(Özel) Kumkale'de Türk Mezarligindaki Fransiz Aniti Sahte Çikti

Çanakkale Savaslari sirasinda 25 Nisan 1915 tarihinde Kara Savaslari basladi.

Fransizlar Kumkale bölgesinden asker çikardi. Fransizlarin Kumkale bölgesine asker çikarmasi, Gelibolu Yarimadasi’ndaki asil çikarma için Türk askerini bu bölgede oyalamakti. Çikarmanin gerçeklesmesinin ardindan 26 Nisan’i 27 Nisan’a baglayan gece Fransiz askerleri Kumkale’den çekildi. Savas bittikten sonra bu bölge Mondros Mütarekesi sonrasinda 1920 yilinda isgale ugradi. Bogazlar bölgesini Ingiliz, Fransiz ve Italyan askerleri, diger bölgeleri ise Yunanlilar isgal etti.

Yunanlilar, Kumkale bölgesindeki Müslüman mezarligina "Kahraman Fransiz askerlerinin anisina, 25-26 Nisan 1915 tarihi" seklinde Fransizca bir açiklama yazan anit dikti. Isgal bittikten sonra Bogazlar Bölgesi Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetine teslim edildi. TBMM’de gündeme gelen bu Fransiz Aniti konusu Disisleri Bakanligi tarafindan, Fransiz Disisleri Bakanligina ve ayrica Savas Bakanligina soruldu. Fransizlardan alinan ‘1924 yilinda Fransizlarin Kumkale bölgesinde bir anit yapmadiklari ve herhangi bir mezarliklari da bulunmadigi, ayrica Fransiz askerlerinin Türk mezarligina da gömülmedigi’ seklinde cevap sonrasi bu anit, 1924 yilinda yikildi.

ÇOMÜ Insani ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Ögretim Üyesi Dr. Mithat Atabay, yaptigi arsiv çalismalari ve arastirmalarinda, Çanakkale Kara Savaslari sirasinda Fransizlarin çikarma yaptigi Kumkale bölgesindeki Türk mezarligina yapilan Fransiz Aniti’nin sahte oldugunu ortaya çikardi. Atabay, 25 Nisan tarihinde Çanakkale Kara Savaslari basladiginda Kumkale’ye Fransizlar askerlerinin çikarma yaptigini belirterek, "Gelibolu Yarimadasi’ndaki asil çikarmayi özellikle oyalamak amaciyla 2 günlük bir çikarma yapildi. Burada özellikle Fransiz askerleriyle Türk askerleri arasinda savaslar gerçeklesti ve buranin özellikle amacina eristigi belirtilerek 26 Nisan’i 27 Nisan’a baglayan gece Fransiz askerleri buradan çekildi. Tabi savas bittikten sonra bu bölge Mondros Mütarekesi sonrasinda isgale ugradi. Bogazlar bölgesi Ingiliz, Fransiz ve Italyan askerleri tarafindan isgal edilirken, bunun disinda kalan yerler ise 1920 yilinda Yunanlilar tarafindan isgal edildi. Özellikle Ingilizleri ve Yunanlilari bogazlar bölgesine yaklastirmamak konusunda bir politikalari vardi. Ve Istanbul’a yaklastirmamak konusunda bir politikalari vardi. Yunanlilar tabi bu konuyu kabul etmek istemediler. Fransizlari kendi arkalarina almak itibariyla Kumkale bölgesine orada bir Müslüman mezarligi var. Oraya bir anit yaptiklari görülmektedir. Bu anitin üzerinden de ’kahraman Fransiz askerlerinin anisina’ seklinde ’25-26 Nisan 1915’ tarihi seklinde Fransizca bir açiklama yazdilar. Tabi bu durum isgal döneminde ayakta kaldi" dedi.

Atabay, isgalin ardindan anitla ilgili yasananlari anlatarak, "Isgal bittikten sonra, bogazlar bölgesi Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetine teslim edildikten sonra Çanakkale’nin o dönemde Milletvekili olan Mehmet Bey, bu konuyu örnek gazetesinde çikan bir haber ve kendisinin de Ezineli olmasi dolayisiyla Türkiye Büyük Millet Meclisinin gündemine tasidi. Türkiye Millet Meclisi bu konuyu gündemine aldi. Yapilan arastirmalarda özellikle bu konuyla ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin Disisleri Bakanligi, Fransiz Disisleri Bakanligina ve ayrica Savas Bakanligina bu konu soruldu. ‘Burada herhangi bir anit yaptiniz mi. Böyle bir anitiniz var mi’ diye. Oradan gelen cevapla ‘1924 yilinda Fransizlarin Kumkale bölgesinde bir anit yapmadiklari ve herhangi bir mezarliklari da bulunmadigi, ayrica Fransiz askerlerinin Türk mezarligina da gömülmedigi’ seklinde bir cevap verdiler. Bunun üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi durumu Basbakanliga bildirdi ve bu anitin bir an evvel yikilmasini talep etti. Orada bulunan Yunanlilarin sahte Fransiz Aniti 1924 yilinda yikilmistir. Ama bu bilgiler halk arasinda hep ’orada bir Fransiz Aniti vardi, o Fransiz Aniti’ni Türkler yikti’ seklinde günümüze gelmistir. Hatta zaman zaman ’bu aniti da biz yapalim da oraya Fransizlar da gelsin, ziyaret etsinler’ gibi gündeme getiren kisiler olmustur. Halbuki olmayan ve sahte olan bir aniti yapmanin bir anlami zaten yoktur. Türklerin de böyle bir seyi yapmasi dogru degildir. Ayrica da uluslararasi hukuk açisindan da yanlis olan bir davranistir. Bu konuda ben arsivde yaptigim çalismalarda bu konuyu dile getirdim ve buradaki sahte Fransiz Aniti’nin Yunanlilar tarafindan yapildigini ortaya koydum" diye konustu.