Psikolog Altinay; Depremzedelere, 'Neler Yasadin. Enkaz Altinda Kaldin Mi? Diye Sormayin

Kahramanmaras merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklügündeki depremlerin ardindan en çok tartisilan konularin basinda depremzedelere yönelik davranislar geliyor. Psikolog Fatma Altinay, depremzedelere nasil davranilmasi özellikle de çocuklarla ilgili dikkat edilecek konulari anlatti. Depremzedelere ’Neler yasadin. Enkaz altinda kaldin mi? Herhangi bir yakinini kaybettin mi? gibi sorularin yöneltilmemesini isteyen Altinay, "Depremin fiziksel yikiminin yani sira psikolojik yikima da sebebiyet verdigi bir gerçek. Peki ne gibi riskler tasiyor ya da deprem ne gibi psikolojik yikima sebebiyet verir? Öncelikle güvenli alan dedigimiz evlerimizin yikilmasi, yakinlarimizi kaybetmemiz, hayata ya da dogaya olan inancimizi, ya da güvenimizi de kaybetmemize sebebiyet verdi. Öyle ki su an bir kisim insanda, ben dogada bir çiçek bile ekmek istemiyorum gibi düsünceler gelisti. Bunlarin düzelmesi ya da bir travma sonrasi stres bozukluguna yol açmamasi zaman alacaktir. Peki Biz bu süreçte neler yapabiliriz, depremi ikincil dereceden yasamis insanlar olarak, bizler depremzedelere kesinlikle o anlari, neler yasadin, enkaz altinda kaldin mi, herhangi bir yakinini kaybettin mi? gibi sorulari yöneltmememiz gerekiyor. Yapmamiz gereken sey onlarin birincil ihtiyaçlarini karsilamamiz. Yani yeme barinma ya da anlatma gibi bir ihtiyaci oldugunda, ben buradayim beni burada bulabilirsin gibi ifadeler kullanmamiz. Ama bu noktada zorlayici ya da anlatmasini isteyecegi bir dil kullanmamamiz gerekiyor" diye konustu.

Psikolojik saglamlik için gerekli

Depremden etkilenen çocuklari yakinlarindan ayirmamak gerektigine dikkat çeken Altinay, "Çocuklari o stres faktöründen uzaklastirmak için uzakta bulunan bir akrabasina ya da bir arkadasa göndermememiz gerekiyor. O esnada bulundugu sehirde ailesi ile birlikte o stres faktörüne maruz kalmasi, onu birlikte yasamalari gerekiyor. Hatta bu ileriki dönemde psikolojik saglamligi için de çok kiymetli" dedi.

Depremi anlatmak faydali olur

Altinay, depreme maruz kalmamis ama bunu haberlerden ya da medyadan gören çocuklar için "Çocuklari tamamiyle izole etmek yine çok saglikli degil. Yasa ve gelisim seviyesine göre deprem faktörünü anlatmak deprem öncesinde ya da deprem sonrasinda yapilan, yapilmasi gereken seyleri bildirmek gerekiyor" tavsiyesinde bulundu.

Medyanin tutumu

Depremzedeler konusunda medyanin tutumunun da önemli oldugunu vurgulayan Altinay, sunlari söyledi:

"Medyanin deprem karsisindaki tutumu nasil olmalidir? Orada bulunan basin gruplari da enkaz altindan çikan depremden kurtulmus kisiye, ne hissediyorsunuz, neler yasadiniz, bundan sonra ne yapacaksiniz? Gibi sorulari yöneltmesi gene çok saglikli degil. Oradaki islevsel olan bilgileri bir süzgeç gibi süzüp halka sunmalari servis etmeleri çok daha kiymetli. Normallesen insanlar var normallesen insanlar hakkinda neler düsünmeliyiz ya da deprem sonrasinda depremi birincil dereceden yasamis kisilerde de bir çok etkisini görebiliyoruz. Hiçbir tepki vermeme, aglamama, etrafa bakma gibi tepkiler görebiliyoruz. Bu da acinin büyüklügünden, beynin kendini bloke etmesinden kaynaklaniyor bu konuda hiç üzülmüyor ne kadar gamsiz insan gibi bir düsünceye kapilmamamiz gerekiyor. Çevremizde gördügümüz normallesen insanlara da, hiç umursamiyor, hiç etkilenmedigi gibi bakmamamiz gerekiyor. Bu hatta hassas olan kisilerin, kendini bu stres faktöründen biraz daha uzaklastirma gibi bir savunma mekanizmasi olabilir. Normallesen insanlari gördükçe biz de normallige bir adim daha yaklasacagiz ve bu noktada depremzedelere daha sürekli bir yardimda bulunmus olacagiz. Bu da olumlu bir etkidir. Tabii ki bu noktada islevsel olarak düsünmemiz gereken sey, ben kendi ruh sagligimi nasil koruyabilirim, depreme karsi nasil önlem alabilirim Ya da depremzedelere nasil daha sürekli yardimda bulunabilirim konusu olmali."