ABD, Çin Büyükelçisini Beyaz Saray'a Çagirdi

Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre ve Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik Iletisim Koordinatörü John Kirby, düzenledikleri ortak basin toplantisinda ABD ve Çin arasinda gerilime sebep olan ABD Temsilciler Meclisi Baskani Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyaretine iliskin açiklamalarda bulundu. Çin’in Tayvan yakinlarindaki "sorumsuz" askeri faaliyetlerini kinadigini belirten Kirby, "Tayvan Bogazi’nda ve bölgede uzun zamandir devam eden baris ve istikrari koruma hedefimize ters düsen ve sorumsuz olan bu eylemleri kiniyoruz. Çin, Tayvan Bogazi ve çevresindeki kiskirtici askeri faaliyetleri artirmak için asiri tepki göstermeyi ve Pelosi ziyaretini bahane olarak kullanmayi seçti. Çin’in böyle adimlar atabilecegini tahmin ediyorduk. Bu eylemlerin devam etmesini ve Çinlilerin önümüzdeki günlerde tepki vermeye devam etmesini bekliyoruz" dedi.

Kirby, "Çin’in eylemlerinden sonra Çin’in ABD Büyükelçisi Qin Gang’i, Çin’in bu kiskirtici eylemlerini suçlamak üzere Beyaz Saray’a çagirdik. Çin’in sorumsuz olan askeri eylemlerini uzun süredir baris ve istikrari koruma hedefimize aykiri olarak kinadik" seklinde konustu.



"Tek Çin politikamiza bagliyiz"

Kirby, Beyaz Saray’in Büyükelçi Qin Gang’a ABD’nin bölgede bir kriz istemedigini söyledigini ve ABD’nin "tek Çin" politikasinda herhangi bir degisiklik olmadigini yineledigini aktardi. Kirby, "ABD’nin Pekin’in yapmayi seçecegi seye hazir oldugunu açikça belirttik. Bir kriz aramayacagiz ve bunu istemiyoruz. Ayni zamanda Bati Pasifik denizlerinde ve havasinda faaliyet göstermekten vazgeçmeyecegiz” dedi.

Kirby, ABD’nin "onlarca yildir oldugu gibi uluslararasi hukukla tutarli bir sekilde Tayvan’i desteklemek ve özgür ve açik bir Hint-Pasifik’i savunacagini" söyledi.

Kirby ayrica, "Bogazlar arasi farkliliklarin barisçil yollarla çözülmesini bekledigimizi de söyledik. Pekin ile de iletisimi sürdürüyoruz. Baskan Joe Biden’in Baskan Xi’ye söyledigi gibi Pelosi’nin ziyareti tek Çin politikamizla tutarliydi. Ziyaret etme hakki vardi ve bir önceki Meclis Baskani daha önce olaysiz bir sekilde Tayvan’i ziyaret etmisti" dedi.

Kirby, "Bogazlar arasi barisi ve istikrari desteklemeye devam edecegiz. Çünkü bu sadece Tayvan’da degil, tüm bölge için önemli" ifadelerini kullandi.

"Meclis Baskani’nin Tayvan’a gitme hakki var"

Kirby, Temsilciler Meclisi Baskani Nancy Pelosi’nin Tayvan’a yaptigi ziyaretin Çin ile ABD arasinda bir krize dönüsmesi hakkinda, "Pelosi’nin Meclis Baskani ve Kongre üyesi olarak oraya gitme hakki vardi. Ama o sadece Tayvan’a gitmedi. Japonya ve Güney Kore’deki ziyaretlere de katildi.

Kongre üyelerinin denizasiri seyahat etme haklari vardir ve buna Tayvan da dahildir. Meclis Baskani ayni zamanda Kongre üyesi ve bu nedenle gitme hakki var. Bizim görevimiz ise onun güvenli ve emniyetli bir ziyaret geçirmesini saglamakti ve bunu yaptik" seklinde konustu.



"Ortaklarimizla çalisacagiz"

Kirby, "Simdi, dünyanin dört bir yanindaki ortaklarimizla iletisim kurmaya devam edecegiz. Pekin’in kiskirtici eylemleri, statükoyu degistirmeye yönelik uzun süredir devam eden girisiminde önemli bir tirmanis örnegidir. Son iki yilda Çin, Çin ile Tayvan’i ayiran merkez hatti üzerinde uçak sayisini 2016-2020 arasindaki zaman dilimine kiyasla iki katindan fazla artirdi. Pekin, Tayvan’a karsi ekonomik zorlama, siyasi müdahale ve siber saldirilar izledi" dedi.

Kirby, "Önümüzdeki birkaç hafta içinde denizlerin özgürlügünü ve uluslararasi hukuku savunmaya yönelik uzun süredir devam eden yaklasimimizla tutarli bir sekilde Tayvan Bogazi üzerinden standart hava ve deniz geçisleri gerçeklestirecegiz. Japonya da dahil olmak üzere bölgedeki müttefiklerimizin güvenligine olan bagliligimizi göstermek için daha fazla adim atacagiz" seklinde konustu.



"Gerginligin tirmanmasini istemiyoruz"

Kirby, "ABD, kararli ve ayni zamanda istikrarli ve sorumlu olacak. Gerginligin daha da tirmanmasina izin vermenin bizim çikarimiza, Tayvan’in çikarina veya bölgenin çikarina olduguna inanmiyoruz. Çin, Tayvan çevresinde istikrarsizlastirici askeri tatbikatlara girisirken, ABD bunun yerine yanlis hesaplama ve yanlis algilama risklerini azaltarak sorumlu bir nükleer gücün davranisini sergiliyor. ABD balistik füze testlerimizde zamaninda bildirimler yoluyla seffaflik göstermeye devam edecegiz" dedi.

Kirby, gerginligin kesinlikle azaldigini görmek istedigini belirterek, "Bu en iyi sekilde diplomasi yoluyla yapilirsa, Birlesik Devletler bunu tam olarak destekleyecektir. Gerilimin düstügünü görmek istiyoruz" ifadelerini kullandi.

Tayvan ziyareti krize dönüstü

ABD Temsilciler Meclisi Baskani Nancy Pelosi’nin Çin’in kendi topragi olarak gördügü Tayvan’a yaptigi ziyaretin ardindan ABD ve Çin arasinda gerilim tirmanmisti. Çinli yetkililer, Pelosi’nin ziyaretinin muhtemel sonuçlari ve bunun ABD-Çin iliskilerine nasil zarar verebilecegi konusunda ABD’yi uyarmisti. Pelosi’nin Tayvan’dan ayrilmasindan bu yana Çin, hem diplomatik hem de askeri olarak dikkat çekici adimlar atti. Diplomatik olarak Çin, Pelosi’ye ve ailesine yaptirim uyguladi. Çinli yetkililer tarafindan yapilan bir açiklamada, Çin’in iklim kriziyle mücadele de dahil olmak üzere birçok konuda ABD ile isbirligini askiya alacagi aktarildi.

Temsilciler Meclisi Baskani Nancy Pelosi, Asya ziyaretlerinin bir parçasi olarak bu haftanin basinda Çin’in misilleme tehdidine ragmen Tayvan’i ziyaret etti. Pelosi, geçtigimiz sali günü Tayvan’in baskenti Taipei’ye giderek, ABD’nin Tayvan’a destegini gösterdi. Pelosi, Tayvan ziyaretiyle 1997’den bu yana ABD’nin Tayvan’a ziyaret eden en üst düzey ABD yetkilisi oldu. Daha önce 1997’de dönemin ABD Temsilciler Meclisi Baskani Newt Gingrich Tayvan’i ziyaret etmisti.