TGDF Kasim Ayi Dis Ticaret Verilerini Açikladi

Türkiye Istatistik Kurumu’nun (TÜIK) Dis Ticaret Verileri temel alinarak hazirlanan Türkiye Gida ve Içecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Dijital Veri Paneli’ne göre, bu yilin ilk 11 ayinda tarim, gida ve içecek sektörü geçen yil ayni döneme göre yüzde 5,38 artisla 23,85 milyar dolar ihracat ve yüzde 5,75 artisla 19,69 milyar dolar ithalat yapti. Ocak-Kasim döneminde Dis Ticaret Dengesi 4,17 milyar dolar fazla verdi.

Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayinlanan Dis Ticaret Verileri’ne göre, yilin ilk 11 ayinda ihracat geçen yil ayni döneme kiyasla yüzde 5,38, ithalat ise yüzde 5,75 artti.

Kasim 2023 itibariyla aylik temelde ise ihracat geçen yil ayni döneme kiyasla yüzde 5,34 artisla 2,62 milyar dolar olurken, ithalat ise geçen yil ayni döneme göre yüzde 11,71 azalarak 1,43 milyar dolar oldu. Kasim ayinda sigir ithalati yüzde 940 ve bugday ithalati yüzde 8,6 artarken, soya fasulyesi ithalati yüzde 16,4 düstü.

Sigir ithalatindaki artis kasim ayinda da sürdü

Sigir ithalatindaki artis temmuz, agustos, eylül ve ekim ayindan sonra kasim ayinda da devam etti. Kasim ayinda sigir ithalati yüzde 940 oraninda artti. Yilin ilk 11 ayinda toplam 1,03 milyar dolar sigir ithalati yapilirken, sadece kasim ayindaki sigir ithalatinin tutari 170,4 milyon dolar oldu. Kasim ayindaki sigir ithalatinda en büyük pay 92,8 milyon dolarla Brezilya’ya ait olurken, bu ülkeyi 43,2 milyon dolarla Uruguay ve 8,8 milyon dolarla Çekya izledi.

Yilin ilk 11 ayinda Dis Ticaret Dengesi fazla verdi

Yilin ilk 11 ayinda tarim, gida ve içecek sektöründe Dis Ticaret Dengesi fazla verdi. Dis Ticaret Dengesi Ocak-Kasim döneminde geçen yil ayni döneme göre yüzde 3,66 artisla 4,16 milyar dolar fazla verdi. Geçen yil Ocak-Kasim döneminde Dis Ticaret Dengesi 4,02 milyar dolar fazla vermisti. Kasim ayi itibariyla aylik bazda ise Dis Ticaret Dengesi 1,19 milyar dolar fazla verdi.

Yilin ilk 11 ayinda birim ihracat degeri geçen yil ayni döneme kiyasla yüzde 6,6 düsüsle 1.125 dolar/ton oldu. Ithalat birim degeri ise geçen yil ayni dönemle karsilastirildiginda yüzde 7,94 azalarak 635 dolar/ton oldu.

Dis ticarette öne çikan ürünler

2023 yilinin ilk 11 ayinda ihracatta öne çikan ürünlerde ilk sirayi 1 milyar 355,2 milyon dolar ile un aldi. Bu ürünü 871,8 milyon dolar ile rafine ayçiçegi yagi ve 839,1 milyon dolar ile findik içi izledi. Bu ürünler, Ocak-Kasim dönemi itibariyla toplam ihracatin yaklasik yüzde 12,8’ini olusturdu.

Ayni dönemde ithalatta ise en fazla ithal edilen ürün 3 milyar 186,1 milyon dolar ile bugday oldu. Bugdayi 1 milyar 606,2 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 1 milyar 230,7 milyon dolar ile ham ayçiçegi yagi takip etti. Bu 3 ürün, Ocak-Ekim dönemi itibariyla toplam ithalatin yüzde 30,58’ini olusturdu.

Kasim ayi itibariyla ihracat ve ithalatta durum

Aylik temelde degerlendirildiginde, kasim ayinda ihracatta öne çikan ürünlerde ilk sirayi 176,2 milyon dolar ile misir dane alirken, bu ürünü 132,1 milyon dolar ile mandalina ve 118,1 milyon dolar ile bugday unu izledi.

