Iran'in Yeni Cumhurbaskani Pezeskiyan Oldu

Iran’da 14’üncü dönem cumhurbaskanligi seçiminin ardindan baslayan oy sayim islemi sona erdi. Türk kökenli Tebriz Milletvekili Mesud Pezeskiyan, oylarin yüzde 53.7’sini alarak ülkenin yeni cumhurbaskani oldu. Reformist Pezeskiyan’in rakibi olan eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri muhafazakar Said Celili ise oylarin yüzde 44.4’ünü aldi. Yüksek Seçim Kurulu Sözcüsü Muhsin Islami oy sayim isleminin ardindan yaptigi açiklamada, “Mesud Pezeskiyan, Iran’in 14’üncü dönem cumhurbaskani olarak seçildi. Pezeskiyan 16 milyon 384 bin 403 oy alirken, Said Celili ise oylarin 13 milyon 538 bin 179 ‘unu aldi” ifadelerini kullandi.

Katilim orani yüzde 49.8

Iran’da seçimin ikinci turuna katilim orani, ilk tura göre yüzde 9.8 artis gösterdi. Yüksek Seçim Kurulu Sözcüsü Islami, seçime katilim oraninin yüzde 49.8 oldugunu belirterek ülke genelinde ve yurt disindaki temsilciliklerde toplam 30 milyon 530 bin 157 seçmenin sandiga gittigini vurguladi.

Iran Türkü Pezeskiyan

Iran’in yeni Cumhurbaskani Mesud Pezeskiyan 1954’te Iran’in Bati Azerbaycan eyaletine bagli Mahabad kentinde Iran Türkü bir ailenin çocugu olarak dünyaya geldi. Soyadi Farsça’da "doktorlar" anlamina gelen Pezeskiyan, egitimini Tebriz Saglik Bilimleri Üniversitesi’nde tamamladi. Pezeskiyan 1980-1988 yillari arasindaki Iran-Irak savasinda hem asker hem de doktor olarak görev yapti. Savasin ardindan Tebriz Saglik Bilimleri Üniversitesinde genel cerrahi bölümünde egitimine devam eden Pezeskiyan, 1993 yilinda ise kalp cerrahisi uzmanligini aldi, 1994-1999 yillari arasinda 5 yil boyunca Tebriz Saglik Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak görev yapti.

Siyasi hayati

1997 yilinda Cumhurbaskani Muhammed Hatemi döneminde Saglik Bakani Yardimcisi olarak siyasi hayatina baslayan Pezeskiyan, 2001-2005 yillari arasinda Saglik Bakanligi koltuguna oturdu. Eski Cumhurbaskani Mahmud Ahmedinejad’in iktidara gelmesiyle birlikte iki yil boyunca siyasetten uzak kalan Pezeskiyan, 2008 yilinda Islami Sura Meclisi’nin 8’inci döneminde Dogu Azerbaycan eyaletini temsilen meclise girmeyi basardi.

2013 yilindaki cumhurbaskanligi seçimlerinde adaylik basvurusunda bulunan Pezeskiyan, Ekber Hasemi Rafsancani’nin adayligini koymasinin ardindan yaristan çekildi. Pezeskiyan, 2016 yilinda ise Iran Meclis Baskan Yardimcisi olarak 4 yil görev yapti. 2021 yilinda yapilan Cumhurbaskanligi seçimlerinde yeniden adaylik basvurusunda bulunan Pezeskiyan’in adayligi Anayasayi Koruyucular Konseyi tarafindan reddedildi. Pezeskiyan, 1 Mart’ta yapilan 12. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde ise yeniden Tebriz Milletvekili olarak meclise girdi.

Ne olmustu?

Iran Cumhurbaskani Ibrahim Reisi’nin 19 Mayis’ta helikopter kazasinda hayatini kaybetmesinin ardindan gerçeklestirilen Anayasayi Koruyucular Konseyi toplantisinda 14’üncü dönem cumhurbaskanligi seçimlerinin 28 Haziran’da yapilmasi kararlastirilmisti. Seçimlerde adaylardan hiçbirinin yüzde 50 barajini asamamasi sonucu ilk turda 10 milyon 415 bin 191 oy alan Pezeskiyan ile 9 milyon 473 bin 298 oy alan Celili’nin ikinci tura kaldigi açiklanmisti.