Osmanli'da Bir Devre Adini Veren 'Köprülüler' Memleketi Samsun'da Yasatiliyor
Osmanli’da ‘Köprülüler Devri’ olarak bir döneme adini veren Vezirköprülü sadrazamlar, Samsun Müzesi’nde yasatiliyor.
17’nci yüzyilda Osmanli’da Kösem Sultan’in etkin oldugu ve 4. Mehmet’in 6 yasinda tahta çiktigi dönemde devletin basina getirilen Köprülüler, Osmanli’yi içinde bulundugu kaotik ortamdan çikartip, tekrar sasali günlerine geri döndürmüstü. Osmanli’da bir döneme adini verecek kadar hizmetlerde bulunan Vezirköprülü sadrazamlar Köprülü Mehmed Pasa, Oglu Fazil Ahmet Pasa ve damadi Kara Mustafa Pasa’nin 27 yil boyunca devlet yönetiminin elinde bulundurmasi Samsun Müzesi’nde ziyaretçilere aktariliyor. Müzede, 3 sadrazamin balmumu heykellerinin yani sira bilgilendirme yazilari, Osmanli dönemine ait savas malzemeleri ve araç gereçleri de sergileniyor.
Samsun Müzesi’nde kendilerine ayrilan kösede Köprülü ailesi hakkinda, “17. yüzyil ortalarindan itibaren saltanata önemli vezir ve sadrazamlar yetistirmisti. Köprülü ailesinin kurucusu olan Köprülü Mehmed Pasa’nin 1656 tarihinden itibaren kesintisiz olarak oglu Fazil Ahmet Pasa, damadi Kara Mustafa Pasa ile birlikte 27 yil boyunca devlet yönetimini elinde bulundurmustu. Kara Mustafa Pasa’nin Viyana yenilgisi adeta Köprülü ailesi için de bir dönüm noktasi olmustur. Aile bu tarihten itibaren hiçbir zaman eski gücünü elde edememis olsa da Abaza Siyavus Pasa, Köprülü Fazil Mustafa Pasa, Amcazade Hüseyin Pasa, Köprülüzade Numan Pasa ve Abdullah Pasa da sadrazamlik makamina yükselen aile üyeleridir. Kars ve Istanbul milletvekillikleri, disisleri, devlet bakanligi ve basbakan yardimciligi da yapan edebiyatçi, edebiyat tarihçisi ve Türkolog olan Ord. Prof. Dr. Mehmet Fuat Köprülü (1890-1966) de bu aileden gelmektedir” ifadeleri yer aliyor.
Vatandaslarin yogun ilgi gösterdigi müzede ayrica Köprülü ailesi ile ilgili olarak, “17. yüzyil baslarindan itibaren Osmanli’da degisim ve dönüsüm faaliyetleri kisa süreli çalkantilar yasanmasina yol açmistir. 17. yüzyil ortalarindan itibaren mutlak otoriteyi ele geçiren Köprülü Mehmed Pasa saray içerisindeki konumunu güçlendirirken Anadolu, Balkanlar ve Orta Dogu’da büyük imar faaliyetlerinde bulunmustur. Bu sekilde hem kendinden sonraki aile fertlerine zengin vakiflar birakmis, hem de halk nazarinda devlet otoritesinin gücünü yansitmayi amaçlamis olmalidir. Köprülü Mehmed Pasa’nin ilk olarak imar faaliyetinde bulundugu yer Vezirköprü’dür. Burada önce bir konak, han, arasta, namazgah ile Kedegre/ Köpri kasabasinin su yollarinin tamiri, çesmeler yaptirmisti. Gümüshaciköy, Turhal, Hekimhan, Safranbolu, Bilecik, Bozcaada, Istanbul ve Balkanlarda cami, mescit, namazgah, medrese, han, hamam, mektep, sebil ve çesmeler yaptirdigi kitabe, vakfiye ve arsiv belgelerinden ögrenilmektedir” bilgileri yer aliyor.
Köprülüler Devri
Kaynaklar, ’Köprülüler Devri’ veya ’Köprülüler Dönemi’ni, Osmanli’da 15 Eylül 1656 ile 15 Aralik 1683 tarihlerini kapsayan ve Köprülü ailesinden sadrazamlarin görev yaptigi ve imparatorlugun toparlanmasi ve istikrari için bir firsat yasanan tarihi döneme verilen isim olarak nitelendiriyor.
Ayrica, Samsun’un batisinda bulunan ve hala Vezirköprü adini kullanan ilçede 90 bin 388 kisi yasamini sürdürüyor. Köprülülerin kentte biraktigi izler ve eserler de geçmisten bugüne köprü vazifesi görmeye devam ediyor.