Seddülbahir Kalesi Dünya Mimarlik Festivali'nde Finalde

Çanakkale Savaslari’nin yasandigi Tarihi Gelibolu Yarimadasi’nda bir asir sonra restorasyon çalismalariyla ayaga kaldirilan, Çanakkale Bogazi’ni geçmek isteyen itilaf devletlerinin 3 Kasim 1914’te ilk bombaladigi yer olan ve ilk sehitlerin verildigi Seddülbahir Kalesi, Dünya Mimarlik Festivali’nde tamamlanan kültür yapilari kategorisinde finale kaldi.

Seddülbahir Kalesi Dünya Mimarlik Festivali'nde Finalde
17. yüzyilda Sultan V. Mehmet’in annesi Hatice Turhan Sultan tarafindan yaptirilan Seddülbahir Kalesi, tarihin en kanli savaslari arasinda yer alan ve Mehmetçigin kahramanligi sayesinde ’Çanakkale geçilmez’ destaninin yazildigi Çanakkale Savaslari’nda bogazin güvenliginde çok önemli rol oynadi. 108 yil önce yedi düvele Mehmetçigin karsi koydugu kale, isabet eden top atislariyla hasar gördü. Çanakkale Bogazi’ni geçmek isteyen itilaf devletlerinin gemilerinden atilan top mermileri ile büyük hasar alan Tarihi Gelibolu Yarimadasi’ndaki Seddülbahir Kalesi, aradan geçen bir asirlik zaman diliminde doga sartlari nedeniyle zarar gördü. Harap haldeki kaleyi ayaga kaldirip, açik hava müzesi haline getirmek için Çanakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alan Baskanligi’nca 2015 yilinda baslatilan restorasyon ve çevre düzenlemesi çalismalari tamamlandi. Kale, 18 Mart Sehitleri Anma Günü ve Çanakkale Deniz Zaferi’nin 108’inci yil dönümünde Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan tarafindan ziyarete açildi. Seddülbahir Kalesi Müzesi’nde ziyaretçiler, kalenin 17. yüzyildan bugüne kadarki tarihi hakkinda bilgilendiriliyor. Ziyaretçiler, Çanakkale Savaslari’nin ilk sehitlerinin yer aldigi kabristani ziyaret edip, 1915 Çanakkale Savaslari’nin bu kalede yasanan kisimlarini, o dönemin savas malzemelerini, belgelerini inceleyebiliyor. Seddülbahir Kalesi’nin restorasyon ve kazi çalismalari sirasinda çikan Osmanli asker künyeleri, Fransiz cep saati, Osmanli el bombasi, Krupp topu namlu temizleme harbisi, Fransiz ve Senegal asker palalari, Osmanli mavzer süngüleri, Osmanli süngü kini, Osmanli palaska barutlugu, Osmanli, Fransiz ve Avustralya asker üniformasi kol dügmeleri, mermiler ve Fransiz mühimmat sandigi ile savasin izleri yasatiliyor.

Peyzaj Mimarlari Odasi’ndan ödül aldi

Seddülbahir Kalesi, tarihi dokusunun yani sira yapilan peyzaj düzenlemeleri ile de ziyaretçilerine essiz bir deneyim sunuyor. Seddülbahir Kalesi’ne verilen Genel Kategori Proje Ödülü, Türkiye Mimarlar ve Mühendisler Odalari Birligi (TMMOB) Peyzaj Mimarlari Odasi tarafindan ülkedeki peyzaj mimarligi faaliyetlerinin tanitilmasi ve gelisimini desteklemek amaciyla düzenlenen 15. Ulusal Peyzaj Mimarligi Ödülleri kapsaminda verildi.

Ödül töreni, 4-6 Eylül 2024 tarihleri arasinda Istanbul’da 60. IFLA Dünya Kongresi kapsaminda düzenlenecek 15. Ulusal Peyzaj Mimarligi Ödülleri Kolokyumu’nda yapilacak. Peyzaj mimarlari tarafindan yapilan bu basarili çalisma, tarihi ve dogal güzellikleri bir araya getirerek kentin önemli turistik ve kültürel noktalarindan biri olmasini sagladi. Bu ödülle birlikte Seddülbahir Kalesi’nin tarihi ve kültürel mirasinin korunmasi ve gelecek nesillere aktarilmasi konusundaki çalismalarin ne denli önemli oldugu bir kez daha vurgulanmis oldu.

