Üç paşa gitti tartışma bitti

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) İçişleri ve Milli Savunma Bakanları tarafından açığa alınan Balyoz sanığı üç subayın açığa alınma işleminin yürütmesinin durdurulması istemini reddetti. 6'ya karşı 4 oyla verilen ara kararda yürütmenin durdurulması istemi reddedilirken, AYİM hakimleri işlemin iptaline yönelik talebin daha sonra görüşülerek karara bağlanılmasına hükmetti.
KARAR HUKUKA UYGUN
AYİM'in, açıkladığı gerekçeli kararda, 'İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının gerçekleşmediği kanaatine varıldığı' bildirildi. Kararda ayrıca davacı hakkında beş yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kamu davası açılmış olduğu göz önüne alındığında, davacının açığa çıkartılabilmesi için 926 Sayılı Kanun'un 65/1-a maddesinde belirtilen objektif nedenin hukuken mevcut olduğu ifade edildi. Oy çokluğu ile alınan kararla birlikte 16 Aralık 2010'da Balyoz Davası'nda durumları görüşülecek 3 generalin terfi etmeleri imkanı da büyük ölçüde ortadan kalkmış oldu.
GÖZLER SIRADAKİ KARARDA
Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ile İçişleri Bakanı Beşir Atalay 926 Sayılı Personel Kanunun 65. maddesi uyarınca Tümgeneral Gürbüz Kaya, Tuğamiral Abdullah Gavremoğlu ve Tümgeneral Halil Helvacıoğlu'nu görevden almıştı. Cumhuriyet tarihinde ilk kez bakanların kullandığı yetki ile açığa alınan amiral ve generaller AYİM'e başvurarak açığa alınma işleminin reddedilmesini talep etti. Hukuk çevreleri tarafından olumlu karşılanan ara karar, işlemin iptali isteminin de reddedilmesi gerektiğini dile getirdi. AYİM işlemin durdurulması istemini de reddederse Balyoz sanığı bu subaylar dava sonuçlanana kadar görevlerine dönemeyecekler.
BAKANLAR YASANIN VERDİĞİ YETKİYİ KULLANDI
Balyoz Darbe davası sanığı amiral ve generallere ilişkin açığa alınma işleminde İçişleri ve Milli Savunma Bakanlıkları 926 Sayılı TSK Personel Kanunun kendilerine verdiği yasal hakkı kullandı. TSK Personel Kanunu'nun 65. maddesinde 'Haklarında ölüm veya ağır hapis cezasını gerektiren veya yüz kızartıcı bir suçtan ya da taksirli suçlar hariç olmak üzere 5 yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektiren bir cürümden veya emre itaatsizlikte ısrar, üste veya amire fiilen taarruz, üste veya amire hakaret, mukavemet suçlarından dolayı kamu davası açılanlar, mensup oldukları bakanlıklarca açığa çıkarılabilirler' hükmü yer alıyor.
AÇIĞA ALINANLAR TERFİ ETTİRİLMEZ
Tümgeneral Gürbüz Kaya, Tuğamiral Abdullah Gavremoğlu ve Tümgeneral Halil Helvacıoğlu'nun açığa alınmasında referans olarak gösterilen TSK Personel Kanununda haklarında açığa alınma işlemi yapılan subayların terfilerinin ve kademe ilerlemelerinin yapılamayacağı hükmü de yer alıyor. 926 Sayılı TSK Personel Kanunun 65. maddesinin (e) bendinde açığa alınan subaylar ile ilgili yapılacak işlemler şöyle anlatılıyor: 'Terfi sırasına girenlerden açıkta bulunanların terfileri ve kademe ilerlemeleri yapılmaz.'
Yüksek Askeri Şura'da terfi ettirilmeyen ancak Genelkurmay karargahında hazırlanan üç aşmalı bin planla AYİM'e gitme imkanı sağlanan Tümgeneral Gürbüz Kaya, Tuğamiral Abdullah Gavremoğlu ve Tümgeneral Halil Helvacıoğlu bu imkanı iyi kullandı.
TERFİ DAVASINDA NE OLACAK?
Sivil iradenin YAŞ'ta terfi ettirmediği üç subay, AYİM'e başvurdu. AYİM, Balyoz sanığı subayların istekleri doğrultusunda karar vererek terfilerine yeşil ışık yaktı. Bu gelişme üzerine Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ile İçişleri Bakanı Beşir Atalay, bu üç paşayı açığa aldı. AYİM terfi işlemi ile ilgili nihai kararını 65. maddenin (e) bendini gözönüne alarak verecek. Ancak Balyoz sanığı bu üç paşanın terfi etmesi durumunda bile bu son terfileri olacak. Çünkü terfi etmek için beklemek zorunda oldukları süreyi açığa alınma süresinnde geçireceklerinden dolayı AYİM kararı ile terfi etseler bile bu son terfileri olacak.
AYİM İKİ İTİRAZI REDDETMİŞTİ
Balyoz davası iddianamesi 19 Temmuz'da kabul edildi. İstanbul 10'uncu Ağır Ceza Mahkemesi, 23 Temmuz'da Balyoz sanıkları hakkında yakalama emri çıkardı. Yakalama emri çıkarılan 102 askerin arasında, söz konusu 3 generalin de adı yer aldı. Bu süreçte Tümgeneral Kaya Harita Genel Komutanlığı'na, Tümgeneral Helvacıoğlu Jandarma Değerlendirme ve Denetleme Başkanvekilliğine, Tuğamiral Gavremoğlu Deniz Kuvvetleri Personel Başkanlığı'na vekaleten atandı ancak görevlerine başlayamadı. Ağustostaki krizli YAŞ'ta terfi kararlarının Gönül ve Erdoğan tarafından 'Balyoz davasında sanık oldukları' gerekçesiyle imzalanmayarak geri gönderilmesi üzerine 3 general, AYİM'de dava açtı. AYİM 3'üncü Dairesi, 27 Eylül'de 3 generalin davasını görüştü ve ilk aşamada yürütmeyi durdurma talebini karara bağladı. AYİM, 3 generalin YAŞ'ta terfi ettirildikleri halde yayınlanan üçlü kararnamede isimlerinin yer almamasını 'idari bir işlem' diye niteledi ve yargı denetimine tabi olduğu sonucuna vardı. AYİM, bu işlemi hukuka aykırı bularak, oybirliğiyle yürütmesinin durdurulmasına karar verdi. Karar, idarenin bütün eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olması gerektiği genel ilkesine dayandırıldı. Bu karara yapılan iki itiraz da oybirliğiyle reddedildi.

