12 Eylül'ün izleri SİLİNİYOR..

12 Eylül Anayasası ile askeri personelin işlediği suçlara askerimahkemeler bakıyordu. Bir asker demokratik rejime karşı suç işlese, darbe planı yapsa hatta uyuşturucu işine bile karışsa askerimahkemede yargılanıyordu. Anayasa’nın 145.maddesinde yapılan değişiklikle artık askerler görevleriyle ilgili disiplini gerektiren suçlar dışında sivil mahkemede yargılanıyor.

TELEVİZYONDAN ASKERİ DARBE AÇIKLAMASI İZLE

Düzenlemenin ardından Balyoz Darbe Planı kapsamında muvazzaf ve emekli askerlere darbeye teşebbüs davası açıldı.UyuşmazlıkMahkemesi, sivilmahkemede başlayan, Yargıtay’ın kararı sonrası askerimahkemeye gönderilen ŞemdinliDavası’nın sivil yargıda görülmesi gerektiğine karar verdi.
YAŞ MAĞDURİYETİ BİTTİ
12 EylülAnayasası Yüksek Askeri Şura (YAŞ) kararı ile TSK’dan ilişiği kesilen subay ve assubaylara yargı yolunu kapatmıştı. Anayasa değişikliği ile YAŞ kararıyla atılanlara yargıya gitme hakkı tanındı. Yapılan yasal düzenlemeyle geçmişte YAŞ kararıyla atılanlara geri dönüş hakkı tanındı. Yargısız, sorgusuz sualsiz TSKile ilişiği kesilen 1600 personel hakkında yasal düzenleme yapıldı. Yapılan yasal düzenleme ile YAŞ kararıyla atılan 400 subay ve astsubay kamuya yeniden geri döndü. Yaş kararıyla atılanların bir bölümüne ise emekli olma hakkı tanındı.
HAPİS YATANLARA EMEKLİLİK
12 Eylül döneminde haksız yere hapis yatanlara sigorta tamamlama, emeklilik hakkı dahil birçok imkan doğdu. Sene başında çıkarılan ve son başvuru tarihi 25 Ağustos’ta biten torba yasadan faydalanmak için başvuran 605 kişinin hakları iade edildi.
AYM’YE DEMOKRASİ AYARI
Anayasa değişikliğinin ardındanAnayasaMahkemesi’nin (AYM) yapısı demokratik hale getirildi. Anayasa Mahkemesi’nin 11 olan üye sayısı 17’ye çıkartıldı. Anayasa Mahkemesi’ne Meclis tarafından üç üye seçildi. Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süreleri ise 12 yıl ile sınırlandı.AnayasaMahkemesi, iki daireli yapıya dönüştürüldü.AnayasaMahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı tanındı.AncakAnayasaMahkemesi’nin yeniden yapılandırılması ve geçiş süreci nedeniyle bireysel başvuru hakkı 23 Ağustos 2012 tarihinden itibaren başlayacak.
YARGIYA NEŞTER
Yargıdaki iş yükü nedeniyle kamuoyunu yakından ilgilendiren önemli davalar, zaman aşımına uğruyordu. Referandumile kabul edilen anayasa değişikliğiyle Yargıtay veDanıştay’ın yapısı da değişti. Yargıtay’da 32 olan daire sayısı 38’e, üye sayısı ise 250’den 137 artırılarak 387’ye, Danıştay’ın daire sayısı ise 13’ten 15’e çıkarıldı.Danıştay’da 95 olan üye sayısı, 61 artırılarak 156’ya çıkarıldı. Bu değişikliklerle birlikte yargıdaki iş yükünün azalması bekleniyor.
HSYK’YA YENİ YAPI
Yargıyı tıkayanHSYK’nın yapısı yeniden düzenlendi. HSYK’nın tıkanmasına neden olan üye sayısında değişiklik yapılarak 7 olan üye sayısı 22’ye çıkartıldı.HSYK’nın 22 asil üyesinden 10’u yerelmahkemelerdeki hakimve savcılar arasından seçimle belirlendi. Adalet Bakanı’nınHSYK’daki rolü azaltıldı.
Yurtdışı yasağı
Pasaport Kanunu’nun 22.maddesine dayanılarak valiliklerce yapılan tahkikat sonucunda, bakanlığın takdir yetkisi ile genel güvenlik bakımından yurt dışına çıkmalarına kısıtlama getirilen 528 vatandaş hakkındaki tahdit kaydı silindi. Ayrıca vergi daireleri vemalmüdürlüklerince yurt dışı çıkış yasağı talep edilen ve hakkında yurt dışı çıkış yasağı konulan 71 bin 516 vatandaşın yasağı da anayasada yapılan düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle bilgisayar kayıtlarından silindi.
