö ; l , Tunceli , Elazığ , Malatya , Kahramanmaraş , Gaziantep , Şanlıurfa ve Diyarbakır vilayetleriydi . Ö ; calan 1977 yılının nisan ve mayıs aylarında kendi deyimiyle &ldquo ; Tarihî ; Kü ; rdistan Seferi&rdquo ; ne ç ; ıktı . Kars , Ağrı , Dersim , Bingö ; l , Diyarbakır , Gaziantep ' te toplantılar yaptı . Ö ; calan ' ın tahminine gö ; re , bu toplantılardan MİT ' in haberi vardı .
&ldquo ; Apocular&rdquo ; , 1978 sonbaharında Diyarbakır ' ın Lice İlç ; esi , Fis ( Ziyaret ) Kö ; yü ; ' nde yapılan toplantıda Partiya Karkeren Kü ; rdistan ( Kü ; rdistan İşç ; i Partisi , PKK ) adıyla partileştiler . Partinin ö ; rgü ; tlenme modeli Vietnam Komü ; nist Partisi ' nden alınmıştı . Buna paralel olarak Serxwebû ; n ( Bağımsızlık ) dergisi yayımlanmaya başladı . Parti ü ; yeleri profesyonel devrimciler olarak davaya yoğunlaşmak iç ; in ö ; ğrenci iseler okullarından , ç ; alışan iseler işlerinden ayrıldılar . Daha sonra , bu kadroları partinin hangi parayla finanse edildiği konusunda ç ; ok spekü ; lasyon yapıldı . Bazılarına gö ; re işin iç ; inde , eğer MİT yoksa , yabancı istihbarat ö ; rgü ; tleri vardı .
Pan Kü ; rdist proje
PKK esas olarak dö ; nemin popü ; ler sosyalist sö ; ylemini kullanıyordu ama o gü ; ne kadar esas olarak geleneksel aşiret ve tarikat aristokrasisinin ö ; nderliğinde gelişen ancak organize bir hareket ve strateji oluşturmayı başaramayan , kendini iç ; inde yaşadığı ulus-devletle sınırlayan ve en radikal hedefi bö ; lgesel ö ; zerklik olan Kü ; rt milliyetç ; iliğini , devletler , Alevilik-Sü ; nnilik , şehirlilik-kö ; ylü ; lü ; k , aşiretler , konfederasyonlar , tarikatlar , anavatandakiler-diasporalılar , devrimciler-muhafazakâ ; rlar gibi ayrılıkları aşmaya ç ; alışan &ldquo ; milli birlikç ; i&rdquo ; ( Pan Kü ; rdist ) bir ç ; izgide toplamayı hedefliyordu .
Bu ç ; izginin sosyalist ideallerle aç ; ıkç ; a ç ; eliştiği ortadaydı . PKK bu ç ; elişkiyi aşiretleri , kişileri , siyasal hareketleri &ldquo ; devletten yana&rdquo ; , &ldquo ; PKK ' den yana&rdquo ; diye ikiye bö ; lerek gidermeye ç ; alıştı . Bö ; ylece ' Kü ; rdistan ' ın Tü ; rkiye toprakları ' iç ; inde hem aşiret ağası hem maraba , hem aydın hem gerillanın yer aldığı iki cepheye bö ; lü ; ndü ; . Bu arada , Ö ; zgü ; rlü ; k Yolu ( PSK ) , Devrimci Demokratik Kü ; ltü ; r Derneği ( DDKD ) , KAWA , Kü ; rdistan Ulusal Kurtuluşç ; uları ( KUK ) , Rızgari ( Kurtuluş ) , Alarızgari ( Kurtuluş Bayrağı ) gibi Kü ; rtç ; ü ; gruplar &ldquo ; reformist kü ; ç ; ü ; k burjuva milliyetç ; ileri&rdquo ; olarak karşı cepheye itilirken , esas kutuplaşma elbette &ldquo ; Kü ; rtler&rdquo ; ve &ldquo ; Tü ; rkler&rdquo ; arasında kuruluyordu .
