Kuduz Riskli Temaslarda Hayat Kurtaran Yöntem

Enfekte hayvanlarin salyasindan insanlara bulasan, ölümcül bir virüs olan Rabies virüsünün neden oldugu kuduz hastaligi insanlarda ve birçok memeli hayvanda beyin ve omurilik iltihabina yol açarak ölümle sonuçlaniyor. Dünyada yilda 40 ile 100 bin kisinin kuduz nedeniyle öldügü tahmin edilirken, ülkemizde ise her yil 1-2 kuduz vakasi görülüyor. Kuduz bir hayvan tarafindan isirilan bir bireyde semptomlarin ortaya çikmasindan sonra ortalama 18 gün içerisinde hastalik ölümle sonuçlaniyor. Uzmanlar, kuduz riskli temasi olan her bireyin korunmak için kuduz asisi yaptirmasini öneriyor. Kuduz virüsünün girisini ve ilerlemesinin durdurulmasi için en önemli basamak olarak yara içine basinçli bol su verilmesi, yaranin su ve sabunla 10-15 dakika temizlenmesi olarak biliniyor. Bu sekilde kuduz hastaliginin yüzde 90 oraninda önlendigi belirtiliyor.

“Hastaligin kuluçka süresi genellikle 14-90 gündür”

Kuduz hastaligi hakkinda önemli açiklamalarda bulunan Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Hastanesi Tip Fakültesi Dekan Yardimcisi ve Enfeksiyon Hastaliklari ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Ögretim Üyesi Doç. Dr. Tugba Sari, virüsü daha çok sahipsiz hayvanlarin tasidigini ifade etti.

Doç. Dr. Tugba Sari, kuduzun özel bir tedavisi olmadigini belirterek, “Rabies virüs, insanlarda ve birçok memeli hayvanda beyin ve omurilik iltihabina yol açan ölümcül seyreden kuduz hastaligina neden olmaktadir. Dünyada yilda 40 ile 100 bin kisinin kuduz nedeniyle öldügü tahmin edilmektedir. Ülkemizde maalesef her yil 1-2 kuduz vakasi görülmektedir. Ülkemizde kuduz olan hayvanlarin büyük çogunlugunun sahipsiz kedi ve köpekler ile birlikte yaban hayvanlarindan korunamayan evcil hayvanlar olusturmaktadir. Virüs tasiyan kedi ve köpeklerde muhakkak 10 gün içerisinde ölüm gerçeklesmektedir. Kuduzun standart tanisinda; enseden alinan deri biyopsisi, kan, tükürük, beyin omurilik sivisi ve beyin dokusundan alinan örnekler kullanilir. Kuduz bir hayvan tarafindan isirilmayi takiben, hastaligin kuluçka süresi genellikle 14-90 gündür. Kuluçka süresi dört gün kadar kisa olabilecegi gibi literatürde 27 ay, 6 yil ve hatta 19 yila kadar uzayan vakalar bildirilmistir. Semptomlarin ortaya çikmasindan sonra asilar faydasizdir ve ortalama 18 gün içinde ölüm gözlenir. Özel bir tedavisi bulunmamaktadir. Hastalara yogun bakim sartlarinda uyutularak, yasam destegi saglanir” dedi.



“Zamanin da uygulanan tedavi, kuduz hastaliginin önlenmesinde yüzde 100’e yakin basari saglanmakta”

Hasta hayvanin tükürügündeki virüsün ilk basta kas içindeki sinirler boyu ilerleyerek omurilige, sonra beyine ulastigini anlatan Doç. Dr. Sari, “Klinik bulgular ortaya çiktiktan sonra iyilesen vakalar çok nadir görülmektedir. Hasta hayvanin tükürügündeki virüs, kas içindeki sinirler boyu ilerleyerek omurilige, sonra beyine ulasmaktadir. Kuduz virüsünün girisinin ve ilerlemesinin durdurulmasi için en önemli basamak yara içine basinçli bol su verilerek, yaranin su ve sabunla 10-15 dakika temizlenmesidir. Bu sekilde kuduz hastaligi yüzde 90 oraninda önlenmis olur. Daha sonra en yakin saglik kurulusuna basvurulmalidir. Özellikle kafa, boyun, yüz gibi beyine yakin yaralanmalar ve parmaklar gibi sinirlerden zengin dokularin yaralanmalari virüsün daha hizli beyine ulasmasina neden oldugundan daha önemlidir. Saglik kuruluslari tarafindan ücretsiz yapilan modern doku kültürü ile hazirlanmis asilar ve kuduz immunglobulini (RIG) ile beraber uygun dozda ve zamanda uygulandigi takdirde kuduz hastaliginin önlenmesinde yüzde 100’e yakin basari saglanmaktadir” diye konustu.



“Vatandaslar evcil hayvanlarin asilanmasi konusunda bilinçlendirilmeli”

Bitlis’te köpek saldirisina ugrayan çocuktan kuduz teshisi konulmasinin, ülkede hala hastaligin var oldugunu isaret ettigini belirten Dr. Sari, “21 Ekim 2022’de, Bitlis’in Adilcevaz ilçesinin Göldüzü köyünde yasanan olayda, sokak köpekleri tarafindan isirilan ve kuduz teshisi konulan 10 yasinda erkek çocuk hastasi nedeniyle ülkemizde hala insan kuduzunun görüldügü kamuoyuna duyurulmustur. Ayni bölgede temasli hasta taramasi yapilirken, köpek tarafindan isirildigini söyleyen baska bir çocuk ise uygun ve zamaninda asi ve immunglobulin uygulanmasi ile hastaliga yakalanmaktan kurtulmustur. Kuduz hastaligi ve kuduz riskli temas olgulariyla mücadelede basarili olabilmek için olgularin kayitlari düzenli tutulmali, yaban hayvanlarinin yem seklinde kuduz asisi ile asilanma çalismalarina devam edilmeli, halk erken basvuru, yara bakimi ve evcil hayvanlarin asilanmasi konusunda bilinçlendirilmelidir” ifadelerini kullandi.

"Bitlis’teki kuduz olayindan sonra tedirgin olduk"

Bitlis’te basibos köpekler tarafindan isirilmasi sonucu kuduz tanisi konulan 10 yasindaki Mustafa Erçetin’in hayatini kaybetmesinin ardindan birçok vatandas tedirginlik yasamaya basladi.

Köpek basta olmak üzere kuduz tasima riski bulunan hayvanlara yönelik asilarin daha çok yapilmasini öneren Ömer Kaya, "Bitlis’teki kuduz olayindan sonra tedirgin olduk. Vatandaslarimiz hayvanlari biraz daha sahiplenirse ve asilamaya dikkat ederse, bu tarz olaylarla karsilasmayabiliriz. Asiyla beraber ölümlerin önüne geçebiliriz. Sokakta çok fazla sahipsiz hayvanlar bulunuyor. Bunlara yönelik asilama çalismalari yetkililer tarafindan daha çok yapilmali" seklinde konustu.