Bakan Yumaklı 2026'nın yol haritasını açıkladı: 'Dev yatırımları hizmete alıyoruz'

TBMM Genel Kurulu'nda gerçekleştirilen Tarım ve Orman Bakanlığı bütçe görüşmelerinde konuşan Bakan Yumaklı, tarım, hayvancılık ve su alanları içerisinde atılan ve atılacak adımlara yönelik müjdeleri sıraladı.

Yumaklı'nın konuşmasından öne çıkan başlıklar şu şekilde:

AŞIRI HAVA OLAYLARININ ŞİDDETİ ARTTI

Dünya genelinde iklim değişikliği nedeniyle, aşırı hava olaylarının sıklığı ve şiddetinin arttığı bir dönemi yaşıyoruz. 1991-2023 yılları arasında afetlerin tarım sektörüne verdiği zarar 3,3 trilyon dolardır. Bu zararın yüzde 59'u son 13 yılda gerçekleşmiştir.



GÖLLER İÇİN YENİ SU EYLEM PLANLARI HAYATA GEÇECEK

Kuraklık riski altındaki göllerimizi kurtarmak için de Eylem Planları hazırladık. Eğirdir Gölü Su Eylem Planı'nı kamuoyuyla paylaştık. Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için de benzer eylem planlarını 2026 yılında uygulamaya başlayacağız. Kuraklık Tahmini ve Erken Uyarı Sistemi kapsamında, sektörel su tahsis modelini önümüzdeki yıl kuracağız. Ayrıca Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi Eylem Planı'nı hayata geçirdik.

SU ALANINDA YAPILAN TESİSLERİN YÜZDE 60'I SON 23 YILDA

Cumhuriyet tarihi boyunca su alanında yapılan tesislerin, yüzde 60'ını son 23 yılda hayata geçirdik. 3,5 trilyon lira yatırımla 10 bin 984 tesisi vatandaşlarımızın hizmetine sunduk. Bu çerçevede, 805 baraj, 522 gölet ve bent, 637 HES, 352 içme suyu tesisi, 1.890 sulama tesisi, 6 bin 239 taşkın kontrol tesisi, 26 atık su arıtma tesisi, 148 yer altı depolaması ve suni besleme tesisini ve 365 arazi toplulaştırma projesini tamamladık.

KAPALI SULAMA SİSTEMİ ORANINI 2028'DE YÜZDE 45'E ÇIKARACAĞ;IZ

Sulanan alanlar içerisinde 2002 yılında yüzde 6 olan kapalı sulama sistemi oranını, yüzde 38'e yükselttik. 2028 yılında bu oranı yüzde 45'e çıkaracağız. Bireysel modern sulama sistemleri için yüzde 50 hibe vermeye devam edeceğiz. Bu zamana kadar 61 bin projeye 12 milyar lira hibe verdik. Adana'da başlattığımız yapay zekâ destekli sulama otomasyonu uygulamasını, 2026 yılında 22 ilimizde daha devreye alacağız.



2026'DA 290 TESİS HİZMETE ALINACAK

2026 yılı, dev su yatırımlarını milletimizin hizmetine sunacağımız bir yıl olacak. Bu kapsamda, 46 baraj, 6 gölet ve bent, 3 HES, 13 içme suyu tesisi, 35 sulama tesisi, 186 taşkın kontrol tesisi ve 1 atık su arıtma tesisi olmak üzere, toplam 290 tesis ile 10 toplulaştırma projesini hizmete alacağız. Terfili sulamalarda, çiftçilerimizin enerji giderini azaltmak için, ilk etapta Şanlıurfa ve Edirne'de 150 megawatt GES kurulumu inşaatlarına önümüzdeki yıl başlıyoruz.

ÜRETİCİYE MAZOT VE GÜBRE DESTEĞİ SAĞLIYORUZ

Üretim planlamasıyla uyumlu yeni destekleme modeliyle de temel, planlama ve üretimi geliştirme destekleri veriyoruz. Bu kapsamda, üreticilerimize mazot maliyetinin ortalama yüzde 50'si, gübre maliyetinin ise ortalama yüzde 25'i kadar temel destek veriyoruz. Planlama kapsamındaki ürünlerde, mazot maliyetinin tamamını, gübre maliyetinin yarısını, su kısıtı olan ilçelerde ise mazot ve gübre maliyetinin tamamını karşılıyoruz.

TOHUM ÜRETİMİNİ 1 MİLYON 300 BİNE ÇIKARTTIK

2002 yılına göre sertifikalı tohum üretimimizi, 9 kat artışla 1 milyon 300 bin tona çıkardık. Tohum ihracatımızı 19 kat artışla, 338 milyon dolara yükselttik. 103 ülkeye tohum ihracatı yapıyoruz ve tohumculukta dünyada ilk 10 ülke arasındayız. TAKE Projesi'yle, 512 bin üreticimize 82 bin ton tohum ile 124 milyon fide ve fidan dağıttık.



