Psikolog Kirim Açiklamasi 'Yas Sürecinde Yakinlarinizi Kendinizden Uzaklastirmayin'

Yas süreci hakkinda bilgi veren Medical Park Ordu Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Psikolog Irem Naz Kirim, “Nasil sevdiklerimiz öldügünde onu bir daha görememenin, onunla yeni anilar olusturamamanin, kendimizi yalniz hissetmenin acisini yasiyor, onunla geçirdigimiz süreci daha iyi degerlendirme istegimiz oluyorsa; arkadasimizla artik görüsmedigimizde, sevgilimizden, esimizden ayrildigimizda ve bir organimizi yitirdigimizde de ayni duygulari ve düsünceleri hissederiz” seklinde konustu.



Evrelerine göre yas süreci

Psikolog Irem Naz Kirim, yasin evrelerini söyle siraladi:

“Inkâr evresi: Yas sürecinin evresinin ilkidir. Ölümü kavramakta ve kabullenmekte zorluk çekeriz. Saskin, donuk, tepkisiz görünür, kendimizi boslukta gibi hissederiz. Çogu seyi hatirlamakta zorlanabiliriz. Rüyalarimizda o kisiyi görebiliriz.

Öfke evresi: Inkâr evresini öfke evresi takip eder. Bu evrede ‘neden ben, biz, o’ sorulari vardir. Gerçekle yüzlesmeye baslariz ve agir geldikçe derin bir öfke kaplar içimizi. ‘Neden birakip gittin, niye daha iyi davranmadim, ben simdi ne yapacagim’ gibi sonu gelmeyen, keskelerle baslayan cümleler, öfkemizi hem kendimize hem de kaybettigimiz seylere yönlendirmemize neden olur. Her duygu gibi öfke de saglikli bir duygudur ve bu süreçte yasanmasina izin verilmelidir.

Pazarlik evresi: Öfke duygusu hafiflemeye baslarken pazarlik evresi devreye girer. Kisi artik Allah’a dualar eder. Öldüyse onu cennetine almasini, günahlarini affetmesini, diger dünyada canini yakmamasini diler. Sevdigi kisiyi ya da organini kaybettiyse acisini dindirmesi ve iyilesmesi için yalvarir. Bu evrede kaybi kabullenen kisi inkâri birakir ve artik gerçekle yüzlesmistir. Gerçekler ruhsal çöküntü yasamasina neden olur ve depresyon evresine girilir.

Depresyon evresi: Depresyon evresinde kisi artik hiçbir seyin eskisi kadar güzel olamayacagini düsünür. Sosyal çevresinden geri çekilir, mutsuzdur, hiçbir seyden tat alamaz, islevlerini devam ettirmekte zorlanir, is, okul, evdeki sorumluluklarini yerine getiremez hale gelebilir. Bu evre çok zor görünse de yasanmasi gereken en önemli evredir. Çünkü kisi duygularini ve düsüncelerini yasamaya baslar. Eger bu evre yasanmazsa, yani kisi ‘ben güçlüyüm, hiç sorunum yok’ gibi davranmaya çalisirsa yas süreci daha da uzar ve bir süre sonra depresyon zorlayici bir hal alip iyilesme zorlasir.

Kabullenme: Son evre artik kabullenmedir. Artik kaybimizi kabullenir ve geri kalan hayatimiza dair devam etmeye baslariz. Aci hafifler ama unutulmaz, sadece islevlerimizi yerine getirmeye bir sekilde devam etmek zorunda kaliriz. Gelecege dair planlar yapar, beklentilerimizi yeniden olustururuz.”

