Putin, Türkiye ile işbirliğini geliştirmek için İstanbul'da ( Haber-Yorum)
Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı'na (AİGK-CICA) katılmak üzere İstanbul'a gitti. Putin'in Türki
Rusya Başbakanlık Basın Bürosu ' ndan yapılan açıklamaya göre Putin , Türk liderlerle görüşmesinde ticaret ve ekonomik alanda işbirliğinin geliştirilmesinin yan ısıra , Kafkaslar ve Ortadoğu bölgesi başta olmak üzere bölgesel ve uluslar arası sorunlarla ilgili görüş alış verişinde bulunacak . Rus makamlarından yapılan açıklamaya göre , Rusya Başbakanı , Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev , Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç ' le de çalışma toplantıları gerçekleştirecek .
MEDVEDEV ' İN ZİYARETİNİN DEVAMI NİTELİĞİNDE
Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ' in 11-12 Mayıs ' ta gerçekleştirdiği Ankara ziyaretinde iki ülke ilişkilerinde tarihi dönüm noktası olabilecek 17 anlaşma imzalandı . Mersin Akkuyu ' ya inşa edilecek ve 20 milyar dolara mal olacak nükleer santral anlaşması ve bir aylık sürelerle geçişlerde vizelerin kaldırılmasını öngören yeni anlaşma , iki ülke parlamentolarından kısa sürede geçmesi bekleniyor .
Beş yıllık sürede 100 milyar dolar toplam ticaret hacmi hedefleyen iki ülke ihracatçı ve yatırımcıların önünü açmak için bürokratik işlemlerin kolaylaştırılması için çalışmalarını sürdürüyor . Güney Akım anlaşmasını Türkiye Kasım ayında imzalamayı hedeflerken , Samsun- Ceyhan petrol boru hattının önümüzdeki günlerde uygulamaya geçmesi öngörülüyor . Yılın ilk beş ayında yüzde 10 ' lara varan Rus turist sayısındaki artışla 3 milyonluk hedefe yaklaşılacak olması Türkiye açısından memnuniyet verici .
İRAN NÜKLEER SORUNU
Rusya ve Türkiye uzun süredir İran nükleer programının siyasi yolla çözülmesi yönünde çaba ortaya koyuyor . Türkiye ve Brezilya ' nın öncülüğünde imzalanan uranyum takas anlaşması Ankara ' yı Moskova ' ya göre bir adım ileri taşıdı . Zira Rusya , Tahran ' ın uranyum zenginleştirme çalışmalarına devam edecek olması ve gizli bir kısım çalışmalarının ortaya çıkması nedeni ile yaptırım konusuna yeşil ışık yaktı . Güvenlik Konseyi ' nde veto hakkı olan Moskova , felç edici olmayan yaptırım kararını veto etmeyecek .
Rusya Devlet Başkanı Medvedev , istemeyerek de olsa bu yola başvurmak zorunda kaldıklarını söyledi ve İran yönetiminden uluslar arası toplumun sesini dinlemesini istedi . İstanbul ' da temaslarda bulunan İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejad , Rusya ' yı tarihi düşmanlarla aynı safta yer almakla suçladı ve kararını gözden geçirmesini istedi . İstanbul ' da Rusya Başbakanı ' nın ikna edilmesi ve yaptırım kararından vazgeçilmesi yönündeki baskılardan sonuç alınamayabilir . Ancak Moskova 1990 ' lı yıllardan bu yana yapımı süren Buşehir nükleer santrali İran ' a Ağustos ayında teslim edecek .
İSRAİL KRİZİ
Türkiye Ortadoğu ' da uzun yıllardır İsrail ' le iyi ilişkiler geliştirebilen bir ülke olarak Rusya ile Ortadoğu sorunlarının çözümünde aracı ülke kapasitesine sahipti . Ancak İsrail ' in kuşatma altında tutulan Gazze ' ye insani yardım götüren filoya düzenlediği askeri operasyon ve dokuz Türk ' ün ölümüne neden olması Ankara-İsrail hattının kopmasına neden oldu . Ankara İsrail ' le ikili ve uluslar arası tüm projeleri gözden geçirmeyi planlıyor . Bu durumda Moskova ' nın İsrail ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi ' ne doğalgaz ulaştırmayı planladığı Mavi Akım-2 de uzun süre askıya alınabilir .
Moskova ' nın İsrail ' le bağları koparmadan , başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devletini savunduğu biliniyor . Medvedev İsrail ' in tepkilerine rağmen 10 Mayıs ' ta gerçekleştirdiği Şam ziyaretinde Hamas siyasi lideri Halid Meşal ' la görüşmekten çekinmedi . CICA zirvesinden Gazze ' de uygulanan ablukanın bir an önce kaldırılması ve İsrail ' in kınanması yönünde ortak bir açıklama çıkması bekleniyor . Moskova ' nın batılı ülkelerden farklı duruşuna rağmen İsrail ' le ilişkilerde ihtiyatı elden bırakmaması dikkat çekiyor .
YUKARI KARABAĞ
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Başbakan Erdoğan ' ın katıldığı törende Azerbaycan doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa ülkelerine ulaşımını sağlayacak tarihi anlaşma parafe edildi . Azeri doğalgazının transit satış hakkını elde eden Ankara , Nabucco doğalgaz boru hattı için de önemli bir kaynak sağlamış oldu . İran ve Türkmenistan ' ın da Rusya ' yı bay-pass etmesi beklenen hatta doğalgaz verebilmek için yeni doğalgaz boru hattı inşaatlarını başlattıkları biliniyor .
Nabucco doğalgaz boru hattını rakip olarak gören Rusya , Azeri doğalgazını piyasa fiyatlarında almaya hazır olduğunu açıklamıştı . Azerbaycan devlet enerji şirketi SOCAR Ocak-Mayıs döneminde Rusya ' ya 350 milyon metreküp doğal sevkıyatı gerçekleştirdi . Ekim 2009 ' da imzalanan anlaşmaya göre 2010 ' da 1 milyon metreküp olan miktar , 2011 ' de iki katına çıkacak . Sonraki yıllarda da ikili anlaşmalar çerçevesine artmaya devam edecek . Putin ' in Aliyev ' le görüşmesinde enerji ilişkilerinin geliştirilmesi konusunda müzakerelerde bulunması bekleniyor .
Putin-Aliyev görüşmesinin ikinci gündem maddesi ise Yukarı Karabağ . 1988 ' de Yukarı Karabağ ' ın Azerbaycan ' dan ayrılması ve Ermenistan ' a bağlandığını açıklaması ile Güney Kafkasya ' da patlak veren savaş 1994 ' de imzalanan ateşkes anlaşmasına kadar sürdü . Ermenistan Yukarı Karabağ ve yedi bölge ile birlikte Azerbaycan topraklarının yüzde 20 ' sini işgal etti . Rusya , ABD ve Fransa ' nın eş başkanlıklarını yaptığı Minsk Grubu sorunun çözümünde bugüne kadar somut bir adım atamadı . 2008 Mart ayında BM Genel Kurul ' unda Ermenistan ' ın işgali sona erdirmesine yönelik bir karar çıkmış olsa da bölgede tansiyon yükselmeye devam ediyor . Türkiye ' nin Ermenistan ' la ilişkilerin normalleşmesi ve sınırın açılmasını öngören protokol süreci de Yukarı Karabağ süreci ile bağlantılı hale geldiği için Erivan tarafından askıya alındı . Putin ' in Aliyev ' le görüşmesinde barış görüşmelerinin yeniden başlaması için çağrıda bulunması bekleniyor .