Bir Fincan Türk Kahvesi Mi Bir Kupa Filtre Kahve Mi
Günümüzde kahve içme aliskanliklarinda pek çok degisiklik oldugunu belirten uzmanlar, günlük tüketilen kafein miktarinin önemine isaret ediyor. Saglikli bir kisi için günlük ortalama kafein aliminin 400 miligramla sinirli olmasinin önerildigini belirten Beslenme ve Diyetetik Bölüm Baskani Prof. Dr. M. Emel Alphan, bir fincan (50 ml) Türk kahvesinin 65 miligram kafein içerirken; bir kupa (240 ml) filtre kahvede ise 120-270 miligram kafein bulundugunu söyledi.
Kahve tüketiminin günümüzde arttigini ve kahve içme aliskanliginda degisiklikler yasandigini belirten Prof. Dr. M. Emel Alphan, “20-25 sene önce kahve hayatimizi bu kadar kusatmamisti. Bildigimiz tek kahve Türk kahvesiydi. Yerli ve yabanci kahve mekanlari her yerde. Bizim aliskanligimiz daha çok çay içmekti. Çesit çesit kahve kültürü bize disaridan geldi. Sade kahve disinda sekerli, kremali, dondurmali, sicak, soguk vb. çesitli kahvelerin çok fazla enerji içerdigini de söylemek gerekiyor. Bir de kahve bardaklarinin büyüklükleri ve fiyatlari çok dikkat çekici” dedi.
Türkiye kahve tüketiminde 107’nci sirada
Kahve bitkisinin tropikal iklim bölgelerinde yüksek rakimlarda yetisen çok yillik bir agaç oldugunu söyleyen Prof. Dr. M. Emel Alphan, kahvenin dünyada en çok tüketilen içeceklerden biri oldugunu ifade etti.
Kahve tüketiminin ülkemizde de arttigini kaydeden Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Türkiye’nin kahve ithalati 2016-2020 döneminde yüzde 44 artarak 891 milyon 252 bin dolar seviyesine çikti. Son verilere göre, dünyada en çok kahve tüketen ülke Finlandiya ve Norveç. Türkiye kahve tüketiminde dünyada 107’nci sirada yer aliyor. Finlandiya’da yilda kisi basina 12 kilograma kahve tüketilirken Türkiye’de yilda kisi basi 0,4 kilogram tüketiliyor” diye konustu.
Kahve neden tercih ediliyor
Kafeinin dogada 60’tan fazla bitki türünde bulundugunu ancak çay ve kahve bitkilerinde baskin oldugunu kaydeden Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Kahvenin yapisinda bulunan kafein (1,3,7-trimetilksantin) bir alkaloid türevidir. Kafein, mide ve bagirsaklardan hizlica emilir ve karacigerde metabolize edilir. Kahvenin saglik üzerine olumlu ya da olumsuz etkileri hakkinda pek çok arastirma yapilmistir ve bu arastirmalarda kahvenin saglik üzerine olan etkilerinin kahvenin türüne, pisirme yöntemi ve tüketim miktarlarina bagli olarak degisebilecegi ileri sürülmüstür. Insanlarda, merkezi sinir sisteminin uyarilmasi, metabolizma, solunum hizinda artis ve idrar söktürücü etkileri olan kahvenin özellikle rahatlatma, uyanik tutma ve uyarici etkilerinden dolayi tercih edildigi bilinmektedir. Kafeinin, beyindeki belirli kimyasallarin seviyelerini degistirerek enerji seviyelerini arttirdigi ve yorgunlugu azalttigi gösterilmistir” dedi.
Gebelerde kafein sinirlandirilmali
Kafeinin idrar söktürücü, kas ve sinirleri uyarici, mide salgisini uyarici ve metabolik hizi arttirici etki yaptigini kaydeden Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Çay ve kahvedeki alkaloid’lerin, böbreklerden elektrolit emilimini engelleyerek idrar atimini arttirdiklari belirtilmistir. Tanenler ise bagirsak hareketlerini azaltarak, bagirsaklardan su kaybini önlerler. Ayrica çay ve kahvede potasyum yogun olarak bulundugundan, ishalde su kaybinin yerine konulmasinda yardimci olur. Bir bardak çay, 20-30 mg potasyum saglar. Ishal tedavisinde kullanilan sivinin hazirlanmasinda, çayin tercih edilmesinin nedeni budur. Kafeinin uyarici etkisinden baska, kisisel özelliklere bagli olarak, uykusuzluk, sik idrara çikma, mide rahatsizliklari, sinirlilik gibi yan etkileri de vardir. Gebe kadinlarin, kafeinli içecekleri sinirlandirmalarinda yarar vardir” uyarisinda bulundu.