Red tamam sıra iptal kararında
Yürütmeyi durdurma kararını reddeden mahkeme, önümüzdeki günlerde bugün aldığı kararın gerekçelerini yazarak kamoyu ile paylaşacak. Mahkeme, yürütmenin iptali talebini ise daha sonra görüşüp karara bağlayacak. AYİM'in kararını olumlu karşılayan hukuk çevreleri AYİM'in hukuka uygun bir karar verdiği görüşünü dile getirdi.
Emekli askeri hakim Faik Tarımcıoğlu: 'Bir kere verilen karar olumlu ve hukuki olarak da doğru bir karar. Çünkü ilgili bakanlıklarca verilen açığa alma kararı çok doğru bir karardı. Hükümet bu kararı Balyoz Darbe davası iddianamesi mahkeme tarafından kabul edildikten sonra almış olsaydı belki de Genelkurmay bu üç paşanın terfi ettirilmesi için bu kadar ısararcı olmazdı, direnmezdi ve hukuki işlem yapardı. Bugünkü hukuk karmaşasına engel olunabilirdi. 6-4 oy çokluğuyla verilen bu ara karara baktığımızda AYİM işlemin iptaline ilişkin bir karar vereceğini zannetmiyorum.'
Emekli askeri hakim Ümit Kardaş: 'Açığa alma keyfiyeti idarenin takdirinde olan bir husus. Bu üç general hakkındaki, Balyoz iddianamesinde görülen bir teşebbüstür, cezası ağırdır. O açıdan bu kadar ağır müeyyidesi olan bir suçu işleyen kamu görevlisinin açığa alınması uygundur. Hatta geç kalınmış bir karardır, bu kararı olumlu bulmak lazım. Terfi edilmeyişlerine ilişkin bir karar da var. O işleme ilişkin de bir karar verilecek, oradan ne karar çıkacağını bilmiyoruz. İki general bir amiral hakkındaki hukuki durum netlik kazanacak gibi gözükmüyor kısa vadede.'
Emekli askeri hakim Yusuf Çağlayan: Yürütmenin durdurulması ve işlemin iptali kararı ancak iki şartla verilebilir. Birincisi durdurulması istenen kararın açıkça yasaya aykırı olması ikincisi de ileride telafisi imkansız zararlara sebep olması. AYİM her iki şartın da geçerli olmadığına hükmetti. Hukuki olarak da normalde bu amiral ve subaylar 30 Ağustos itibariyle emekli edillmeleri gerekiyordu. AYİM hukuka ve yasalara uygun bir karar verdi.