Ayni ayda en fazla ithal edilen ürünler ise 196,2 milyon dolar ile bugday, 170,4 milyon dolar ile sigir ve 85,2 milyon dolar ile soya fasulyesi olarak siralandi.

Ithalatta Rusya ve Ukrayna ilk sirada yer almaya devam etti

Bu yilin ilk 11 ayinda yapilan ithalatta ilk sirayi 3 milyar 186,1 milyon dolar ile bugday aldi. Rusya ve Ukrayna, bugdayin en fazla ithal edildigi ilk iki ülke olmayi sürdürdü. Bu dönemde, Rusya’dan 2 milyar 409,7 milyon dolar, Ukrayna’dan 725,4 milyon dolar ve Moldova’dan 29,1 milyon dolar tutarinda bugday ithalati yapildi. Rusya ve Ukrayna’nin toplam bugday ithalatindaki payi yaklasik yüzde 98,3 oldu.

Aylik temelde bakildiginda ise kasim ayindaki 196,2 milyon dolarlik bugday ithalatinin 175 milyon dolarlik kismi Rusya’dan yapildi. Rusya’nin ardindan Ukrayna’dan 14,1 milyon dolar ve Moldova’dan 4,5 milyon dolar bugday ithalati yapildi.

Yilin ilk 11 ayinda bugdaydan sonra 1 milyar 606,2 milyon dolar tutarinda soya fasulyesi ve 1 milyar 230,7 milyon dolar tutarinda ham ayçiçegi yagi ithal edildi. Soya fasulyesi ithalinde ilk sirayi 949,3 milyon dolar ile Brezilya alirken, bu ülkeyi Ukrayna (515.4 milyon dolar) ve ABD (116,3 milyon dolar) takip etti. Ayçiçegi yagi ithalatinda ise siralama 803,8 milyon dolar ile Ukrayna, 400,5 milyon dolar ile Rusya ve 15,7 milyon dolar ile Bulgaristan oldu.

Türkiye’nin ithalatinda ilk 3 sirada yer alan 3 üründe ithalatin büyük bölümünün Rusya ve Ukrayna’dan yapilmasina devam edildi.

En fazla ihracat ve ithalat yapan sektörler

Bu yilin 11 aylik dis ticaret verileri sektörlere göre incelendiginde; en fazla ihracatin 2 milyar 554 milyon dolar ile seker ve sekerli mamuller sektöründe yapildigi görüldü.

Bu sektörü sirasiyla bitkisel yag sektörü (2 milyar 131 milyon dolar), yas meyve sektörü (2 milyar 108 milyon dolar), sert kabuklu meyveler sektörü (1 milyar 709 milyon dolar) ve makarna sektörü (1 milyar 498 milyon dolar) takip etti.

Seker ve sekerli mamuller sektörünün toplam ihracat içindeki payi yüzde 12,49, bitkisel yag sektörünün yüzde 10,41, yas meyve sektörünün yüzde 10,30, sert kabuklu meyveler sektörünün yüzde 8,35 ve makarna sektörünün yüzde 7,32 oldu.

Yine ayni dönemde en fazla ithalat 4 milyar 862 milyon dolar ile hayvan yemi sektöründe yapildi. Bu sektörün ardindan en fazla ithalat yapan sektörler; un (3 milyar 453 milyon dolar), bitkisel yag (3 milyar 262 milyon dolar), canli hayvan ticareti (1 milyar 56 milyon dolar) ile kakao ve çikolata (697 milyon dolar) sektörleri olarak siralandi.

Hayvan yemi sektörünün toplam ithalat içindeki payi yüzde 29,42, un sektörünün yüzde 20,90, bitkisel yag sektörünün yüzde 19,74, canli hayvan ticareti sektörünün yüzde 6,39 ile kakao ve çikolata sektörünün yüzde 4,22 oldu.

Ihracatin arttigi ve azaldigi sektörler

Bu yilin ilk 11 ayinda geçen yil ayni döneme kiyasla ihracati deger olarak en fazla artan sektörlerin basinda 510 milyon dolar ile (yüzde 51,55 artis) makarna sektörü geldi. Bu sektörü 390 milyon dolar ile (yüzde 56,71 artis) hayvan yemi sektörü, 244 milyon dolar ile yas meyve sektörü (yüzde 13,12 artis), 221 milyon dolar ile sebze sektörü (yüzde 29,31 artis) ve 206 milyon dolar ile seker ve sekerli mamuller sektörü (yüzde 8,78 artis) izledi.

