Çocuklarda 14 Günden Uzun Süren Ishale Dikkat

Gelismis ve gelismekte olan ülkelerde kronik ishalin nedenlerinin farklilik gösterdigine deginen Çocuk Gastroenterolojisi Uzmani Doktor Meltem Gülsan, gelismekte olan ülkelerde bagirsak enfeksiyonlarinin kronik ishalin önemli bir kismini olusturdugunu ve bu çocuklardaki sosyoekonomik sartlar, beslenme bozuklugu, mikrobesinlerin eksikligi gibi faktörlerin kronik ishal gelisimine zemin hazirladigini söyledi.



Uzm. Dr. Gülsan, ishalin 14 günden uzun sürmesi durumunda bunun kronik veya persistan ishal olarak adlandirildigini, kronik ishallerin sikliginin tüm dünyada yaklasik yüzde 3 ile 20 arasinda oldugunu kaydetti.

Ishal diger bir ifade ile (Diyare) sindirim sistemi rahatsizliklarindan kaynaklanan, normalden daha sik ve sulu diskilama olarak tanimlanabilecegini belirtti.

Ishalin genellikle bagirsak hareketlerinin hizlanmasi ve bagirsaklardaki suyun ve elektrolitlerin emilimini engelleyen bir durum neticesinde meydana geldigini ifade eden Uzm. Dr. Gülsan, Akut ishalin 7 ile 10 gün sürdügüne vurgu yapti.

“Karin agrisi, kilo kaybi, kusma organik hastaliklar uyaricidir”

Bagirsak lümenindeki su absorbsiyonunun azalmasi (bozulmus elektrolit emilimi veya asiri elektrolit sekresyonu) ya da lümene su çeken osmotik bir yükün olmasi ile ishal meydana geldigini belirten Uzman Doktor Gülsan, “Kronik ishale neden olan durumlar temel olarak osmotik ve sekretuvar olarak ikiye ayrilir. Ancak bazi hastaliklarda her iki mekanizma da ishal olusumundan sorumlu olabilir. Hastanin diskilama sikligi, volümü, kan ve mukus içerigi ve çocugun diyeti ile iliskisi sorgulanmalidir. Eslik eden karin agrisi, kilo kaybi, kusma organik hastaliklar için uyaricidir. Eklem yakinmasi ve agiz ülserleri, inflamatuar bagirsak hastaliklarina eslik edebilir. Enfeksiyöz ishaller için baska hastalarla temas ve yakin zamanda yapilan seyahatler sorgulanmalidir. Tekrarlayan akciger enfeksiyonu ve rektal prolapsus, kistik fibrozis için tipik iken, kronik ishale eslik eden agir sistemik enfeksiyonlar immün yetmezligin bir göstergesi olabilir. Fizik muayenede hastanin kilo, boy ve bas çevresi, büyüme geriligine göre degerlendirmelidir. Kilo aliminda azalma, durma veya kilo kaybi siklikla önemli bir hastaligin habercisidir. Karin muayenesinde iç organlarda sisligin hissedilmesi, malabsorbsiyon sendromlari ya da bakteriyel asiri çogalmaya isaret eder. Anal muayenede inflamatuar bagirsak hastaligina ait fistül agzi gibi perianal hastalik kesfi olabilir ya da rektal tusede kanli diski tespit edilebilir. Büyüme geriligi olan ya da kilo alimi yetersiz olan hastalarda tetkikler asamali olarak planlanmalidir. Ilk asamada gaita incelemeleri, mikrobiyolojik testler, bagirsak emilim testleri, çölyak ve besin alerjileri degerlendirilir. Daha sonraki asamalarda ise gerekirse radyolojik, endoskopik ve histolojik tetkikler planlanir. Çocukluk çaginda yag malabsorbsiyonunun en ciddi oldugu hastalik kistik fibrozistir. Çölyak hastaligi, inek sütü protein alerjisi ve crohn hastaliginda da yag malabsorbsiyonu gelisebilir. Ilk basamak tetkiklerle tani konulamayan hastalara, endoskopi ve/veya kolonoskopi yapilarak mukoza görünümü degerlendirilir ve biyopsiler alinir. Biyopsinin histopatolojik degerlendirmesi ile çölyak hastaligi, inflamatuar bagirsak hastaliklari, alerjik enteropatiler, intestinal lenfienjiektazi tanilari konur. Tani konulamayan hastalarda immünhistokimyasal ve elektron mikroskop ile taniya gidilebilir. Safra asit malabsorbsiyonundan süphe edilen hastalarda diskida total veya spesifik safra asitleri ölçülebilir. Tani için gerekirse motilite çalismasi, elektofizyolojik çalismalar ve özellikle konjenital ishallerde genetik arastirmalar yapilabilir” diye konustu.