Ancak başlangıç ; ta devlete karşı silahlı mü ; cadele vermek sö ; z konusu değildi . Ç ; ü ; nkü ; ö ; rgü ; tü ; n bö ; yle bir gü ; cü ; yoktu . Yapılan tek tek faşistlere ya da polislere silahlı saldırılardı . Ö ; calan ' ın deyişiyle &ldquo ; Mardin , Siirt , Diyarbakır , Elazığ , Bingö ; l , Kars , Ağrı gibi alanlarda kü ; ç ; ü ; k grupların ö ; ncü ; lü ; ğü ; nde de olsa devrimci terö ; r giderek yaygınlaşıyordu . &rdquo ;
Ö ; calan Suriye ' ye kaç ; ıyor
Bu gelişmeleri yakından izlediği anlaşılan polis , 1979 yılı mayıs ayında Elazığ ' da ç ; ok sayıda PKK ü ; yesini gö ; zaltına alınca , Abdullah Ö ; calan Suriye ' ye geç ; ti . Ö ; rgü ; tü ; n kamuoyuna takdimi ( ! ) 29 Temmuz 1979 ' da Şanlıurfa AP Milletvekili Mehmet Ali Bucak ' a yö ; nelik silahlı saldırıyla oldu . PKK ' ye gö ; re ' feodal işbirlikç ; i ve devlet ajanı ' olan Bucak Aşireti ' nin lideri , otomatik silahlar ve bombalarla yapılan saldırıdan , bombanın patlamaması sayesinde yaralı olarak kurtuldu . Olayın ardından Siverek İlç ; e Merkezi ile yakın kö ; ylerde , Bucak Aşireti ile PKK arasındaki silahlı ç ; atışmalar gü ; nlerce sü ; rdü ; . Eylemin başarısızlığını ' yanlış taktiğe ' bağlayan PKK , askerî ; becerilerini Lü ; bnan ' da , Bekaa Vadisi ' nde Yaser Arafat ' ın Filistin Kurtuluş Ö ; rgü ; tü ; ' nü ; n ( FKÖ ; ) kamplarında geliştirdi .
PKK , 12 Eylü ; l 1980 askerî ; darbesini izleyen yılı Lü ; bnan ' da geç ; irdi . 1982 ' de Diyarbakır Cezaevi ' nde gö ; rdü ; kleri korkunç ; işkenceleri protesto etmek iç ; in , Merkez Komitesi Ü ; yesi Mazlum Doğan ' ın ve bazı ö ; rgü ; t ü ; yelerinin intihar etmesi , yine aynı gerekç ; e ile ö ; lü ; m orucuna başlayan bazı ü ; yelerinin ö ; lmesi ü ; zerine , PKK ' nin tavrı daha da radikalleşti . Daha ö ; nceleri sade bir &ldquo ; Genel Sekreter&rdquo ; olan Abdullah Ö ; calan ' ın ' Serok ' ( Ö ; nder ) olarak putlaştırılması da bu dö ; nemde başladı .
Şemdinli ve Eruh baskınları
Aynı yıl , sü ; regelen İran-Irak Savaşı ' nın yarattığı ortamı değerlendirerek , Mesut Barzani ' nin Kü ; rdistan Demokrat Partisi ( I-KDP ) ile ittifak kuran PKK , Kuzey Irak ' a yerleşti . Ancak , Tü ; rkiye de boş durmuyordu . Kerkü ; k-Yumurtalık Boru Hattı ' ndan daha fazla petrol akıtılmasını gü ; vence altına almak iç ; in Irak ' la Tü ; rkiye arasında imzalanan anlaşmaya gö ; re , Tü ; rkiye kendisine yö ; nelik saldırıları ö ; nlemek iç ; in Irak ' ın 10 km . iç ; lerine kadar operasyon yapabilecekti . İlk operasyon 25 Nisan 1983 ' te gerç ; ekleştirildi . Bunu diğer sınır ö ; tesi operasyonlar izledi . PKK ' nin bu operasyonlara cevabı , 15 Ağustos 1984 ' te Şemdinli ve Eruh İlç ; e Merkezlerine baskın yapmak oldu . İlç ; elerdeki jandarma karakollarına yapılan bombalı saldırılarda iki er şehit oldu , 15 sivil ve asker yaralandı , PKK karakollardan aldığı bazı mü ; himmatla geri ç ; ekildi .
