Safari Turlari Ne Kadar Güvenli, Soförler Konustu

20 yildir cip turu soförlügü yapan, Marmaris’in yerlisi Mustafa Kaz turlar ile ilgili yaptigi açiklamada, "Trafige uygun olmayan, otomobillerin geçis yolu olmayan yerlerde animasyon yapiyoruz. Ufak bir müzik açiyoruz. Ufak bir su savasi yapiyoruz. Ondan sonra tekrar trafikten trafige geçis yapiyoruz, orada herkesi oturtup, emniyet kemerlerini taktiriyoruz ve kurallara uygun bir sekilde sürecimize devam ediyoruz" dedi.



"Emniyet kemerini takmayan yolcuyu defalarca uyariyoruz, yine çikarirsa araci saga çekip bekliyoruz"

Cip soförü Mustafa Kaz kendi aracinda tura çikanlarin emniyet kemeri hassasiyetini ifade ederek, "Benim aracimda da ayaga kalkiyorlar, yolda giderken ben hemen uygun bir yerde saga çekiyorum emniyet kemeri taktirip, hareket ediyoruz. Ayaga kalkarlarsa araci yürütmüyorum, birkaç sefer böyle basima geldi. Rehbere beni sikayetler ettiler, bu arkadas bize bu sekilde davraniyor diye ama rehberleri de bunlari uyardi ve ’soförün yaptigi dogrudur. Siz ayaga kalkmamalisiniz’ dedi.

Bunu genelde Avrupalilar degil, özür dilerim Ortadogu’daki arkadaslar bunu yapiyor. Yani cipe bindigi zaman onlarin ülkesinde böyle bu sekilde yapiyorlar burada da cipe bu sekilde biniyorlar sanirim. Öyle biliyorlar kurallari sanirim" seklinde konustu.

Kaz, geçtigimiz gün yasanan cip kazasi ile ilgili, "Geçen günkü kaza yani Allah korusun her soförün basina gelebilir. Ama o gün yagmur yagdi, yerler kaygan. Biz de ondan 10-15 dakika önce indik orada, ikinci vitesle indik. Sanirim arkadas kontrolü kaybetmis, ya vites degistirmis, ya büyük vitesle inmis. Onu tam olarak bilemiyorum ama bilirkisinin vermis oldugu rapor 8’de 8 soför hatali bulmus" dedi.

Geçtigimiz hafta yasanan kazayi yapan firmada çalisan soför Gökhan Pektane ise, "Ben 13 yillik soförüm, meslegim geregi tüm araçlari kullandim ve bu araçlara gerekli olan tüm belgelerimi de aldim. Hatta ileri sürüs teknik dersleri de alarak kendimi gelistirdim. Biz turlara çikmadan aracimiza binen turistlere bilgi veriyoruz uyulmasi gereken kurallar hakkinda. Nereye gidecegimiz, Ayaga kalkmamalari, emniyet kemerini takmalari konusunda sürekli uyariyoruz" dedi.

Talihsiz kazanin yasandigi gün o firmada görevli olarak tura çiktigini belirten soför Pektane, "Kaza yapan araçla aramda bir araç vardi kazanin nasil oldugunu görmedim, 10 saniye sonra kaza yerine ulastik tabii ki hepimiz için çok üzücü bir olay. O gün hizli gitmiyorduk çünkü rampa yukari çikiyorduk. Kazanin oldugu yerde zaten rampanin bitip inise geçtigi noktalardan birinde oldu. Güzergah boyunca araçlar önümde oldugu için görebiliyordum. Araçtakiler bir ayaga kalkip bir oturuyorlardi. Yüksek ihtimal ile soför arkadas onlari uyarinca oturuyorlardi. Bizler aracimizda kemerlerini takmayanlari, ayaga kalkanlari uyariyoruz. Ancak sürüs esnasinda dikiz aynasindan bakarak kontrol ediyoruz, yeri geliyor saga çekip tekrar uyarip kemerlerini taktirip öyle devam ediyor. Sürekli dikiz aynasindan bakip kontrol etmemiz mümkün olmuyor. Bazi tatilciler arkamizi döner dönmez ayaga kalkiyor, yola mi bakalim dikiz aynasindan onlari mi kontrol edelim çözemiyoruz. Ancak elimizden geldigince uyarilarimizi yapmaya çalisiyoruz" seklinde konustu.

Marmaris’te faaliyet gösteren cip safari firmalarindan birinin sahibi ve TÜRSAB Bölge Temsil Kurulu sportif faaliyetlerden sorumlusu üye Senay Tokmak, "33 yildir cip safari turlari yapiyorum. Cip turlarindaki amacimiz gelen turistler sehrimizin dogasini görsün, yolda çesitli animasyonlar yasasin eglenceli bir gün geçirsin ve turizme katkisi olsun. Ciplerimiz 1987 modelden basliyor, 97 modele kadar. Çünkü sonrasinda bu modellerde yeni üretimler yapilmiyor. Teknik kontrollerimiz yilda bir kez yapiliyor. Tabii ki yil içinde araçlarimizin bakimlarini ihmal etmiyoruz, sürekli arazide oldugumuz için güvenlik açisindan kontroller düzenli olarak kendimiz tarafindan da yapiliyor. Trafige çiktigimiz zaman da belge ve trafik kontrollerimiz ve belgelerimiz kolluk kuvvetleri tarafindan kontrol ediliyor" dedi.