Italya’dan Kisa Liste Ödülü’nü almisti

25 yil süren arastirma, belgeleme, projelendirme ve uygulama çalismalarinin son sekiz yilinda proje yürütücülügünü üstlenen Çanakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alan Baskanliginin ilk master projesi olarak Cumhuriyet’in 100. yilinda tamamlanarak ziyarete açilan Seddülbahir Kalesi’ne Italya’dan önemli bir ödül geldi. Seddülbahir Kalesi, Ferraro Üniversitesi Mimarlik Fakültesi tarafindan 2010 yilindan itibaren mimarlik alaninda bilim camiasi tarafindan belirlenen koruma ilkelerini bilinçli olarak yorumlayan ve uygulayan, çagdas ifade biçimlerinden yararlanan önemli projelerin degerlendirildigi Uluslararasi Domus Restorasyon ve Koruma Ödülleri’nde farkli ülkelerden 176 basvuru arasindan Kisa Liste Ödülü’ne layik görülmüstü.

Seddülbahir Kalesi Müze Yapisi dünyanin en prestijli mimarlik ödüllerinden Architizer A+ Awards’da finale kalmisti

Çanakkale Savaslari’nin yasandigi Tarihi Gelibolu Yarimadasi’nda bir asir sonra restorasyon çalismalariyla ayaga kaldirilan, Çanakkale Bogazi’ni geçmek isteyen itilaf devletlerinin 3 Kasim 1914’te ilk bombaladigi yer olan ve ilk sehitlerin verildigi Seddülbahir Kalesi, dünyanin en prestijli mimarlik ödüllerinden Architizer A+ Awards’da da finale kaldi. New York merkezli Architizer A+ ödüllerinin Tipoloji kategorileri içerisinde “Kültürel Yapilar” basligi altinda yer alan müze ödüllerinde genel tasarim açisindan en iyi bagimsiz müze yapilarina verilen ödülde 5 aday arasina kalarak finalist olan “Seddülbahir Kalesi Müze Yapisi” için oylama 10 Mayis’a kadar sürmüstü.

Seddülbahir Kalesi Dünya Mimarlik Festivali’nde finale kaldi

Seddülbahir Kalesi, Dünya Mimarlik Festivali’nde de tamamlanan kültür yapilari kategorisinde seçilen 11 finalist arasinda yerini aldi. 6-8 Kasim 2024 tarihleri arasinda Singapur’da düzenlenecek festival kapsaminda 68 ülkeyi temsil eden 140 jüri üyesi karsisinda gerçeklestirilecek proje sunumlarinin ardindan dünyanin en prestijli mimarlik platformu ödüllerinin kazananlari açiklanacak.

Seddülbahir Kalesi

Çanakkale’nin Eceabat ilçesine bagli Seddülbahir köyünde yer alan, 1. derece arkeolojik-askeri-harp tarihi-kentsel sit alaninda bulunan Seddülbahir Kalesi, Gelibolu Yarimadasi’nin en güney ucunda bulunmaktadir. Kale, Tarihi Alan içinde yer almakta olup, Bogaz’a giriste Ertugrul (Cape Helles) ve Morto Koylari arasinda kalan burun üzerindedir. Seddül-bahr yani ’denizin seddi’ anlamina gelen yaklasik 22 bin metrekarelik alanda konumlanmis kale Venedik saldirilarina karsi 17’nci yüzyilda, Osmanli tarihinde banisi (yaptirani) kadin olan ilk askeri yapi olma özelligi tasimasi bakimindan önemli olup, Hatice Turhan Sultan (IV. Mehmet’in annesi) tarafindan 17’nci yüzyilda insasina baslanmistir. Kale, topografik durumu nedeniyle asimetrik düzensiz bir plan özelligine sahiptir. Kalenin dört kösesinde birer, kuzey bati kösesinde de bir olmak üzere 5 burcu vardir. Bu burçlar birbirlerine sur duvarlariyla baglanmistir. Kalede güney dogudan kuzey batiya 3 kademeli sur ile hisar peçe olusur.
Kaynak: İHA