Batman'da 3 Bin Yillik Nekropol Bulundu
Batman’in Gercüs ilçesine bagli Bagözü Köyü Doruk Mezrasinda bulunan ve Dicle Nehri’ne açilan Cehennem Deresi’nde gerçeklestirilen kazilarda tarihin seyrini degistirecek 3 bin yillik nekropol bulundu.
Ilk etapta arkeologlar esliginde 8 açma açan görevliler, yaklasik 100 metrekarelik alanda Milattan Önce birinci bine tarihlenen Demir Çag Asur Medeniyetine ait oldugu belirlenen 150’ye yakin Urne (Küp mezar), Kaya Mezar ve toprak mezarin oldugu nekropol buldu.
Ekiplerin yaklasik 5 kilometre boyunca güvenlik koruculari esliginde yürüyerek ulastigi sarp kayaliklar üzerinde Dicle Nehri’ne hakim noktada kurulan nekropolde, ölen kisinin yakildiktan sonra kalan kemiklerinin konularak gömüldügü Urne mezarlarda ölen kisiye ait oldugu düsünülen mizrak, ok uçlari, kama, biçak, kiliç ve çok çesitli savas malzemeleri çikarildi.
Hasankeyf Müze Müdürü ve Kazi Baskani Sehmus Genç, Ihlas Haber Ajansi muhabirine, kazilardan çikarilan Asurlulara ait silindir mührün bölge tarihine isik tutacagini söyledi.
Asurlularin bölgede yasayip yasamadiklari konusunda tarihsel bilgi sikintilarinin oldugunu belirten Genç, Deraser bölgesi olarak adlandirdiklari bu bölgede yüzey incelemeleri esnasinda bir nekropol alanina denk geldiklerini, Kültür Varliklari Müzeler Genel Müdürlügünün izin ve destekleriyle burada bir kurtarma kazisi baslattiklarini dile getirdi.
Kurtarma kazisini ilk etapta küçük bir açma olarak düsündüklerini, gittikçe alanin büyümeye basladigini aktaran Genç, söyle konustu:
"Burada urne mezarlar, sanduka mezarlar ve toprak mezarlar olmak üzere birçok mezar yapisina denk geldik. Bu mezarlarda kendilerine ait ortaya çikan ölü hediyeleri bizleri sevindirdi, heyecanlandirdi. Kazilar sirasinda mezarlardan kisilere ait hediyeler çikti. Bulunan Asur silindir mührünün Asurlarin yayilim alanlarinin tespiti açisindan önemli. Bu hediyeler arasinda mizraklar, ok uçlari, kamalar, biçaklar, kiliçlar ve birçok savas aletine denk geldik."
"150’ye yakin mezar açtik ancak öngörümüz daha çok mezara denk gelecegimizdir"
"Bununla birlikte bizleri sevindiren ise bölgenin tarihini bize verebilecek Asurlulara ait silindir mührünün bulunmasi oldu" diyen Genç, "Çünkü Asur’un bölgede yayilimlari ile ilgili ciddi tarihsel sikintilar vardi. Simdi bu kazilarimiz sayesinde anliyoruz ki Asurlularin yayilim alani bu bölgelere kadar gelmistir. Bu arkeolojik kazilarin en güzel yani da bu bilgiye ulasmamiz oldu. Su ana kadar 8 açma açtik. Bu açmalarin içerisinde 150’ye yakin urne mezarlar, sanduka mezarlar ve basit toprak mezarlar bulundu. 150’ye yakin mezar açtik ancak öngörümüz daha çok mezara denk gelecegimizdir" diye konustu.
Hasankeyf Müze Müdürlügü’nde Arkeolog olarak görev yapan Metin Agrak, köylülerin uyarisi üzerine yaptiklari kazilarda 150 mezar bulduklarini söyledi.