Devletin buna cevabı , Abdü ; lhamit dö ; neminin ü ; nlü ; Hamidiye Alayları ' nın bir ç ; eşit &ldquo ; reenkarnasyonu&rdquo ; olan Koruculuk sistemini kurmak oldu . Ve 1986 ' dan itibaren Gü ; neydoğu Anadolu kan gö ; lü ; ne dö ; ndü ; . PKK ' ye yardım etmek istemeyen kö ; ylü ; leri PKK cezalandırırken , PKK ' ye yardım eden kö ; ylü ; leri , Tü ; rk gü ; venlik gü ; ç ; leri cezalandırdı . Aynı yıl , TSK ' nın PKK ' yi bahane ederek Irak ' ta Barzani ' nin mevzilerine saldırması ü ; zerine , Barzani ile PKK ' nin arası aç ; ıldı . Aynı yıl , Abdullah Ö ; calan ile Kesire Ö ; calan boşandılar . Ö ; rgü ; t iç ; i ve dışı hesaplaşmalar hız kazandı .
Koruculara yö ; nelik saldırıların Kü ; rt toplumunda derin yaralar aç ; tığını fark eden ö ; rgü ; t Aralık 1991 ' de Irak ' ın kuzeyindeki Haftanin ' de toplanan kongrede koruculara geç ; ici af ilan etti ama bu konuda hiç ; bir zaman ö ; zeleştiri yapmadı . Kısa sü ; reli bir ateşkes dö ; neminin ardından PKK hem askerî ; hedeflere hem de Tü ; rk Devleti ' nin Kü ; rtleri asimile etmek iç ; in kullandığını dü ; şü ; ndü ; ğü ; okullara ve ö ; ğretmenlere saldırılara başladı .
Kü ; rt aristokrasisinin zımni onayı
Bunlar olurken , geleneksel Kü ; rt aristokrasisi , başlangıç ; ta sınıfsal olarak tam kendi zıtlarını temsil eden PKK ' ye aç ; ık destek vermemekle birlikte , ö ; zellikle askerî ; ' başarılar ' geldikç ; e ve Tü ; rkiye Cumhuriyeti ' ne karşı askerî ; zaferin mü ; mkü ; n olduğu duygusuna kapıldıkç ; a , PKK etrafında toplanmaya başlamıştı . Bu kesimler PKK ' de yer almadılar ancak PKK ' nin başta Avrupa olmak ü ; zere yabancı ü ; lkelerde oluşturduğu parlamentolarda , diplomatik misyonlarda yer alarak/istihdam edilerek PKK ' ye prestij kazandırdılar . Ancak Kü ; rt burjuvaları ve aristokratlarının uluslararası platformlarda ö ; ne ç ; ıkması PKK ' nin alt sınıftan gelen esas sahiplerini ve Abdullah Ö ; calan ' ı rahatsız etti . Bu yü ; zden de PKK ile Hollanda ' da kurulan Sü ; rgü ; nde Kü ; rt Parlamentosu veya HEP , DEP , HADEP gibi partiler arasındaki ilişkiler hep belli bir gerilim taşıdı .
Bu durum aynı zamanda , Tü ; rk tarafının PKK hareketinin Kü ; rt toplumunu temsil niteliğini sorgulamasına da neden oldu . Tü ; rk milliyetç ; i hareketi kendisi esas olarak bir seç ; kinler hareketi olduğu iç ; in , eğer ille de bir temas kurmak gerekiyorsa , ancak Kü ; rtlerin seç ; kinleriyle gö ; rü ; şmeye tenezzü ; l ediyordu . Aynı durum Irak ' ta yaşandı . Barzani ve Talabani gibi seç ; kinci Kü ; rt milliyetç ; ileri PKK ' yi hiç ; bir zaman kendilerine denk gö ; rmediler ve muhatap almadılar . Hatta ilk fırsatta , Tü ; rkiye ile işbirliği iç ; inde PKK ' yi yok etmeye koyuldular . Abdullah Ö ; calan belki de bu yü ; zden hiç ; bir Ortadoğu ü ; lkesinden devamlı sığınma hakkı sağlayamadı .