Söz konusu dönemde ihracati deger olarak en fazla düsen sektör 269 milyon dolar ile (yüzde 30,98 düsüs) beyaz et sektörü oldu. Ayrica süt ve süt ürünleri sektörü 235 milyon dolar (yüzde 42,97 düsüs), salça ve konserve sektörü 119 milyon dolar (yüzde 12,41 düsüs), canli hayvan ticareti sektörü 62 milyon dolar (yüzde 52,43 düsüs) ve bakliyat sektörü 58 milyon dolar (yüzde 8,92 düsüs) geriledi.

Bu yilin ilk 11 ayinda geçen yil ayni döneme göre, ithalati deger olarak en fazla artan sektör 937 milyon dolar ile (yüzde 791,7 artis) canli hayvan ticareti sektörü oldu. Bu sektörün ardindan pirinç degirmenciligi sektörü 350 milyon dolar (yüzde 827 artis), un sektörü 227 milyon dolar (yüzde 7 artis), kakao ve çikolata sektörü 154 milyon dolar ile (yüzde 28,5 artis) ve kahve, çay ve baharat sektörü 95 milyon dolar (yüzde 19,2 artis) ile ithalati deger olarak en fazla artan sektörler olarak siralandi.

Bu dönemde ithalati en çok düsen sektörler ise 433 milyon dolar ile (yüzde 11,7 düsüs) bitkisel yag sektörü, 398 milyon dolar ile hayvan yemi sektörü (yüzde 7,6), 166 milyon dolar ile seker ve sekerli mamuller sektörü (yüzde 23 düsüs), 30 milyon dolar ile balikçilik ve su ürünleri sektörü (yüzde 11,3 düsüs) ve 15 milyon dolar ile kuru meyve ve sebze sektörü (yüzde 27,7 düsüs) oldu.

Dis ticarette öne çikan ülkeler

Bu yilin ilk 11 ayinda dis ticaret verileri ülke bazinda degerlendirildiginde; en fazla ihracat yapilan ülke 2 milyar 895 milyon dolar ile Irak oldu. Irak’tan sonra en fazla ihracat, 1 milyar 707 milyon dolar ile Almanya’ya, 1 milyar 600 milyon dolar ile Rusya’ya, 1 milyar 418 milyon dolar ile ABD’ye ve 1 milyar 88 milyon dolar ile Italya’ya yapildi. Yilin ilk 9 ayinda, bu 5 ülkeye yapilan ihracat toplam ihracatin yüzde 36,51’ini olusturdu.

Ayni dönemde ülke bazinda ithalat en fazla 4 milyar 625 milyon dolar ile Rusya’dan yapildi. Bu ülkeyi, 2 milyar 672 milyon dolar ile Ukrayna, 1 milyar 842 milyon dolar ile Brezilya, 923 milyon dolar ile Malezya ve 890 milyon dolar ile ABD izledi. Bu 5 ülkeden yapilan ithalat, toplam ithalatin yüzde 55,62’sini olusturdu.

Türkiye’nin en fazla ithalat yaptigi ilk 2 ülke siralamasinda Rusya ve Ukrayna yerlerini korudu. Bu iki ülkeden yapilan ithalat, toplam ithalatin yüzde 37’sine denk düstü.

Türkiye, yilin ilk 10 ayinda en fazla ihracat yaptigi ülkelerden Irak’a un, dondurulmus tavuk eti, kirmizi mercimek; Almanya’ya findik içi, ambalajli findik, kiraz, Rusya’ya ise alabalik, mandalina ve seftali ihraç etti.

Türkiye ayni dönemde en fazla ithalat yaptigi Rusya’dan bugday, dane misir, ham ayçiçegi; Ukrayna’dan ham ayçiçegi yagi, bugday, soya fasulyesi ve Brezilya’dan ise soya fasulyesi, sigir ve kahve ithal etti.

Verilen bilgiye göre, TÜIK’in açikladigi Dis Ticaret Verileri temel alinarak hazirlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ndeki hesaplamalara 01 ve 24 fasillari arasindaki tüm Gümrük Tarife Istatistik Pozisyonu (GTIP) kalemleri ile 29’uncu fasil ve 35’inci fasildan seçili ürünler dâhil edilmistir.