Lahey'den Kosova'nın bağımsızlığına onay

Uluslararası Adalet Divanı, Kosova'nın bağımsızlık ilan etmesinin uluslararası hukuka aykırı olmadığına hükmetti. Tarihinde ilk defa tek taraflı bağımsızlık ilan eden bir devletin davasına bakan mahkemenin kararının, küresel çapta neticeler doğurması bekleniyor. Halen 69 ülke, Kosova'nın bağımsızlığını tanıyor.

Uzun süredir dünya kamuoyunu meşgul eden Kosova'nın bağımsızlığı konusundaki tartışmalara son noktayı Uluslararası Adalet Divanı koydu. Divan merakla beklenen kararını dün açıklayarak Kosova'nın bağımsızlığının milletlerarası hukuka uygun olduğuna hükmetti. 4'e karşı 10 oyla alınan kararın küresel çapta neticeler doğurması bekleniyor. Sırbistan'ın müracaatı üzerine tarihinde ilk defa tek taraflı bağımsızlık ilan eden bir devletin davasına bakan Mahkeme'nin "hukuka uygun" kararı, ayrılıkçı hareketleri kuvvetlendirmesi, Kosova'nın hızla devletleşme sürecini tamamlaması, Sırbistan'ın AB sürecini hızlandırması gibi sonuçlara yol açabileceği kaydediliyor.
2008'de bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı BM'ye üye 192 ülkeden sadece 69'u tanıyor. Dünkü kararın ardından Kosova'nın BM üyelik sürecinin hızlanması bekleniyor. Ancak kendi topraklarındaki ayrılıkçı hareketlerden çekinen BM Güvenlik Konseyi'nin iki daimi üyesi Rusya ve Çin ile Hindistan'ın yanı sıra İspanya, Romanya, Yunanistan, Kıbrıs Rum İdaresi ve Slovakya gibi AB üyeleri de Kosova'nın bağımsızlığını tanımıyor.
BM'nin en üst mahkemesi olan Uluslararası Adalet Di-vanı'nın Başkanı Hisashi Owada, milletlerarası hukukta bağımsızlık beyanlarını yasaklayan bir madde olmadığını açıkladı. Sırbistan, 2009'da Mahkeme'ye müracaat ederek Kosova'nın tek taraflı bağımsızlık ilanının ülkesinin toprak bütünlüğünü "aşikarane ihlal ettiğini" iddia etmişti. ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, karardan birkaç gün önce ülkesinin Kosova'nın bağımsızlığına tam destek verdiğini açıklarken, Kosovalı yetkililer, Mahkeme'nin bağımsızlık aleyhine karar vermesi durumunda tekrar çatışmalar çıkabileceği uyarısı yapmıştı. NATO yönetimindeki Kosova Koruma Gücü'nde (K-For) görevli 10 bin asker, karar öncesi muhtemel çatışmalar için tedbirler alıyordu. Sırbistan, mahkemenin kararına rağmen ülkesinin Kosova'nın tek yanlı bağımsızlık ilanını hiçbir zaman tanımayacağını açıkladı. Kosova Devlet Başkanı Fatmir Seydiu ise Kosova'yı hâlâ bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanımayan ülkeleri mümkün olan en kısa zamanda tanımaya çağırdı.
KOSOVA, SIRP MİLLİYETÇİLİĞİNİN BEŞİĞİ
Osmanlı ordularının iki defa savaştığı Kosova, Sırp milliyetçiliğinin de doğum yeri olarak biliniyor. Sırplar Kosova'yı dini, kültürel ve milli kimliklerinin beşiği olarak görüyor. Osmanlı'nın I. ve II. Kosova savaşlarında Sırp ordularını yenmesi, Sırp milliyetçiliğinin sürekli vurguladığı temel unsur. Lahey'de yargılanırken ölen eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Miloşeviç, Kosova Meydan Savaşı'nın 600. yıldönümü olan 28 Haziran 1989'da savaşın gerçekleştiği Gazimestan'da 1 milyon Sırp'a konuşan Miloşeviç, Büyük Sırbistan programının ne pahasına olursa olsun gerçekleştirileceğini söylemiş, ardından önce Bosna sonra Kosova'da etnik temizlik savaşlarına başlamıştı. 1999'da 78 günlük NATO hava harekatının ardından Kosova'yı kaybeden Sırbistan'ın yerine bölgenin yönetimi BM'ye geçti. Kosova'da 2 milyon Arnavut, 120 bin Sırp ve 50 bin kadar Türk olduğu tahmin ediliyor.
Geçen aralıkta müzakerelere başlayan mahkeme aralarında ABD, Rusya ve İspanya'nın bulunduğu 29 ülkenin ifadelerine müracaat etti. Bask ve Katalan bölgelerindeki ayrılıkçı hareketlerle mücadele eden İspanya, Kosova'nın bağımsızlığını tanımayacağını daha önce açıklamıştı. İspanya ile birlikte 4 AB üyesi daha Kosova'yı tanımıyor. Mahkeme kararı "tavsiye" niteliğinde olmasına rağmen uzmanlar kararın içtihat üretebileceğine işaret ediyor.
Avrupa Birliği, Kosova konusunda bölünmüş durumda. 27 üyeli Birlik'in 5 üyesi Kosova'nın bağımsızlığını tanımıyor. Kosova'nın AB üyeliğine müracaat ettiğinde "tanınma" sorununun büyümesi bekleniyor. Kosova'yı tanıyan başlıca ülkeler: Türkiye, ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Arnavutluk, Hırvatistan, Karadağ, Makedonya. Tanımayı reddedenler: Rusya, Çin, Hindistan, Sırbistan, İspanya, Yunanistan, Romanya, Slovakya, Bosna, Rum Kesimi.
ABD memnun, Rusya tepkili
-ABD, Uluslararası Adalet Divanı'nın Kosova'nın bağımsızlığının uluslararası hukuku ihlal etmediği yolundaki kararını memnuniyetle karşıladığını bildirdi. Avrupa ülkelerini mahkemenin kararı etrafında birleşmeye çağıran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Philip Crowley, "Adalet Divanı'nın kararı Kosova'nın bağımsızlık ilanının meşruiyetini açıklıyor. Bu karara destek veriyoruz." dedi. Karar, Kosova'yı ilk tanıyan ülkeler arasında yer alan Türkiye tarafından da memnuniyetle karşılandı. Dışişleri Bakanlığı, "Balkanlar'da kalıcı barış ve istikrarın tesisi ile bölgesel işbirliğinin güçlendirilmesi bakımından söz konusu görüşün yeni bir fırsat penceresi olarak mütalaa edilmesi şüphesiz bölgenin yararına olacaktır." açıklamasını yaptı. Rusya ise Uluslararası Adalet Divanı'nın kararının Kosova ile ilgili tutumunu değiştirmeyeceğini belirterek, bağımsızlığa karşı olduğunu yineledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Kosova'nın bağımsızlığının tanınmaması konusundaki tutumumuz değişmedi. Kosova sorununun sadece ilgili taraflar arasında yapılacak görüşmelerle çözümlenebileceğini düşünüyoruz." denildi.

Zaman