Bir fincan Türk kahvesi daha az kafein içeriyor
Prof. Dr. M. Emel Alphan, kahve veya çaydaki kafeinin miktarinin, kullanilan çeside, sikliga ve bardagin büyüklügüne göre degistigini kaydederek kafeinsiz kahve çesidinde, kafeinin yüzde 95’inin azaltildigini söyledi.
Prof. Dr. M. Emel Alphan, bir fincan (50 ml) Türk kahvesinin 65 miligram kafein, bir kupa (240 ml) filtre kahvenin 120-270 miligram kafein içerdigini söyledi.
Bir fincan (50 ml) Espresso kahvenin 130 - 200 miligram kafein içerdigini belirten Prof. Dr. M. Emel Alphan, sunlari söyledi:
“Bir kupa (180-240 ml) instant - granül kahve 60-80 miligram kafein içermektedir. Bir kupa (240 ml) Amerikano kahve 100 miligram kafein içerirken bir çay bardagi (100 ml) demlenmis siyah çayda 40-80 miligram kafein bulunmaktadir. Bir kupa (240 ml) yesil çay ise 30-40 miligram kafein içermektedir. Bir kupa (250 ml) enerji içeceginde 80 miligram ve daha fazla kafein bulunmaktadir. Kolali içeceklerde de kafein bulunmaktadir. Bir kupa (220 ml) diyet kola 28 miligram, normal kola ise 21 miligram kafein içermektedir.”
Kahvenin kan sekerine etkisi gözlenmeli
Kahve tüketimi ile kan sekeri arasindaki iliskiye de deginen Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Diyabet herkesi farkli sekilde etkilediginden, bazi diyabetliler kafeini güvenli olarak tüketebildikleri halde bazilari kafeinsiz kahve tüketmek durumunda kalabilirler. Diyabetlilere genellikle saglikli insanlara önerilen miktarlarda kafein tüketmeleri önerilebilir (400 mg/gün). Ancak kahve tüketen diyabetliler bireysel farkliliklar nedeniyle kafeinin kan sekerlerini nasil etkiledigini izlemek zorundalar” uyarisinda bulundu.
4-5 kupa ile sinirlandirilmali
Kahve tüketiminde günlük miktarin sinirli olmasinin önemine isaret eden Prof. Dr. M. Emel Alphan, “ABD Gida ve Ilaç Idaresi (FDA), ‘saglikli yetiskinler’ için kafeine günlük 400 mg’lik bir sinir getirmistir; günde ortalama 4-5 kupa kahve içilebilir miktar olarak kabul edilebilir. Kafein alimi günde ortalama 400 miligram saglikli kisi için güvenli görünmekle birlikte bireysel farkliliklari da dikkate almak gerekir” diye konustu.
Fazla kahve tüketiminde hangi sorunlar ortaya çikabilir?
Prof. Dr. M. Emel Alphan, geçmis yillarda kahve ile yapilan çalismalarda kahvenin zararli olabilecegi ileri sürülürken, son yapilan arastirmalarin sonuçlari aslinda kahvenin saglik açisindan faydalarinin olabileceginin öne sürüldügünü söyledi.
Bu uyarilara dikkat
Kahvenin genellikle yüksek kafein içerigi nedeniyle hastaliklar açisindan potansiyel risklere sahip oldugunu belirten Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Diyetle ilgili yapilan arastirmalarda sadece bir tek besini saglik durumuyla iliskilendirmek zordur çünkü beslenme ile ilgili pek çok baska faktör sonuçlari etkileyebilir. Kahve, genellikle yüksek kafein içerigi nedeniyle hastaliklar açisindan potansiyel risklere sahiptir. Kafeinin günlük kullaniminin ortalama 500-600 miligram olmasi (4-7 kupa) önemli saglik riski olusturabilir” uyarisinda bulundu.
Beslenme ve Diyetetik Bölüm Baskani Prof. Dr. M. Emel Alphan, kahvenin bazi saglik sorunlarina neden olmasi durumunda tüketilmemesi gerektigini belirterek sözlerini söyle tamamladi: “Kahve kan basincinin geçici olarak yükselmesine neden olabilir. Bu durumda dikkatli olunmalidir. Gebe veya emziren kadinlarin kafein konusunda dikkatli olmalari gerekir. Filtrelenmemis kahvenin asiri miktarda alinmasi, kolesterol seviyelerinde hafif bir artisla iliskilendirilmistir. Bireysel özelliklere göre kahve, mide yanmasi, sinirlilik veya uykusuzluk gibi yan etkilere neden olabilir.”