Merkez Bankasi Fiyat Gelismeleri Raporunu Açikladi

Merkez Bankasi aylik fiyat gelismeleri raporunu açikladi. Raporda uluslararasi tarimsal emtia fiyatlarindaki mevcut yüksek seviyelerin, birikimli kur etkileri ve belirli ürünlerdeki arz görünümünün gida enflasyonunu olumsuz etkiledigi bildirildi.

Merkez Bankasi Fiyat Gelismeleri Raporunu Açikladi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi (TCMB), Haziran ayi Fiyat Gelismeleri raporunu yayinladi. Rapora göre tüketici fiyatlari Haziran ayinda yüzde 1,94 oraninda artmis, yillik enflasyon 0,94 puan artisla yüzde 17,53 oldu. Enflasyondaki yükselis gida ve temel mal gruplarindan kaynaklanirken, enerji ve hizmet gruplarinda yillik bazda gerileme kaydedildi. Tüketici enflasyonundaki yükselise en belirgin katki gida grubundan gelirken, fiyat artislari alt gruplar geneline yayilmis, kirmizi et ve et ürünlerindeki artis dikkat çekti. Mayis ayindaki kapanma sonrasindaki kontrollü normallesme süreci ile birlikte bu dönemde bazi sektörlerde yukari yönlü fiyat hareketleri izlenmistir. Buna ek olarak, döviz kuru gelismelerinin yansimalari ve emtia fiyatlarindaki birikimli artislara istinaden temel mal grubu yillik enflasyonu yükseldi. Türk lirasi cinsinden petrol fiyatlarindaki gelismelere karsin esel mobil sisteminin sinirlayici etkisi sürmüs, bu dönemde enerji fiyatlari yillik enflasyonu baz etkisiyle geriledi. Hizmet yillik enflasyonu kademeli normallesme sürecinin basta lokanta ve oteller olmak üzere bazi alt kalemler üzerindeki yukari yönlü etkisine ragmen bir miktar yavaslamistir. Üretici fiyatlarindaki artis egilimi enerji ve ara mallari fiyatlari öncülügünde devam etti. Bu görünüm altinda, B ve C göstergelerinin yillik enflasyonlari ve egilimleri yükselis kaydetti.

Haziran ayinda tüketici fiyatlari yüzde 1,94 oraninda yükselmis ve yillik enflasyon 0,94 puan artarak yüzde 17,53 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yillik degisim oranlari sirasiyla 0,67 ve 0,48 puan artarak yüzde 18,16 ve yüzde 17,47 olarak gerçeklesti.

Alt gruplarin yillik tüketici enflasyonuna katkilari incelendiginde, bir önceki aya göre gida ve temel mal gruplarinin katkilari sirasiyla 0,61 ve 0,41 puan artmis, hizmet ve alkol-tütün-altin gruplarinin katkilari sirasiyla 0,07 ve 0,01 puan azaldi.

Mevsimsellikten arindirilmis verilerle, üç aylik ortalamalara göre B ve C göstergelerinin egilimi yükseldi. Bu dönemde, enflasyon egilimi temel mal ve islenmis gida gruplarinda artarken, hizmet grubunda bir miktar geriledi.

Hizmet fiyatlari Haziran ayinda yüzde 1,94 oraninda yükselmis, grup yillik enflasyonu 0,16 puan azalarak yüzde 13,46 olarak gerçeklesti. Grup enflasyonunun seyrinde gerek bu yil gerekse geçen yil gerçeklesen açilma kararlarinin etkileri izlendi. Yillik enflasyon, lokanta-otel, diger hizmetler ve kirada yükselirken, ulastirma ve haberlesme hizmetlerinde geriledi. Lokanta-otel alt grubunda, fiyatlar aylik bazda yüzde 3,82 oraninda yükselmis, kademeli normallesmenin de etkisiyle hem disarida yenen yemek hem de konaklama grubunda yüksek fiyat artislari görüldü.

Diger hizmetler alt grubu yillik enflasyonundaki artista açilmayla birlikte yüksek fiyat artislari sergileyen eglence ve kültür hizmetlerinin yani sira bakim ve onarim hizmetleri öne çikti. Paket tur kalemi ise yüksek aylik fiyat artisi sergilemesine ragmen, yillik enflasyonu düsük seviyelerde kalmaya devam etti. Öte yandan, ulastirma hizmetlerinde fiyatlar, karayolu ile sehirlerarasi yolcu tasimaciligi kaynakli olarak, aylik yüzde 2,46 oraninda artarken, yillik enflasyon 3,44 puan düsüsle yüzde 10,28’e geriledi. Kapasite kisitlari, sehirlerarasi otobüs ücretlerini olumsuz etkilemeye Haziran ayinda da devam etmis, geçen yilin ayni ayinda gerçeklesen artislarin daha belirgin olmasi ulastirma hizmetleri yillik enflasyonunu düsüren ana unsur oldu.

