Mugla'nin Kapi Tokmaklari Yok Oluyor
Mugla’nin Mentese ilçesinde sit alani içinde olan ve 150 yil önce Rum ustalar tarafindan yapilan yaklasik 4 bin kapi tokmagi günümüzde yok oluyor. Osmanli kültürünün bir parçasi olan kapi tokmaklari, koruma altina alinamadigi takdirde yok olmaya devam edecek.
Mugla’nin tarihi kapi tokmaklari, temsil ettikleri kültür ve yasam biçimiyle beraber yok olmak üzere. Yaklasik 150 yil önce, çogunlukla Rum ustalar tarafindan yapilan, zarafeti ve sikligiyla göz dolduran, bir dönem mukaddes bile sayilan kapi tokmaklari, simdilerde yasam savasi veriyor. Çok azinin günümüze ulasabildigi bu sanat eserleri, teknolojiye yenik düserek yerini otomatik kapi zillerine birakti.
Mugla Sitki Koçman Üniversitesi Mimarlik Fakültesi Prof. Dr. Namik Açikgöz, tokmaklarin sayilarinin hizla azalmasinin üzüntü verici oldugunu belirterek, "Mugla’nin en güzel mimari örneklerinden tarihi evlerin çogunda, kuzulu kapi bulunur. Iki kanatli büyük bir kapinin içinde yer alan ve ’kuzu’ olarak adlandirilan, aile mahremiyetini esas alan bu ahsap kapilar, içeriye dogru açilir. Üzerinde bulunan ve aksesuvar gibi görünen kapi tokmaklari, ev halkinin sosyal, kültürel ve estetik duygulari hakkinda birçok manayi ihtiva eder. Mugla’daki kapi tokmaklarinda çok fazla çesit yoktur. Agirlikli olarak ördek, halka ve genellikle de el biçiminde yapilir. Evin hanimi, kapiyi açmadan kimin ve ne için geldigini anlayabiliyordu. Evin beyi geldiginde tokmak iki kez çalinirdi. Çocuklar hizli ve sert araliklarla vurur, misafirler ise daha yavas ve aheste vurmayi tercih ederdi. Tokmaklar fonksiyonel islevlerinin yaninda sanat eseri özelligi de tasiyordu. Her evin tokmaginin farkli olmasi çikardigi sesi de farkli kiliyordu. Mugla’nin tarihi kapi tokmaklari, temsil ettikleri koca bir kültür ve yasam biçimiyle beraber yok olmak üzere. Bir sekilde bunun önüne geçilmesi gerekir. Çalinan tokmaklar antikacilara bile satilmis olabilir" diye konustu.