Çevrenizdekileri uzaklastirmayin

Yas sürecinde aglama istegi, mutsuzluk, öfke patlamalari, sabirsizlik, tahammülsüzlük, korku, güvensizlik gibi duygularin normal oldugunu vurgulayan Psikolog Irem Naz Kirim, “Kayip ani beyninizde dönüp durabilir, odaklanma sorunu yasayabilirsiniz. Yas süreci acili ve zorlu bir süreçtir. Kimileri birkaç ayda kimileri ise yillarca yasamaya, bas etmeye çalisir. Bu süreçte sizi sevenlerin destegini almak, yalniz kalmamak sürecinizi daha kolay atlamaniza yardimci olur. Bu yüzden çevrenizdeki insanlari kendinizden uzaklastirmayin, sizin için bir seyler yapmalarina firsat verin. Sizi anlayan, dinleyen, acinizi paylasan ve size iyi geldigini hissettiginiz kisileri etrafinizda toplayin” diye konustu.



"Aglamamak için kendinizi sikmayin"

Psikolog Kirim, su bilgileri paylasti:

“Duygularinizi ve düsüncelerinizi ifade etmek, zihni ve bedeni yormaktadir. Hastalanmamiza neden olmaktadir. Yas sürecinizi atlamak için aglamak ve aciyi disari vurmak saglikli bir yas süreci geçirmenize yardimci olur. Acilariniz, düsünceleriniz konusunda konusmaktan çekiniyorsaniz bir kâgida içinizi dökebilirsiniz. Mektup, günlük yazmak ya da acinizi anlatan resim çizmek kendinizi ifade etmenizde ve olaylari kabullenmenize yardimci olur. Kaybinizin verdigi yogun duygulardan kaçmak için zararli maddeleri kullanmak sorunlariniz çözmez, aksine daha da sorun yasamaniza neden olur. Bas etmekte güçlük çekiyorsaniz yardim isteyin. Kayip ve yas süreciniz uzun sürüyorsa ruh sagligi uzmanlarindan destek almayi ihmal etmeyin. Sizi oldugunuz halinizle, kosulsuz kabulle ve anlayisla bekleyen, tarafsiz yaklasabilecek, anlatmakta zorluk çektiginiz her seyi güvenle ifade edebileceginiz profesyoneller oldugunu unutmayin."

"Uyku ve beslenme düzeni bozulabilir"

Yas sürecinde olan kisinin uyku ve beslenme düzeninin bozulabileceginin altini çizen Psikolog Kirim, “Yakinlarinin bu gereksinimlerini saglayabilmesi için kisiyi takip etmesi önemlidir. Kayip herkes için ayni zamanda gerçeklesmez. Anlayis ve sabir gerekir. Kaybini kabullenmesi için zaman verilmelidir. Kayip hakkinda konusmasi, aglamasi, öfkesini ve acisini dile getirmesi engellenmek yerine desteklenmelidir. Hissettiklerini ve düsündüklerini açiga vurmasi için tesvik edilmeli, izin verilmelidir. Acisini hafifletici ’yakinda geçecek, aglama, onu üzersin, o böyle olmani istemezdi, güçlü olmalisin, bunda da vardir bir hayir, hayat devam ediyor, ne acilar var, hepimizin basina gelebiliyor, dik dur, herkesin içinde yapma’ gibi cümleler kurmak yerine onu anlamaya, destek olmaya çalistiginizi ve duygularinizin içten oldugunuzu ifade eden ’yanindayim, ne zaman istersen ara, yalniz degilsin, bir ihtiyacin varsa söylemen yeterli’ gibi cümleler kurabilirsiniz. Ani karar verme, yer degisikligi istegi gibi durumlarla karsilastiginizda bu tür durumlarin zamana yayilarak çözülebilmesi için firsat olusturmaya çalisin. Aile, arkadas gibi sosyal destek saglayacak kisilerle yakin temasta olmasini saglayin. Kayiptan kaçinma istegini fark ettiginizde ona kizmayin. Kaçinmak için basvurdugu alkol, zararli madde isteklerini konusarak vazgeçirmeye çalisin. Gerekirse ruh sagligi uzmanlarindan destek aldirin” diyerek sözlerini sonlandirdi.