Mersin balıklarının üremesi için uygun ortamın bulunduğu saptandı
Dünya Gıda Örgütü'nün (FAO) 'Mersin balıklarının yaşam alanlarının iyileştirilmesine yönelik başlattığı bilimsel çalışma kapsamında, Sakarya Nehri'nde
İstanbul Üniversitesi ( İÜ ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç . Dr . Devrim Memiş , nesli tükenmekle karşı karşıya olan ve ' kırmızı listeye ' alınan mersin balığının , yumurtlama göçlerinin baraj ve setlerle engellendiğini belirterek , " Bizler nehir içlerine kurulan ve balıkların göçlerine engel olan barajlarla mücadele ederken yeni kurulacak olan hidroelektrik santralleri bizi kuşkulandırıyor . " dedi .
FAO ' nun , soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan Mersin balıklarının yeniden kazanımı için geçen yıl Sakarya , Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinde başlattığı iki yıl süreli projede çalışmalar sürüyor . Projede , Mersin balıklarının uygun yumurtlama yataklarının saptanması , setlerin belirlenmesi , avcılık durumunun tüm boyutları ile incelenmesi ile kirliliğin belirlenmesi amaçlanıyor .
FAO araştırma ekibinde görevli Alman uzmanlar Joern Gessner ve Gerd Marmula ile projeye Türkiye ' den danışmanlık yapan İÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç . Dr . Devrim Memiş , Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sinop Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd . Doç . Dr . Serap Ustaoğlu Tırıl , Trabzon Su Ürünleri Merkezi Araştırma Enstitüsü ( SUMAE ) Öğretim Üyesi Doç . Dr . Mustafa Zengin ile Hacettepe Üniversitesi ve Devlet Su İşleri ' nden iki araştırma görevlisi , proje kapsamında Sakarya ' nın Karasu ilçesinde çalışma yaptı .
Çalışmada Sakarya , Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinde elde edilen bulgular değerlendirildi . Araştırma heyeti , Mersin balıklarının üreme sahalarını saptamak ve balıkların yaşama alanlarının var olup olmadığını belirlemek amacıyla , Sakarya Nehri ' nin Geyve sınırları içerisinde kalan bölümünde botlar yardımıyla araştırma yaptı .
" HES ' LERE BALIK GEÇİTLERİ YAPILMASI ZORUNLU "
Araştırma ekibinde yer alan Doç . Dr . Devrim Memiş FAO , Tarım Bakanlığı , DSİ ve çeşitli üniversitelerin işbirliğinde Mersin balıklarına yönelik bir araştırma projesinin yürütüldüğünü söyledi .
Karasu ' ya , Mersin balıklarının yaşadığı alanları , geçmişteki yumurtlama alanlarını bulmak ve Sakarya nehrinde geçmişten bu yana bu balıklarda nasıl değişmelerin yaşandığını tespit etmek için geldiklerini ifade eden Memiş , " Alman bilim adamı Joern Gessner , tatlı su balıkları ve balıkçılık enstitüsünde görevli . Konusu , Mersin balıklarının yaşam yerlerini tespit etmek ve onların günümüzde yok olan yaşama alanlarının nasıl geriye kazanılabileceğini bizlere anlatmak . Bizler FAO Projesi kapsamında Sakarya , Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinde Mersin balıklarının muhtemel yumurtlama alanlarını tespit etmek ve eğer varsa bozulan alanları geriye kazanmak konusunda çalışma yapacağız . Bizler nehir içlerine kurulan ve balıkların göçlerine engel olan barajlarla mücadele ederken şimdi de yeni hidroelektrik santralleri kurulacak . Bu durum bizi kuşkulandırıyor . Tarım Bakanlığı HES ' lerde balık geçitleri yapılmasını zorunlu kılıyor . Ama Mersin balıklarının bu geçitlerden geçebileceğini denetleyecek bir kurum ortada yok . Bunların doğru yapılıp yapılmadığını denetleyecek kurum belli değil " dedi .
YEŞİLIRMAKTA MERSİN BALIKLARININ ÜREYEBİLECEĞİ UMUDU
Yrd . Doç . Dr . Serap Ustaoğlu ise Yeşilırmak nehrinde yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi . Yaptıkları araştırmalarda , halen anaç özellikteki dişi ve erkek Mersin balıklarının Yeşilırmak ' a giriş yaptıklarını tespit ettiklerini kaydeden Ustaoğlu , şunları söyledi :
" Bu durum bize , Yeşilırmak ' ta Mersin balıklarının üreyebileceği konusunda umut bulunduğunu gösteriyor . Ancak burada en önemli nokta , bu balıkların nehirde şu veya bu nedenle ölüyor olmaları . Bu illegal balık avcılığı olabilir veya nehir yatağındaki çalışmalar sırasındaki kaza nedeniyle olabilir . Yeşilırmak , halen üzerine baraj yapılmak istenen bir nehir . En son Kumköy Regülatörü yapılmıştı . Bundan sonra da nehir ağzına kadar bir kaç regülatör yapılması söz konusu . Bu bizim için olumsuz bir durum . Şu anda , var olan regülatöre kadar 50 kilometrelik bir yatak var . Burası balığın üremesi ile yaşaması için yeterli bir alan . Neden bu imkanı kullanmayalım . Enerji üretimi de önemli , ancak bu balıklar da kaybedilmemesi gereken değerler . 200 milyon yıldır dünya üzerindeler . Hem biyo çeşitlilik hem de ekonomik anlamda bu balıkların yok olmaması için bütün kurumlar olarak elimizden geleni yapmalıyız . Bizim yıllardır bu anlamda gösterdiğimiz çaba , yabancı uzmanların katılımıyla daha bir değer kazandı . Bu konuda desteğe ihtiyacımız var . FAO ' nun da desteği bizlere çabamızın ürün vereceği konusunda umut aşılıyor . "
" ORTA SAKARYA HAVZASINDA MERSİN BALIĞININ VARLIĞINI TESPİT ETTİK "
Alman bilim adamı Johan Gesler de diğer ülkelerdeki çalışmaların burada da başarı kazanabileceğini belirtti . Bu tür çalışmaların ülkelerarası işbirliği ile daha ileri başarılar getireceğini anlatan Gesler , " FAO , bu yönde destek veriyor . Nehirlerde Mersin balıkları ile birlikte diğer balıkların üremesi için uygun ortamlar yaratılmalı . Sakarya ve diğer nehirler için umut var " diye konuştu .
Doç . Dr . Mustafa Zengin de araştırmanın çok olumlu geçtiğini belirterek , orta Sakarya havzasında Mersin balığı varlığını tespit ettiklerine dikkat çekti . Sakarya Nehri üzerine yapılacak olan hidroelektrik santrallerinin kendilerini umutsuzluğa sevk eden bir etken olarak karşılarına çıktığını dile getiren Zengin , kurulacak tesiste Mersin balıklarının geçişine olanak tanıyacak sistemlerin kurulmasının son derece önemli olduğunu vurguladı .
Araştırma ekibi , Sakarya ' daki çalışmalarının ardından Yeşilırmak havzasına geçti .