Ulusal Tasit Tanima Sistemi Akaryakitta Usulsüz Faturayi Bitirecek
2025’te vergi mükellefi kisi ve kuruluslar için zorunlu olacak Ulusal Tasit Tanima Sistemi (UTTS), akaryakit sektöründe usulsüz fatura kullanimindan kaynaklanan yillik 15 milyar TL’ye ulasan vergi kaybinin önüne geçecek.
UTTS, akaryakit alan araçlarin plakalarini otomatik olarak taniyarak fis ve faturalarda bu plaka bilgisinin yer almasini saglayacak. Böylece araç plakalarinin manuel olarak sisteme girilmesinden kaynaklanan usulsüz fatura uygulamasi son bulacak. Gelir Idaresi Baskanligi UTTS sayesinde akaryakit sektöründe usulsüz fatura kullanimindan kaynaklanan ve her yil 15 milyar TL’yi bulan vergi kaybinin önüne geçecek. UTTS, devletin vergi güvenligini saglarken diger taraftan da akaryakit sektöründe rekabet ortamini saglayacak.
Sadece vergi mükellefleri için zorunlu
UTTS, sadece vergi mükellefi olan kisi ve kuruluslar için zorunlu. Bu kisi ve kuruluslarin, isyerlerine ait veya kiralama yoluyla edindikleri tasitlara Tasit Tanima Birimi’ni (TTB) 31 Aralik 2024 tarihine kadar taktirmalari gerekiyor. UTTS kapsaminda yükümlü kilinmamis olan bireysel tasit sahipleri ise sistemden istege bagli sekilde faydalanabilecek. Sistem kapsaminda vergi mükellefleri, akaryakit harcamalarini gider gösterebilmek için akaryakit alisverisleri sirasinda, UTTS kapsaminda düzenlendigini gösteren Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC) fisi almakla yükümlü. 31.12.2024 tarihinden sonra UTTS’den düzenlenmeyen belgeler, vergi kanunlari bakimindan hiç düzenlenmemis sayilacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek.
Plaka bilgisi manuel girilemeyecek
Türkiye’de bugün trafige kayitli 29 milyon tasitin 8 milyona yakini akaryakit harcamalarini gider göstererek vergi indirimi elde eden vergi mükelleflerine hizmet veren araçlar, bunlarin da üç milyona yakin bölümü halen ticari Tasit Tanima Sistemi (TTS) bulunan araçlar. Yakit harcamalarinin vergi indiriminde gider olarak gösterilebilmesi için araçlarin kiralama yoluyla edinilmesi veya isletmeye dâhil olmasi ve iste kullanilmasi gerekiyor. Mevcut sistemde akaryakit dolumu yapilan aracin plaka bilgisini istasyon görevlisi elle giriyor. Islem sirasinda tasita ait olmayan bir plakanin bilgisi girilerek usulsüz fatura olusturulabiliyor. Uygulamadaki bu boslugu kullanan bazi mükellefler, kullanmadiklari ya da kullandiklarindan fazla akaryakit harcamasini faturalandiriyor. Bu fatura gider olarak gösterildiginde vergiden düsülüyor. UTTS ile 2025 basindan itibaren bu tür uygulamalar son bulmasi amaçlaniyor.
Sistemin paydaslari
Kurulum ve isletme görevi Darphane ve Damga Matbaasi Genel Müdürlügü’ne verilen UTTS’nin paydaslari arasinda Akaryakit Dagitim Sirketleri ve Akaryakit Istasyon Isletmecileri, Yetkili Donanim Üreticileri, Yetkili Tasit ve Istasyon Montaj Firmalari, Yeni Nesil Pompa Ödeme Kaydedici Cihaz Üreticileri (YN Pompa ÖKC) ve Tasit Sahibi Mükellefler yer aliyor.
Sistemin isleyisi
Sistem kapsaminda yükümlü kilinan tasitlarin yakit depo girislerine, Tasit Tanima Birimi (TTB) takilacak, bu sayede tasitin sahiplik ve plaka bilgisi kayit altina alinacak. Akaryakit istasyonlarinda pompa tabancasina takilan Tasit Tanima Okuyucu (TTO) cihaz, sifre çözümleme islemlerini, iletisim modülündeki Güvenlikli Haberlesme Anahtari ile yapacak. Böylece UTTS yükümlüsü tasitlarin yakit dolum isleminde plaka bilgisi otomatik olarak YN Pompa ÖKC’ye aktarilacak, fatura ve satisa iliskin veriler de UTTS’ye islenecek. Bu tasitlar için artik plaka bilgisinin sisteme el ile girilmesi mümkün olmayacak.
Kayit ve kurulum asamasi bu yil tamamlanacak
05.10.2023 tarihli Resmî Gazete’de yayinlanan ‘Ulusal Tasit Tanima Sistemi Uygulama Genel Tebligi’ne göre akaryakit istasyonu isleten mükelleflerin, en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatlari üzerine nitelikleri Darphane ve Damga Matbaasi Genel Müdürlügü tarafindan belirlenen ve Darphane ya da yetkili firmalar tarafindan üretilen Tasit Tanima Okuma Cihazi (TTO) temin ederek 31 Aralik 2024 tarihine kadar taktirmalari zorunlu. Kiralama yoluyla edinilen veya isletmeye dâhil olan ve iste kullanilan tasitlara da ayni tarihe kadar Tasit Tanima Birimi (TTB) takilmasi zorunlulugu getirildi.
Sistemin www.utts.gov.tr adresli portali mart ayinda paydaslarin kullanimina açildi. Sistemde, Agustos ayina kadar akaryakit istasyonlarinda yapilacak kurulumlar için teknik hazirlik çalismalarinin tamamlanmasi planlaniyor.
Montaj, onarim ve servis islemleri
UTTS donanimlarinin montaj, onarim ve servis islemlerini sadece Darphane ve Damga Matbaasi Genel Müdürlügü’nün yetkilendirecegi firmalar yürütebilecek. Tasitlara TTB montajini Yetkili Tasit Montaj Firmalari, akaryakit istasyonlarina TTO ve güvenlikli haberlesme cihazinin kurulumunu ise Yetkili Istasyon Montaj Firmalari yapacak. Teblige göre akaryakit satislari Yeni Nesil Pompa Ödeme Kaydedici Cihazdan baslayacak ve sonlandirilacak. Bu amaçla, Yeni Nesil Pompa Ödeme Kaydedici Cihazlarin yazilimlarinda güncelleme yapilarak UTTS entegrasyonu saglanacak. Akaryakit Dagitim Sirketleri dilerlerse isletmekte olduklari Tasit Tanima Sistemlerini UTTS’ye entegre edebilecek.