Bir günlük tur hakkinda bilgi veren Tokmak, "Tura katilacak olan turistleri otellerinin önlerinden güvenli noktalardan aliyoruz. Bir toplanma yerimiz var. Orada uyulmasi gereken kurallari hem rehberleri, hem de bizim ekip liderimiz tarafindan kendi dillerinde anlatiyoruz. Emniyet kemerlerini takmalari, ayaga kalkmamalari, kollarini bacaklarini araç disina çikarmamalari, sigara içmemeleri konusunda uyarilari hem tur basinda hem de mola noktalarinda anlatiyoruz. Ancak bazen fotograf çektirmek için ayaga kalkanlar olabiliyor onlari da hemen uyarip oturtuyoruz" seklinde konusarak, kurallara uyuldugu süreçte turlarin gayet güvenli oldugunu belirtti.

Yasanan talihsiz kaza ile ilgili, "Geçen günkü kaza tamamen inanin talihsizlik diyeyim. Ne yolcu ne de soför. Oradaki aksaklik söyle olusuyor. Benim yorumum yazinki tempoyla yola devam etmis olmasi. Yani yagissiz bir havadaki 4 aydan beri belki ayni sekilde gidip geliyor bunlar. O anda artik Marmaris’e de yaklasmis tepeyi asinca, yagmuru ve kayganligi hissettiginde tedbir alacak zamani kalmamis bence ve maalesef araci kaydirmis" dedi.

Turistik sportif faaliyetler olarak geçen cip turlarinin denetimleri hakkinda konusan Tokmak, "Simdi TÜRSAB olarak bizim birligimiz tabii bir meslek birligi. Kendi içimizde bazi kurallar var ama yaptirimi olan seyler degil bunlar. Esas yaptirimlar Turizm Bakanliginin koydugu yasalarla belirlenmis. Gündeme getirip Meclis’ten çikmis yönetmelikler ve kanunlara göre. Su anda iki tane kanun var. Birisi 1618, birisi de Turizm Tesvik Kanunu var sonradan çikan. Bizim sportif faaliyetler mesela turizm tesvik kanunu çerçevesinde yönetmeligi buna istinaden sportif kurul toplaniyor Kaymakam baskanliginda. Kurulda da degisik sektör temsilcileri üye olaraktan orada bulunuyorlar. TÜRSAB da onlardan birisi. Bu kurul bu araçlarin tura çikabilir, yeterlilik evraklari var mi diye o dosya halinde bizden ister biz sunariz. Bunun içine sürücüler de dahildir. Gerekli kontrolleri yaptiktan sonra bu isletmeye bu faaliyet belgesi verilebilir karari alindiktan sonra Valilikten bize onaylanmis sekilde sportif faaliyet belgesi teslim edilir. Biz o belgelerle is yapariz" diye konustu.



"Ehliyeti olan herkes cip soförü olabilir mi"

"Sürücü belgesi olan herkes cip soförlügü yapabilir mi" sorusuna, 33 yildir cip turlari düzenleyen ve soförlere egitimler veren Tokmak, "Benim fikrime göre yapamaz. Su açidan yasal olarak yapabilir. Standart bir sürücü belgesine sahip kisi bu araci da sürebilir. Ticari kayitli oldugu için araçlar ekstradan SRC ve psikoteknik belgesi isteniyor. Ancak bu arabalari güvenli sürmek için bu belgelere sahip olmak yeterli degil. Ben düsünüyorum ki bunun için ayri bir kurs ya da baska bir seyi ne olabiliyorsa düzenlenip bu araçlari kullanacak kisiler bu egitimi alarak ben arazi araçlarini kullanabilmek için verilecek bazi uygulamali ya da teorik kurslardan sonra sinava tabi tutulup onlara da bir sertifika belge verilmesi daha saglikli olur" diye cevap verdi.

"Turizme katki saglayalim diye çalisiyoruz"

Senay Tokmak, "Inanin memleket turizmi için güzel bir sey bizim yaptigimiz aktivite. Ancak böyle isin 1 kisi de 5 kisi de 10 kisi de olsa ölümle sonuçlanmasi hiçbir zaman iyi degil. Bunlarin olmamasi için yani teknik açidan belki bu araçlarin tur araci olarak hazirlanmasi için daha yeni araçlar yapilabilir, böyle üretilen araç yok artik. Onun yerine baska araçlarin tur araci olaraktan kayit tescili yapilabilmesi için yeni düzenlemeler yapilabilir" ifadelerini kullandi.