Kültür Varliklari Müzeler Genel Müdürlügünün izniyle Hasankeyf Müze Müdürlügü Baskanliginda çalismalari genislettiklerini belirten Agrak, “Çalismalarimiz sabah gün dogumuyla baslar ve mevsimsel sartlara göre öglen veya ögleden sonraya kadar devam eder. Burada bulduklarimiz buluntulari güvenlik önlemleri alinarak Hasankeyf Müze Müdürlügümüze götürmekteyiz. Buluntularimiz Hasankeyf Müze Müdürlügünde koruma altinda. Bunlar hepsi temizlenip belgelendikten sonra müzede sergilenecektir” dedi.
Doruk Köyü’ndeki resimli magaralari tescil etmek amaciyla gittiklerini anlatan Agrak, “Köylülerin uyarisi üzerine bu alana geldik. Burada birkaç çukur içinde küplerin oldugunu fark ettik. Bunun üzerine çalismamizi genislettik ve suanda sekizinci açmamizi açtik. Bu açmalarda yaklasik 150 urne mezara denk geldik. Bu nekropol alanda urne mezarlarin yani sira sanduka mezarlar ve toprak mezarlarda bulunmakta. Ölüler, yakildiktan sonra geriye kalan kemik ve külleri küp mezarlara konularak gömülmüs. Bu küpler üzerinde açilan “Amulet” denilen bir delik açildigini ve bu sekilde ölen kisinin kötü ruhlardan arindigina inanilmis" seklinde konustu.
Mezarlardan ölen kisilere ait özel esyalarin çikarildigini ifade eden Agrak, “Bu Urne’lerin yaninda ölü yakildiktan sonra kalan kemiklerinin konuldugu çömlekler ve bu çömleklerin hepsi birbirinden degisik formlarda. Bunlarin yaninda ölü hediyeleri olarak da mizrak, bucak, kiliç, boncuk ve bir tane çömlegin içinde de mühür bulduk. Mührün üzerindeki tasvire baktigimiz zaman milattan önce birinci bin yilina tarihlendirdigimiz Asur dönemine ait mücadele sahnelerinin oldugunu tespit ettik. Hala restorasyon çalismalarimiz devam etmektedir. Bulunan kemikler laboratuvarda yapilacak incelemenin ardindan net bir tarih ortaya çikacaktir. Suana kadar 150 mezar bulduk ve hala mezarlar çikmaya devam ediyor. Bu mezarlar yüzeye yaklasik 15 santimetre derinlikte bulunuyorlar. Alanda hala açilmayan mezarlarin tespitini yaptiktan sonra içindeki kemikleri belgeleyip laboratuvara gönderdikten sonra ölülerin kaç yasinda öldügü, kime ait oldugu daha da netlesecektir" ifadelerinde bulundu.
"Bölgede ilk defa bir nekropol alaninda bu kadar fazla urne mezar ortaya çikti"
Bulunan nekropolün bölge arkeolojisi açisindan önemli oldugunun altini çizen Agran, “Burasi bölge arkeolojisi için çok önemli bir yer. Bölgede ilk defa bir nekropol alaninda bu kadar fazla urne mezar ortaya çikti. Suana kadar Kavusan Höyük’te 27 tane bulunmustu. Ama burasi bölge ve bölge arkeolojisi için çok önemli bir bulus oldu. Bulunan urne mezarlarin çogu kapakli. Kirilmayan urne mezarlarda ölü yakildiktan sonra kalan kemikleri çikiyor bunlardan ancak zamanla kirilanlar oldugu için içlerine toprakta girmis oluyor. Urnelerden mizrak, boncuk, mühür, bilezik, ölüye ait hediyeler çikiyor. Ama erkek savasçilar olarak düsündüklerimizden kiliç, mizrak, biçak çikarken kadin olduklarini düsündüklerimizden ise bronz veya demir bilezikler bulunmaktadir. Birkaç urnede de Urartular döneminde oldugu gibi bronz kapaklar çikti. Çok karmasik bir yer. Kazdikça baska seylerle karsilasiyoruz. Ayni yerde bir tane sanduka mezar bulduk digerlerine göre çok daha büyük. Kazdikça nelerle karsilasacagimizi görecegiz” dedi.