HSYK’nın attıkları geri döndü
12 Eylül Anayasası ile HSYK’nın kararlarına yargı yolu kapatılmıştı. Anayasa değişikliği ile HSYK kararı ile atılanlara yargıya başvurma ve meslekten ihraç edilenlere dönüş hakkı tanındı. HSYK’nın daha önce ihraç kararı verdiği 52 hakim ve savcıya mesleğe dönüş yolu açıldı. 12 Eylül darbecilerine soruşturma açtığı için savcılıktan ihraç edilen Sacit Kayasu, yapılan düzenlemenin ardından mesleğe dönme hakkı kazanan isimlerden.
Darbecilere soruşturma
Anayasanın geçici 15. maddesinde değişiklik yapılarak 12 Eylül darbesini yapanlara yargı yolu açıldı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında darbenin lideri Kenan Evren savcılara ifade vermek zorunda kaldı. Dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya’nın ifadesi de savcılar tarafından alındı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında 12 Eylül darbesini yapanlar hakkında iddianame hazırlanması bekleniyor.
Yapılması gerekenler var
12 Eylül 2010 tarihinde kabul edilen anayasa değişikliğiyle getirilen birçok düzenleme ise yasal düzenleme yapılamadığı için hayata geçirilemedi. Meclis’in yeni dönemde anayasa uyumyasalarını hayata geçirmesi bekleniyor. İşte atılması gereken adımlar:
OMBUDSMANLIK KURULACAK
Kamu Denetçiliği Kurumu Ombudsmanlık kurulmasına ilişkin kanun tasarısıMeclis’e gönderilmesine rağmen yasalaştırılmadı. Yeni dönemde çıkartılacak kanunla idarenin her türlü eylemve işlemlerini denetlemek üzere ombudsmanlık oluşturulacak. Anayasanın 20.maddesinde yapılan değişiklikle herkes, kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olacak. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenecek.
MEMURA TOPLU SÖZLEŞME
Anayasa değişikliği ilememurlarla toplu sözleşme yapılması imkanı getirildi. Ancak yasal düzenlemenin yetişmemesi nedeniylememurlarla toplu sözleşme yapılamadı. Çalışma Bakanı Faruk Çelik ile bir araya gelenmemur sendikaları toplu sözleşmenin yasanın çıkmasının ardından yapılmasına karar verdi Ekimayında toplu sözleşme hakkı tanıyan yasanın Meclis’ten çıkartılmasının ardından devlet ilememurlar arasında toplu sözleşme yapılacak.
‘Özgürlükçü anayasa şart’
12 Eylül askeri darbesi sonrasıDevrimci Yol (Dev-Yol)Davası’nda yargılanarak uzun yıllar Mamak Cezaevi’nde kalanNedimSoylu (59) ileMHP Adana Davası’nda yargılanırken aynı cezaevinde kalan Seyfi Atmalıoğlu (50), darbenin izlerinin silinmesi için özgürlükçü bir anayasa yapılmasını istiyor. Soylu, darbe ürünü anayasa ile yönetilmenin Türkiye’ye yakışmadığını kaydederek şöyle devam etti:
“AKParti, darbeci yapılanmaya karşı durmanın simgesi haline geldi. Yapılan düzenlemeler çok önemli.Darbeci zihniyetlemücadeleyi başka ülkelerde sol partiler üstlendi. CHP de bir an önce AKParti gibi özgürlükçü bir anayasa için inisiyatif alıp sürece ortak olmalı.”
Türkiye çağı yakaladı
“Türkiye artık eski Türkiye değil” diyen Atmalıoğlu ise, “Bir araya gelerek çay içebiliyor, düşüncelerimizi paylaşabiliyoruz. Referandumda ‘evet’in manası buydu. Orada değişenmaddeler ülkemizin menfaatineydi. Anayasa değişikliği Türkiye’nin gelişmesi ve çağı yakalaması noktasında büyük katkı sağlayacaktır. Diğer partilerin referandumdan ders aldığını düşünüyorum” dedi.