Katır'ın inadı, yılan ve akrep zehrini yenecek
Halk arasında inadı ile tanınan katırlar, yılan ve akrep zehirleri için panzehir üretiminde kullanılacak. Hıfzıssıhha serum çiftliğine aldığı katırlar
Uzun yıllardır atlardan serum üreten Sağlık Bakanlığı Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Mısır'dan gelen bir uzmanın tavsiyesi üzerine, serum çifliğine 8 adet katır aldı. Toplam10 katır için ihaleye çıkan Hıfzıssıhha; boy, kilo, huy, cins gibi bazı kriterleri sağlayan ancak 8 katır bulabildi. Katırlardan üretilecek serumlar, öldürücü beş yılan türü olan koca engerek, şeritli engerek, boynuzlu engerek, kafkas engereği ve çol kobrası zehirlerinin panzehri olacak.
Sağılk Bakanlığı Hıfzıssıhha Merkezi Başkanı Mustafa Ertek, bugüne kadar serum üretiminde atların kullanıldığını belirterek, "Ancak katırların daha dirençli olması nedeniyle katır türünü deneyelim istedik." dedi. Atların nazlı ve bir o kadar da kolay hastalanan hayvanlar olduğunu kaydeden Ertek, katırların ise inadı ile meşhur olduğunu anımsattı. Ertek, "Katırlar biraz daha dirençli olduğu için tercihimizi bu yönde kullanacağız." diye konuştu.
Tanesi 4-5 bin TL'ye serum çiftliğine alınan katırların daha çok Güneydoğu Anadolu bölgesinden temin edildiğini dile getiren Ertek, "Yani oldukça pahalı hayvanlar, çoğalma şansı olmadığı için kıymeti oradan da artıyor." dedi. Herhangi bir hastalık taşımadığı belirlenen katırlara 2 ay boyunca belli oranlarda antijen verildiğini aktaran Ertek, bu esnada antikor oluşup oluşmadığının tespit edildiğini söyledi. Antikorlar belli bir düzeye geldikten sonra, plazmaferez adı verilen özel bir cihaz ile katırların boynundan, bir damardan kan alınmaya başlandığını aktaran Ertek, "3 yıldır özel bir cihaz ile hayvanın sağlığında en ufak bir sıkıntıya yol açmadan serumu alıyoruz ve kan tekrar aynı cihaz ile hayvana geri veriliyor. Daha önce kan toplanıyordu. Bu esnada ise tansiyon düşüklüğü ya da genel sağlık problemleri yaşanabiliyordu." şeklinde konuştu.
Ertek, bir katırdan bu şekilde 5 ila 8 litre arasında plazma alındığını dile getirerek, bu miktar 30-40 litreye ulaştığında özel işlemlere tabi tutularak serumların kullanıma hazır hale geleceğini ifade etti.
Ertek, akrep-yılan sokmaları, tetanoz ve kuduz hastalıkları gibi atlardan elde edilen tüm serumların, katırlardan da üretilmeye başlanacağını söyledi. Ertek, katırdan serum üretme çalışmalarının henüz başlangıç aşamasında olduğuna dikkat çekti. Gelecek yıl bu serumların kullanılabilir hale gelmesi bekleniyor.
YILAN SERUMU İÇİN, EN ZEHİRLİ YILAN TÜRLERİ TOPLANDI
Ertek, Türkiye'de zehirli hayvan sokmalarında akrepten sonra ikinci sırada yılan geldiğini vurguladı. Bugüne kadar yılan sokmaları için serumların yurt dışından alındığını belirten Ertek, şöyle devam etti: "Son bir yıldır, yılan anti serumu üretmek için ülkemizde 5 tane zehirli tür belirlendi. Bunlardan iki tür temin edilmiş durumda. Bu türlerden zehirler özel yöntemlerle sağılıyor. Testlerden geçirildikten sonra atlara ve katırlara uygulanıyor, bu zehirlere karşı oluşan antikorlar ölçülüyor. Belli bir seviyeye ulaştıktan sonra tedavi amaçlı olarak toplanıyor. Diğer üç yılan zehri içinde aynı işlem yapılacak. Bu beş zehir türünden elde edilen antivenomlar, ambalajlanarak yılan sokmalarında tedavide kullanılacak."
Yılan sokmalarına karşı kullanılan serumların, yıllık ihaleler ile yurt dışından temin edildiğini belirten Ertek, "Bu serumlardan bir tanesi 30-40 TL civarında. Yılda yaklaşık 10 bin doz alınıyor. Yaklaşık 400-500 bin civarında bir maliyeti vardı." diye konuştu.
Akrep sokmalarına karşı üretilen serumlarda kullanılmak üzere serum çiftliğinde bulanan akrepler hakkında da bilgi veren Ertek, "Toplam 900 civarında akrebimiz var. Bunların belli aralıklarla toksinleri sağılıyor. Yılda 300-500 civarında akrep alıyoruz." dedi.
Öte yandan katırların yanı sıra 54 atın bulunduğu Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Serum Çiftliği'nde ilaçların ruhsat aşamasındaki testler ve salgın hastalıklara yönelik tanı amaçlı faaliyetlerde kullanılmak üzere 26 koyun, 15 hindi, 500 tavşan ve bin 500 fare de bulunuyor.