Fevkalede önemsiyorum
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin açığa alınan 3 generalle ilgili kararını, 'fevkalade önemli bulduğunu' belirterek, 'Çünkü, bugüne kadar işletilmeyen ama kanunda var olan bu maddenin bakanlar tarafından kullanılabileceği, kullanılmasının da engellenemeyeceği ortaya çıkmıştır' dedi. Arınç, TBMM'de gazetecilerin konuya ilişkin sorularını yanıtlarken şunları söyledi: 'AYİM'in kararı bir yargısal sürecin tezahürüdür. Yürütmeyi durdurma talebini oy çokluğuyla reddetti. Daha önce yaptığım bir konuşmada AYİM ile ilgili olarak bir prensibi, bir ilkeyi ortaya koymuştum. Yoksa AYİM'de de Askeri Yargıtay'da da görev yapan hakimlerin etki altında kalacağını, onların hukuku adeta bilmediklerini ifade etmedim.'

Özür dileyecekler mi merak ediyorum
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 'AYİM'in kararı öncesinde çeşitli düşünceleri dile getirenler, bu karar karşısında çıkıp milletin önüne, halktan özür dileyecekler mi bunu merak ediyorum' dedi. Kılıçdaroğlu, 'Ama asıl düşünmesi gerekenler daha karar açıklanmadan, 'bu yargı bizim istediğimiz yönde karar almaz. Bu yargı bağımsız bir yargı, tarafsız bir yargı değildir', hatta biraz daha ileri gidilerek, 'komutanların taleplerini bunlar yerine getirirler' diye bir düşünce dile getirilmişti. Acaba bu düşünceleri dile getirenler, açıklanan bu karar karşısında çıkıp milletin önüne, halktan özür dileyecekler mi bunu merak ediyorum.' diye konuştu.

Takdir yargının, diyecek bir şey yok
Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin (AYİM), 3 generalin açığa alınmasıyla ilgili işlemin yürütmesinin durdurulması istemini reddetmesine ilişkin, 'Takdir yargınındır, bir şey diyecek halim yok' dedi. AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, AYİM kararının Türkiye'de tek bir yargı sisteminin olması gerektiğini ortaya koyduğunu söyledi. AK Parti Grup Başkanvekili Suat Kılıç ise hükümetin yetkisi olan terfi konusunun politika konusu yapılmaması gerektiğini kaydetti.

Hukuken red ise saygı duyarım
MHP lideri Devlet Bahçeli, AYİM'in açığa alınan 3 generalle ilgili kararına ilişkin 'Eğer bu hukuken reddedilmiş ise bu reddediş hukukçuların süzgecindeyse saygı duruyorum. Ama Bülent Arınç adında bir şahsın AKP adına tehdidi ile oluyorsa kınıyorum' dedi. AYİM kararına saygı duyduklarını ifade eden Bahçeli, şunları kaydetti: 'Ama yargı esen bir yanlış rüzgarın sürüklediği bir yargı olmamalıdır. Sayın Bülent Arınç Bey, 'askeri yargıyı albaylar yönetiyor, ama sorgulanması gerekenler generallerdir, albaylar, bu generalleri nasıl sorgulayacaktır, askeri yargıdan nasıl bir karar çıkacaktır' diye tahrik ediyor, teşvik ediyor, sözüm ona tehdit ediyor. Ne oldu şimdi üç generalin başvurusu hukuken reddedilmiş oldu. Bülent Arınç adında bir şahsın AKP adına tehdidi ile oluyorsa kınıyorum.'