YETİŞTİRİCİLERE DAMIZLIK GEBE DÜVELERİ TESLİM EDİLİYOR

Verimlilik kriterlerine göre de 2,8 milyar lira destek verdik. Kırmızı et üretimini artırmak, aynı zamanda kırsaldaki aile işletmelerini güçlendirmek için Kırsalda Bereket Hayvancılığa Destek Projesini başlattık. Yetiştiricilerimize uygun maliyetlerde etçi ırk damızlık gebe düvelerini teslim etmeye başladık. Bu projenin etaplar halinde 2028'e kadar süreceğini açıklamıştık. Hayvancılık yapmak isteyen üreticilerimize uygun şartlarda gebe düve vermeye devam edeceğimizi buradan bir kez daha duyurmak isterim. Bir müjde de küçükbaş üreticilerimize verelim. Aynı projenin küçükbaş versiyonunun çalışmalarına başladığımızı ilk kez şimdi açıklıyorum.

GENÇ VE KADIN ÜRETİCİLERİMİZE BÜTÇEDEN PAY

Genç ve kadın üreticilerimize bir müjdemiz daha var. 2026-2028 yıllarını kapsayan 3 yıllık dönem için ilk defa, Kırsal Kalkınma Yatırım bütçesinin en az yüzde 20'sini genç ve kadın girişimcilere ayırdık.

7 ORGANİZE TARIM BÖLGEMİZİN ALTYAPILARINI TAMAMLAYACAĞIZ

14 Organize Tarım Bölgemizin altyapı inşaatları için günümüz rakamlarıyla 6 milyar lira kredi ve hibe verdik. Batman, İzmir Bayındır ve Dikili, Kastamonu-Devrekâni, Kayseri-Kocasinan, Kütahya-Simav ve Şırnak-Silopi olmak üzere, 7 adet Organize Tarım Bölgemizin 2026 yılında altyapılarını tamamlayacağız.

2006 YILINDAN BU YANA 29,5 MİLYON TARSİM POLİÇESİ DÜZENLENDİ

Üreticilerimizin emeğini koruyan tarım sigortasıyla, üretimin sürekliliğini güvence altına alıyoruz. TARSİM poliçe bedellerinin yüzde 70'ine kadar olan kısmını karşılamaya devam ediyoruz. 2006 yılından bugüne kadar 29,5 milyon adet poliçe düzenledik.



YILDA 22 MİLYON ANALİZ YAPILMAKTA

Gıda işletmelerine yıllık ortalama 1,3 milyon denetim gerçekleştiriyoruz. Denetim, kontrol ve analiz faaliyetlerimizi, uluslararası kabul görmüş metotlarla yürütüyoruz. Bu amaçla, 41'i Bakanlığımıza ait olmak üzere toplam 138 gıda kontrol laboratuvarında yılda 22 milyon analiz yapılıyor. Buradan bir kez daha altını çizerek söylüyorum. Gıda güvenilirliği bizim kırmızı çizgimizdir.

TAKLİT VE TAĞŞİŞLERİ İFŞA ETMEYE DEVAM EDECEĞİZ

Vatandaşımızın sağlığıyla oynayanları, taklit veya tağşişe konu ürün ve işletmeleri, hiçbir taviz vermeden ifşa etmeye devam edeceğiz.

ARTIK ZİRAİ İLAÇ ÜRETEN SATAN UYGULAYAN HERKES KAYDEDİLECEK VE İZLENECEK

2025 yılında 2,5 milyon ton taze meyve ve sebze ihracatı gerçekleşmiş ve bunun binde biri gibi bir miktarı geri dönmüştür. Geri dönen ürünler mevzuata uygun değilse, ülkemize girişine izin vermiyoruz. 2026 yılında, hangi ürüne ne miktarda bitki koruma ürünü kullanılacağını belirleyen, Elektronik Bitki Reçete Sistemi'ni hayata geçiriyoruz. Artık zirai ilaç üreten, satan, uygulayan, hepsi elektronik olarak kaydedilecek ve izlenecek. Ayrıca Yapay Zekâ ve Tarım Teknolojileri Araştırma Merkezi'ni de önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde kuruyoruz.

23 YILDA 7,5 MİLYAR TOHUM VE FİDANI TOPRAKLA BULUŞTURDUK

Orman varlığımızı 2002 yılına göre yüzde 12,5 artırarak, ülkemiz yüz ölçümünün yüzde 30'una ulaştırdık. 23 yılda toprakla buluşturduğumuz tohum ve fidan 7,5 milyarın üzerindedir. 2025 yılı FAO Dünya Orman Varlığı Raporuna göre, Orman varlığını en çok artıran ülkeler sıralamasında altıncılıktan dördüncülüğe yükseldik. En çok ağaçlandırma yapan ülkelerde de dördüncülükten üçüncülüğe çıktık.

TARIM SEKTÖRÜ SON 22 YILIN 18'İNDE BÜYÜME KAYDETTİ

Üretim alanları bakımından 33'üncü sırada olmamıza rağmen, 74 milyar dolarlık hasılayla, Avrupa'nın birinci, dünyanın 7'nci büyük tarım ekonomisiyiz. Tarım sektörümüz, son 22 yılın 18'inde büyüme kaydetmiştir.