Avrupa desteğini ç ; ekiyor
Başlangıç ; ta pek ç ; ok Avrupa ü ; lkesinde , PKK terö ; r ö ; rgü ; tü ; değil &ldquo ; savaşan taraf&rdquo ; olarak tanınıyordu . Ç ; ü ; nkü ; Tü ; rkiye , AB kriterlerine gö ; re , evrensel insan haklarını ve azınlık haklarını aç ; ıkç ; a ç ; iğneyen , baskıcı ve zorba bir devletti . Ancak 1996-1998 arasında PKK ' nin metropollerde ve turistik bö ; lgelerde kadın militanlarıyla gerç ; ekleştirdiği intihar saldırıları bu sempatiyi azaltmaya başladı . Bunun ilk sonucu , 1993 ' ten beri PKK ' yi ' terö ; r ö ; rgü ; tü ; ' diye niteleyen Almanya ' nın 1997 ' de bir PKK ü ; yesinin uyuşturucu kaç ; akç ; ılığından hü ; kü ; m giymesini bahane ederek PKK ' yi &ldquo ; organize suç ; ö ; rgü ; tü ; &rdquo ; olarak tanımlaması oldu .
Tü ; rk tarafının askeri inisiyatifi eline geç ; irdiği 1996 ' dan 1999 ' a kadarki dö ; nemde , muhtemelen ABD ' nin telkinleriyle Tü ; rkiye Devleti , PKK ' nin radikal taleplerini ılımlılaştırması , geleneksel Kü ; rt seç ; kinleriyle ittifaka geç ; erek toplumsal tabanını genişletmesi , bö ; ylece işlevsel bir mü ; ttefik haline dö ; nmesi iç ; in belli bir fırsat tanımıştı ancak PKK bu dö ; nü ; şü ; mü ; yapamadı veya yapmadı . Bunun sonucu , 1998 ' de Tü ; rkiye ' nin baskılarıyla Suriye ' den sınırdışı edilen Ö ; calan ' ın Rusya ve İtalya ' nın kabul etmemesi ü ; zerine Yunanistan ' ın Kenya Elç ; iliği ' ne sığınmak zorunda kalması ve 16 Şubat 1999 ' da , ABD ve İsrail ' in ortaklaşa ö ; rgü ; tlediği bir operasyonla Tü ; rkiye ' ye teslim edilmesi oldu .
1984-1999 arasının bilanç ; osu ağırdı : Avrupa ' nın en bü ; yü ; k , dü ; nyanın altıncı bü ; yü ; k ordusuna sahip olan Tü ; rkiye , 15 bin civarındaki PKK ü ; yesini etkisiz hale getirmek iç ; in 300 bin askerini ve 67 bin korucuyu seferber etmişti . 14 ilde 1987-2002 arasında Olağanü ; stü ; Hal ( OHAL ) ve sıkıyö ; netim ilan edilmiş , bunlar tam 57 kez uzatılmıştı . 24 kez sınır ö ; tesi operasyon yapılmış , 5 . 555 ' i gü ; venlik gü ; cü ; 5 . 302 ' si sivil halktan olmak ü ; zere 10 . 857 şehit verilmiş , bir o kadar kişi yaralanmıştı . 23 bin 938 PKK ü ; yesi ya da sempatizanı ö ; ldü ; rü ; lmü ; ş , 11 . 746 ' sı sağ ele geç ; irilmişti . 2 . 600 kö ; yde yaşayan 1 milyon 200 bin kişi yerinden edilmiş , 17 bin kişi ' faili belli ' cinayete kurban gitmiş , bö ; lgenin ormanları , meraları gü ; venlik adına imha edilmişti . Hayvancılık , tarım , sanayi ve turizm hakkın rahmetine kavuşurken , uyuşturucu kaç ; akç ; ılığı patlama yapmıştı . Ama en kö ; tü ; sü ; Tü ; rk ve Kü ; rt milliyetç ; ilikleri birbirine karşı bilenmişti . Ü ; stelik bu korkunç ; sonuca varmak iç ; in 400 milyar dolardan fazla para harcanmıştı!