Temel mal yillik enflasyonu Haziran ayinda 1,08 puan artarak yüzde 21,92 oldu. Bu dönemde yillik enflasyon, diger temel mallar grubunda daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda artis gösterdi. Giyim ve ayakkabi grubunda yillik enflasyon 1,30 puan artarak 6,86 seviyesine ulasmis, bu gelismede Mayis ayindaki kapanma sonrasi Haziran ayindaki normallesme süreci etkili oldu. Dayanikli mal fiyatlari bu dönemde alt gruplar geneline yayilan artislar göstermis (aylik yüzde 2,98) ve grup yillik enflasyonu 0,12 puan artarak 30,86 oldu. Bu görünümde beyaz esya ve mobilya gruplari belirleyici olurken (sirasiyla aylik yüzde 6,55 ve 5,95), diger elektrikli ve elektriksiz aletler ile otomobil gruplarinda da artislar kaydedildi. Diger temel mallar grubunda son dönem kur gelismelerinin etkileri izlenmis ve alt kalemler genelinde yüksek fiyat artislari görüldü.

Özetle, bu dönemde Türk lirasindaki görünüm, emtia fiyatlarindaki birikimli artislar ve kontrollü normallesme ile birlikte temel mal grubu yillik enflasyonu yükselis kaydetti.

Enerji fiyatlari Haziran ayinda yüzde 2,24 oraninda artis sergiledi. Akaryakit fiyatlari Haziran ayinda yüzde 6,33 oraninda yükselerek bu gelismeyi sürükleyen temel unsur oldu. Bu dönemde ham petrol fiyatlarindaki yükselis ve Türk lirasinda gerçeklesen deger kayiplarina karsin, esel mobil sistemi önemli bir enflasyonist etkiyi bertaraf etmeye devam etti. Diger yandan, dogalgaz fiyatlari Haziran ayinda ilimli bir sekilde yükselirken (yüzde 0,55), kati yakitlar ve tüpgazda daha belirgin fiyat artislari (yüzde 1,19 ve yüzde 1,44) gerçeklesti. Bu gelismelere ragmen, enerji grubu yillik enflasyonu baz etkisiyle 0,43 puan düserek yüzde 17,28’e geriledi.

Gida ve alkolsüz içecek fiyatlari Haziran ayinda yüzde 0,88 oraninda artmis, grup yillik enflasyonu islenmemis gida fiyatlari öncülügünde 2,95 puan artarak yüzde 19,99 oldu. Bu dönemde yillik enflasyon islenmemis gida grubunda 4,09 puan artarak yüzde 18,70’e, islenmis gida grubunda ise 1,71 puan artisla yüzde 21,20’ye yükseldi. Mevsimsellikten arindirilmis veriler taze meyve ve sebze fiyatlarinda ilimli bir seyre, diger islenmemis gida fiyatlarinda ise artisa isaret etti. Bu dönemde, diger islenmemis gida grubunda kirmizi et fiyatlari yüzde 6,08 oraninda artarken, beyaz et fiyatlarindaki yükselis devam etti. Haziran ayinda islenmis gida fiyatlari aylik bazda yüzde 2,02 oraninda artmis, ekmek ve tahillar, kati sivi yaglar ve kirmizi et fiyatlarindaki artisa istinaden islenmis et ürünleri kalemlerindeki yükselisler öne çikti.

Özetle, uluslararasi tarimsal emtia fiyatlarindaki mevcut yüksek seviyeler, birikimli kur etkileri ve belirli ürünlerdeki arz görünümü gida enflasyonunu olumsuz etkiledi. Bu dogrultuda taze meyve-sebze disi gida grubunda fiyat artislarinin genele yayilmasiyla, yillik enflasyon yüzde 22,04 seviyesine yükseldi.

YI-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatlari Haziran ayinda yüzde 4,01 oraninda yükselmis, yillik enflasyon 4,56 puan artarak yüzde 42,89’a ulasti. Üretici fiyatlarindaki bu yükseliste, döviz kuru gelismeleri, uluslararasi emtia fiyatlarindaki birikimli artislar ve süregelen arz kisitlari belirleyici olmaya devam etti. Bu gelismelerle, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarinin egilimi yüksek seviyesini korudu.

Ana sanayi gruplarina göre incelendiginde, yillik enflasyon alt gruplar genelinde belirgin artislar gösterirken özellikle ara mali grubundaki artis ön plana çikti. Haziran ayinda ara mallari fiyatlarindaki yüzde 4,26’lik artista demir-çelik ve ferro alasimlar, tahil ürünleri, ahsap ve mantar ürünler, plastik ürünler, hayvan yemleri ve kimyasal ürünlerin etkisi hissedildi. Enerji grubu fiyatlarindaki artista (yüzde 7,28) rafine edilmis petrol ürünleri, elektrik ve gaz imalati ile dagitimi belirleyici oldu. Sermaye mali grubunda metal yapi ürünleri, makineler ve motorlu kara tasitlari ile bunlarin parça ve aksesuarlarindaki yükselisler dikkat çekti. Dayanikli tüketim mallari fiyatlarindaki artista mobilya, ev aletleri ve mücevherat belirleyici olurken, dayaniksiz tüketim mallari fiyatlarindaki yükseliste et ürünleri, diger tekstil ürünleri ve kati-sivi yaglar öne çikti. Bu gelismelerle, tüketici fiyatlari üzerindeki üretici fiyatlari kaynakli baskilar güçlenerek devam etti.
Kaynak: İHA