Çandir, Ekim Ayi Tarim-GFE'yi Degerlendirdi

Tarim-GFE’nin Ekim ayinda yillik yüzde 40,11 ilan edildigini kaydeden Çandir, “Bu yillik rakam, geçen yilki yüzde 134,76 düzeyinin üçte biri civarindadir. Ilan edilen yillik rakamin yüzde 32,24 olan ortalamadan bir miktar yüksek olmasi, gelecekteki düsüs beklentilerini artirmaktadir. TÜIK tarafindan Ekim ayi için açiklanan tarimsal girdi maliyetleri enflasyonu, aylik olarak ortalamalarda seyrederken yillik olarak ise 2022 yilindan sonraki en yüksek düzeyde kalmaya devam etti” degerlendirmesinde bulundu.

TÜIK tarafindan açiklanan Ekim ayi Tarim-GFE’nin alt kalemlerine bakildiginda tarimda kullanilan mal ve hizmetlerin fiyatlarinda aylikta yüzde 1,95 ve yillikta ise yüzde 35,28’lik artis ilan oldugunu belirten Çandir, “Ekim aylari itibariyle 2022 yilindan sonraki en yüksek degerler olmuslardir” dedi.

Çandir, aylikta tohumda yüzde 2,89, enerjide yüzde 3,03, gübrede yüzde 0,74, ilaçta yüzde 1,70, veteriner hizmetlerinde yüzde 9,69, yemde yüzde 0,92 ve diger kalemlerde ise yüzde 4,38’lik degisime dikkat çekti. Çandir, Ekim ayindaki yillik degisimlere bakildiginda tohumda yüzde 45,02, enerjide yüzde 38,30, gübrede yüzde 10,24, ilaçta yüzde 25,41, veteriner hizmetlerinde yüzde 123,88, yemde yüzde 25,46 ve diger kalemlerde ise yüzde 95,88’lik artis oldugun belirtti.

Çandir, tarimsal yatirima katki saglayan mal ve hizmetlerin fiyatlarinda aylik yüzde 2,74, yillik yüzde 77,01 artis ilan edildigini kaydetti.



"En dikkat çekici olanlari veterinerlik ve diger kalemlerindeki artislar olmustur"

Ekim ayinda Tarim-GFE alt kalemlerinde sira disi rakamlar gözlendigini söyleyen Çandir, sunlari kaydetti:

"Bunlarin en dikkat çekici olanlari veterinerlik ve diger kalemlerindeki artislar olmustur. Veterinerlik hizmetleri son 3 aydir ciddi bir artis göstermekteydi. Ekim ayinda da artis egilimi devam etmistir. Öyle ki yüzde 9,69’luk aylik artis, Temmuz 2023 tarihindeki rekor artistan sonraki en yüksek artis olmustur. Yillik yüzde 123,88’lik artis ise tüm zamanlarin rekoru düzeyinde olmustur. Diger bir dikkat çekici olan diger mal ve hizmetler kalemindeki aylik yüzde 4,38’lik artis, 2023 yilinin en yüksek üçüncü artisi olmustur. Yilliktaki yüzde 95,88’lik artis ise 2023 yilinin en yüksek dördüncü artisi olmustur.”

TÜIK tarafindan Ekim ayi tarimsal üretici fiyat endeksi Tarim-ÜFE’nin aylik yüzde eksi 1,13 ve yillik ise yüzde 62,56 ilan edildigini kaydeden Çandir, “Tarimsal faaliyetlerde bulunanlar açisindan son bir yillik egilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmisken Mayis ve Haziran aylarinda aylik ve yillik düzeyde Tarim-GFE, Tarim-ÜFE’nin altinda kalarak üretici lehine dönmüstü. Ekim ayinda bu durum aylikta üretici aleyhine yillikta ise üretici lehine olarak ilan edilmistir. Önümüzdeki aylarda yillik egilimin devam etmesi, üretici kesimin birikmis zararlarinin azalmasina katki saglayacaktir” degerlendirmesinde bulundu.

Yurt içi ve yurt disi üretici enflasyonlarinin tarimi dolayli olarak etkiledigini belirten Çandir, yurt disi üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin Ekim’de aylik yüzde 1,35 ve yillikta yüzde 57,25 arttigini, yurt içi üretici enflasyonu YI-ÜFE’nin aylik yüzde 1,94, yillik yüzde 39,39 arttigini belirtti.

Çandir, “Üretici düzeyindeki gida kalemi ise aylik yüzde 4,20 ve yillik ise yüzde 64,72 artmisti. Bu durum Ekim ayinda da tarima dayali imalat sanayiindeki enflasyonun tarimdan daha yüksek seyrettigini göstermektedir” dedi.

Ekim ayinda üretici kesimdeki bu enflasyonlara karsilik tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylik yüzde 3,43, yillik yüzde 61,36 arttigina dikkat çeken Baskan Ali Çandir, “Tüketici taraftaki gida enflasyonu ise Ekim ayinda aylik yüzde 3,20 ve yillik yüzde 71,99 olarak ilan edilmisti. Islenmemis gida enflasyonu ise Ekim’de aylik yüzde 4,06 ve yillik yüzde 90,40 düzeyinde ilan edilmisti. Yas meyve sebze enflasyonu ise aylik yüzde 0,38 ve yillik 77,75 artis olarak ilan edilmisti. Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldigi enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu oldugunu göstermektedir” dedi.