Galip kibrinden Kü ; rt Aç ; ılımı ' na
Ö ; calan ' ın mü ; ebbet hapse mahkû ; m edilmesinden sonra tipik bir &ldquo ; galip kibri&rdquo ; ile davranan Tü ; rk tarafı , Ö ; calan ' ın ç ; ağrısıyla Tü ; rkiye ' ye gelen PKK militanlarını hapse attı , Kü ; rtlerin hiç ; bir kü ; ltü ; rel talebine kulak asmadı , Kü ; rtlerin kurduğu tü ; m siyasi partileri şu veya bu bahane ile kapattı , yü ; zde onluk seç ; im barajı gibi engellerle PKK dışında bir siyasi hareketin gelişmesini engelledi . Devletin bu katı politikaları sonucu , Tü ; rkiye ' ye getirilişi sırasındaki ve mahkemedeki tavrı yü ; zü ; nden Kü ; rt toplumu nezdinde ç ; ok prestij kaybetmiş olması gereken Abdullah Ö ; calan kısa sü ; rede imajını tazeledi ve 2004 ' ten itibaren PKK Kü ; rt toplumunun en dinamik temsilcisi olarak yeniden sahneye ç ; ıktı . O tarihten beri de , muhafazakâ ; rından solcusuna , Şafii ' sinden Kızılbaş ' ına , yerlisinden diasporasına uzanan geniş bir yelpazeden zımni ya da aç ; ık destek alarak şiddete dayalı siyasasını devam ettiriyor .
Cumhuriyetin 85 yıllık yanlış politikalarını terk edip &ldquo ; Kü ; rt Aç ; ılımı&rdquo ; nı başlatma cesareti gö ; steren AKP hü ; kü ; meti , ya siyasi dar gö ; rü ; şlü ; lü ; ğü ; nden ya da mü ; esses nizamın bekç ; ilerini ikna etmeyi başaramadığından , bir adım ileri gidiyorsa , iki adım geri gidiyor . Nitekim ö ; nce DTP kapatıldı , ardından KCK operasyonlarıyla 1600 ' ü ; aşkın Kü ; rt toplum lideri ; Terö ; rle Mü ; cadele Kanunu yoluyla 1500 ' den fazla Kü ; rt ç ; ocuğu ve genci hapse tıkıldı . Son haftalarda Gü ; neydoğu Anadolu ' daki askerî ; hareketlilik ve buna PKK ' nin karşılık vermesi Kü ; rt Aç ; ılımı ' nın sonunu getirme tehlikesi taşıyor . Ahmet Tü ; rk ' e yapılan yumruklu saldırı ve buna verilen tepki her iki tarafta da statü ; koyu korumak uğruna ü ; lkeyi ateşe vermeye hazır olanların mevcut olduğunu dü ; şü ; ndü ; rü ; yor . Son olarak Ö ; calan ' ın avukatlarına , ABD ' nin PKK ' yi tasfiye etmeyi , kendisini de ö ; ldü ; rmeyi planladığını sö ; ylediği ileri sü ; rü ; ldü ; . Kısacası Tü ; rkiye ' yi zor gü ; nler bekliyor . Bakalım taraflar bu tuzağı atlamayı başarabilecekler mi?
Ö ; zet Kaynakç ; a : Ali Nihat Ö ; zcan , PKK ( Kü ; rdistan İşç ; i Partisi ) Tarihi , İdeolojisi ve Yö ; ntemi , ASAM Yayınları , 1999 ; Ü ; mit Ö ; zdağ , Tü ; rkiye ' de Dü ; şü ; k Yoğunluklu Ç ; atışma ve PKK , Ü ; ç ; Ok Yayınları , 2005 ; Şemdin Sakık , Apo , Şark Yayınları , 2005 ; Ergü ; n Sö ; nmez , Kü ; rt Ö ; zgü ; rlü ; k Hareketi ve PKK ' nın Rolü ; , Tevn Yayınları , 2006 ; İsmet İmset , The PKK , A Report on Seperatist Violence in Turkey , Turkish Daily News Puplication , I , 1992 ; Ö ; mer Laç ; iner , &ldquo ; Kü ; rt Sorunu ve PKK&rdquo ; , Modern Tü ; rkiye ' de Siyasi Dü ; şü ; nce , Dö ; nemler ve Zihniyetler , 9 . Cilt , İletişim , 2009 , s . 606-616 .